آموزگاران همیشه به دنبال راه‌هایی برای بالا بردن انگیزه مطالعه و کتابخوانی در دانش‌آموزان خود هستند. پژوهش‌ها نشان می‌دهد که ایجاد انگیزه در دانش‌آموزان، کلید موفقیت آنان در امر خواندن است.
ممکن است در کلاس درس به دانش‌آموزانی برخورده باشید که کتاب خواندن برایشان کاری طاقت‌فرساست و انگیزه مطالعه بسیار کمی دارند و تمایلی برای شرکت در فعالیت‌هایی که به کتاب و کتابخوانی مربوط باشد، ابراز نمی‌کنند. ممکن است این دانش‌آموزان در انتخاب متن‌های مناسب هم مشکل داشته باشند، بنابراین کتاب‌ها را با لذت نخوانند.
برای کمک به ایجاد انگیزه مطالعه در دانش‌آموزانی که به نوعی برای کتاب خواندن مقاومت می‌کنند و با خود کشمکش دارند، روی راهکارهایی تمرکز کنید که جرقه ایجاد علاقه را در آن‌ها روشن کند و اعتمادبه‌نفس و عزت‌نفس شخصی را در آن‌ها بالا ببرد.
در اینجا به پنج ایده و فعالیت برای بالا بردن انگیزه خواندن در دانش‌آموزان می‌پردازیم و به این روش آن‌ها را تشویق می‌کنیم که با کتاب‌ها مأنوس شوند.
بینگوی کتاب
به روش بازی بینگو، دانش‌آموزان را به خواندن انواع کتاب برانگیخته کنید. به هر دانش‌آموز یک کارت خالی بینگو بدهید و از آن‌ها بخواهید که داخل مربع‌ها را با عبارات پیشنهادی زیر پر کنند:
- یک کتاب معمایی خواندم
- یک کتاب خنده‌دار خواندم
- یک کتاب زندگینامه خواندم
- یک کتاب درباره دوستی خواندم
دانش‌آموزان می‌تواند مربع‌های خالی را با عبارتی نظیر این هم پر کنند: «من یک کتاب، نوشته ... (نام نویسنده) را خواندم» یا «یک کتاب درباره ... خواندم». وقتی کارت‌های بینگوی خود را عنوان‌گذاری کردند، به آن‌ها توضیح دهید که برای خط زدن هر مربع، باید از پس چالش فعالیتی که در عنوان کارت نوشته شده است، برآمده و آن فعالیت را انجام داده باشند (از دانش‌آموزان بخواهید عنوان کتاب و نویسنده هرکدام از کتاب‌هایی را که می‌خوانند، پشت کارت بنویسند). وقتی دانش‌آموز همه فعالیت‌های داخل مربع‌ها را به مرور زمان انجام داد و بازی بینگوی کتاب را برنده شد، به او یک امتیاز کلاسی یا یک کتاب جدید جایزه بدهید.
مطالعه و نقد کتاب
یکی از راهه‌ای بسیار خوب برای اینکه به افرادی که میل چندانی به مطالعه ندارند انگیزه مطالعه و حس و حال ویژه کتابخوانی بدهیم، این است که از آن‌ها بخواهیم کتاب جدیدی را برای کتابخانه کلاس نقد کنند. از دانش‌آموز بخواهید که شرح مختصری از موضوع کتاب و شخصیت‌های اصلی داستان بدهد و نظر خودش را درباره کتاب بنویسد. سپس از او بخواهید که نقد خود را با بقیه همکلاسی‌هایش به اشتراک بگذارد.
کیف‌های کتاب با موضوعات مرتبط
یک راه جالب برای ایجاد انگیزه مطالعه در دانش‌آموزان کم‌سن‌تر، درست کردن کیف‌هایی است که با موضوع کتاب، مرتبط باشند. هر هفته پنج دانش‌آموز را انتخاب کنید و به آن‌ها یک کیف کتاب بدهید که با خود به خانه ببرند و تکالیفی که در کیف گذاشته شده را کامل کنند. در داخل هر کیف یک کتاب و وسایلی بگذارید که به موضوع کتاب مربوط است. به عنوان نمونه اگر کتاب «جرج کنجکاو» را برایش انتخاب کرده‌اید، در کیف یک میمون عروسکی و یک داستان نیمه‌کاره قرار دهید. همچنین دفتر یادداشتی در این مجموعه بگنجانید تا دانش‌آموز بتواند مرور و نقد خود را درباره کتاب در آن بنویسد. وقتی دانش‌آموزان کیف کتاب را به مدرسه برگرداندند، از آن‌ها بخواهید که نقد کتاب و تکلیف‌های که در خانه کامل کرده‌اند را با بقیه به اشتراک بگذارند.
گروه‌هایی که معمولا باهم به ناهارخوری می‌روند
ایجاد یک گروه کتابخوانی، راه خوبی برای برانگیختن دانش‌آموز به مطالعه است؛ به‌ویژه اگر این گروه شامل شاگردانی باشد که معمولا باهم به ناهارخوری می‌روند. هر هفته حدود پنج نفر از شاگردان را انتخاب کنید و از آن‌ها بخواهید که در مطالعه گروهی شرکت کنند. تمام افراد این گروه باید کتاب یکسانی را بخوانند. افراد این گروه می‌توانند در یک روز مشخص موقع ناهار درباره کتابی که در طول هفته خوانده‌اند بحث کنند و نظرهای خود را با هم به اشتراک بگذارند.
پرسش‌هایی درباره شخصیت‌های داستان
افرادی که هیچ میلی به خواندن کتاب ندارند را می‌توان با روش پرسش و پاسخ درباره شخصیت‌های داستان به خواندن ترغیب کرد. عکس‌های متنوعی از شخصیت‌های کتابی که دانش‌آموزان خوانده‌اند تهیه کنید و به دیوار سالن مطالعه بچسبانید. زیر هر تصویر بنویسید «من چه کسی هستم؟» و پایین صفحه جایی را برای نوشتن پاسخ‌های شاگردان خالی بگذارید.
هر وقت دانش‌آموز شخصیت مورد نظر را تشخیص داد، باید اطلاعات بیشتری درباره‌ی آن با دیگران به اشتراک بگذارد. راه دیگر برای انجام این کار این است که به جای استفاده از تصاویر، چند سرنخ زیرکانه که روی برگه‌های کاغذ نوشته شده است، به دانش‌آموزان بدهیم. برای نمونه بنویسیم «بهترین دوست او مردی است که کلاه زرد دارد» که در اینجا پاسخ جورج کنجکاو است.
روش‌های دیگر
- از پدر و مادرها برای همیاری در خواندن داستان‌های معمایی کمک بگیرید.
- در برنامه‌های کتابخوانی جمعی شرکت کنید.
- یک برنامه کتابخوانی همگانی در بازه زمانی مشخص داشته باشید.
- دانش‌آموزان را در گروه‌های دونفره‌ای به نام «دوستان کتابخوان» قرار دهید تا با هم کتاب بخوانند.
- با دانش‌آموزان بازی «اسم کتاب را حدس بزن» بازی کنید. به این شکل که بخشی از کتاب را بخوانید و از آن‌ها بخواهید با توجه به اطلاعاتی که به آن‌ها داده‌اید نام کتاب را حدس بزنند.
در پیوند با این مقاله بیشتر بخوانید:
