هر سال روز دوم آوریل (یا روزی نزدیک به این تاریخ) که روز تولد هانس کریستین اندرسن است، با هدف ترویج و گسترش عشق به خواندن در میان کودکان و نوجوانان، به‌عنوان روز جهانی کتاب کودک در سراسر جهان گرامی داشته می‌شود. دفتر بین‌المللی کتاب برای نسل جوان (IBBY) حامی و مروج این رویداد است. هرساله یکی از شاخه‌های ملی این نهاد مسئولیت انتشار پیام و پوستری به مناسبت این روز را بر عهده می‌گیرد. امسال شاخه‌ی ملی ایبی در کشور هلند حامی رسمی روز جهانی کتاب کودک و عهده‌دار تهیه‌ی پوستر و پیام آن بود.
«آزادی تخیل» تم روز جهانی کتاب کودک 2025 میلادی (1404 شمسی) است و «زبان تصاویر» عنوان پیام زیبای روز جهانی کتاب کودک امسال است. متن پیام و شعار 2025 هم برگرفته از کتاب شعری اثر ریان فیسر با تصویرگری یانکه ایپن بورخ است: «این واژگان از آن توست حتا اگر بر زبان من جاری شده باشد!»
این پیام به روال هر سال از سوی شورای کتاب کودک ترجمه و در دست‌رس علاقه‌مندان گرفته است:
«می‌توانی برای واژه‌ها تصویری بکشی؟
برای حرف‌هایی که می‌گویم؟
بعد تکه‌ای از تصویر را
سرد بکش
باد بکش
گره‌ای در گلو
یا بدشانسی را بکش.
یک سرفه بکش
یک آه
عطر نان تازه
زمان
یک لحظه
شروع یا پایان
یک نقشه را،
جایی را بکش
هر کجا که باشد
جایی که نیست
جایی که قرار است
اتفاقی در آن بیفتد.
درد یک فشار را بکش
مزه‌ی دریا را بکش.
چیزهای زیادی هست
که دل‌ام می‌خواهد ببینم
مثل عشق،
شاید روزی
روزگاری سهم من شود.
برای شعرم تصویری خلق کن،
و لطفاً خیال‌ات راحت:
این واژگان از آنِ توست
حتا اگر از بر زبان من
جاری شده باشد.»
(مترجم پیام به فارسی: عطیه الحسینی)
ترویج ادبیات و خواندن در روز جهانی کتاب کودک
پیام و پوستر روز جهانی کتاب کودک از راه‌های گوناگون برای ترویج کتاب و کتاب‌خوانی استفاده می‌شود. شاخه‌های ملی ایبی و دیگر نهادهای فرهنگی در سراسر جهان این پیام و پوستر را طریق رسانه‌های خود به اشتراک می‌گذارند و فعالیت‌هایی را در مدارس و کتابخانه‌ها و مراکز فرهنگی-آموزشی سازمان‌دهی می‌کنند. اغلب در روز جهانی کتاب کودک جشن‌ها و مراسمی با موضوع کتاب‌های کودکان و ادبیات کودک برگزار می‌شود که دربردارنده‌ی رویدادهایی چون دیدار کودکان و نوجوانان با نویسندگان و تصویرگران، مسابقه‌های کتاب‌خوانی و نوشتن، یا اهدای جوایز به کودکان کتاب‌خوان و... است.
در ایران روز تولد هانس کریستن اندرسن (2 آوریل) مصادف با 13 فروردین است، از این رو، روز جهانی کتاب کودک در ایران در روز 14 فروردین جشن گرفته می‌شود. با این حال قرار گرفتن این روز در پایان تعطیلات نوروزی، سبب می‌شود که آن طور که شایسته است به این مناسبت مهم پرداخته نشود. از این رو موسسه‌ی پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان و برنامه‌ی «با من بخوان» به کتاب‌داران و ترویج‌گران کتاب کودک پیشنهاد می‌کنند که در هفته‌های پایانی اسفند و هفته‌های آغازین فروردین به استقبال روز جهانی کتاب کودک و بزرگداشت زادروز هانس کریستن اندرسن بروند.
مسابقه‌ی بین‌المللی نقاشی به مناسبت روز جهانی کتاب کودک
شاخه‌ی ملی ایبی در کشور هلند از کودکان و نوجوانان سراسر جهان دعوت کرده است تا براساس متن پیام امسال، (شعر «زبان تصاویر» اثر ریان فیسر)، با طراحی، نقاشی، یا هر تکنیک دیگری که دوست دارند یک اثر هنری خلق کنند. سپس یک عکس از اثر خود و (در صورت تمایل) یک عکس از خودشان به همراه اثر هنری‌شان بگیرند و آن را از طریق آدرس ایمیل زیر به ایبی هلند بفرستند:
ایبی هلند تمام آثار ارسالی را در وب‌سایت خود به نمایش می‌گذارد و به عنوان جایزه برای مدرسه‌ی محل تحصیل تعدادی از برگزیدگان بسته‌ای کتاب هدیه می‌دهد. این نمایشگاه مجازی بهترین راه برای جشن گرفتن آزادی تخیل است.
درباره‌ی نویسنده‌ی متن پیام روز جهانی کتاب کودک 2025:
ریان فیسر (Rian Visser) متولد 1966، نویسنده و شاعر هلندی کتاب‌های کودکان است. او کتاب‌های خنده‌دار و هیجان‌انگیزی می‌نویسد که کاملاً با علایق کودکان مطابقت دارد. او به همراه یانکه ایپن بورخ، تصویرگر کتاب‌های کودک، مجموعه‌های شعر «تمام آرزوهای دنیا» (2021) و «امروز یک روز ملایم است» (2024) را خلق کرده است. در سال 2022، ریان فیسر برنده‌ی جایزه قلم نقره‌ا‌ی (Zilveren Griffel) و مدال طلای شعر (Gouden Poëziemedaille) شد.
ریان فیسر در زمینه‌ی آموزش بسیار فعال است. او به صورت دیجیتال درس‌گفتارهایی درباره‌ی نوشتن خلاق و ترویج خواندن طراحی می‌کند که آموزگاران می‌توانند به صورت رایگان از آن‌ها استفاده کنند. او از سال 2024 تا 2026، او سفیر کتاب کودک هلند خواهد بود.
درباره‌ی تصویرگر پوستر روز جهانی کتاب کودک 2025:
یانکه ایپن بورخ(Janneke Ipenburg) متولد 1979، تصویرگر هلندی کتاب‌های کودکان است. او در هم‌کاری ما با ریان فیسر دو مجموعه شعر آفریده است و خود نیز به‌عنوان نویسنده/تصویرگر، کتاب تصویری «برای همیشه با تو» (2023) را خلق کرده است که داستانی است درباره‌ی ارتباط به رغم فاصله‌ی بسیار.
یانکه علاوه بر فعالیت به عنوان تصویرگر کتاب‌های کودک، روی تعدادی فیلم انیمیشن هم کار کرده است و در حال حاضر به عنوان طراح شخصیت در یک استودیوی بزرگ انیمیشن استاپ‌موش چینی کار می‌کند. در سال 2023، یانکه در فهرست اولیه‌ی جایزه‌ی جهانی تصویرسازی قرار گفت.
می‌توانید پوستر روز جهانی کودک سال 2025 را می‌توانید از لینک زیر دانلود کنید:
