زبان، سنگ بنای خواندن است. سعی کنید برای تقویت مهارت‌های زبانی کودک، بیشتر با او حرف بزنید. زمانی که کودک‌تان با شما صحبت می‌کند، با علاقه به حرف‌های او گوش دهید.
شما می‌توانید به راحتی مهارت‌های زبانی و دامنه‌ی واژگان او را گسترش دهید. در ادامه‌ی این راه نیز کودک شما قادر خواهد بود آنچه را در ذهن می‌پروراند، به راحتی بیان کند.
روش‌هایی برای تقویت مهارت‌های زبانی کودکان
اهمیتِ «صحبت کردن با کودکان»
هنگام خوردن غذا، حمام کردن، لباس پوشیدن یا از هر فرصت دیگری، برای تقویت مهارت‌های زبانی استفاده کنید. اشیایی را نام برید و از کودک خود بخواهید تا آن ها را پیدا کند. رنگ‌ها، اندازه‌ها (بزرگ، کوچک، دراز،...) و شکل‌ها (مربع، دایره، نوک تیز، چین دار،...) را برای وی مشخص سازید.
برای کودک کتاب بخوانید و با هم درباره‌ی کتاب صحبت کنید. تصاویر کتاب را به او نشان دهید و همراه باهم، ارتباط بین تصاویر و کتاب را پیدا کنید. آنچه را که در تصاویر می‌بینید، نام ببرید و از او نیز بخواهید این کار را تکرار کند.
از کودک‌تان بخواهید قسمت‌هایی از داستان را که بیشتر دوست دارد، برای شما بازگو کند. سپس سوال‌هایی درباره بخش‌هایی که تعریف کرده است، مطرح کنید.
برای تقویت مهارت‌های زبانی کودک و آموزش زبان گفتار و سخن به او، می‌توانید از این بسته‌ها نیز کمک بگیرید:
«مشارکت در کارهای خانه» و تقویت مهارت‌های زبانی
هنگام آشپزی، اجازه دهید کودک مواد لازم را پیدا کند، یا وزن مواد اولیه را با همکاری او بسنجید. از کودک خود بپرسید که مشغول انجام چه کاری است و شما نیز همواره به پرسش‌هایش پاسخ دهید.
درباره‌ی کاری که مشغول انجام آن هستید، به فرزند خود توضیح دهید. هنگام پخت غذا، گردش، خرید و بازدید از کتابفروشی با او صحبت کنید. بدون اینکه او را خسته کنید، درباره آنچه که می‌بینید و می‌گویید از او بپرسید.
سعی کنید توجه کودک‌تان را به این گفتگو جلب نمایید. مثلا می‌توانید پرسش‌هایی که پاسخ آنها تنها با بله یا خیر نیست را مطرح کنید، مانند: «گل های قرمز کجا هستند؟»، «اسمشان چیست؟»، «رنگ بقیه‌ی گل‌های باغچه چیست؟»
صبر و حوصله به خرج دادن در برابر پرسش‌های کودک
اگر کودک‌تان پرسشی مطرح کرد که شما متوجه منظورش نشدید، به او کمک کنید تا سوال خود را توضیح دهد. اگر هم پاسخ سوالش را نمی‌دانید، می‌توانید به او نشان دهید که جوابِ آن، در یکی از کتاب‌های شماست. همراه با کودک دنبال آن بگردید و بدین ترتیب به او نشان دهید که کتاب‌ها مفید هستند.
«داستان تعریف کردن توسط کودک» و تقویت مهارت‌های زبانی
اجازه دهید فرزندتان هم برای شما داستانی تعریف کند. اگر تمام داستان را متوجه نشدید، با او همکاری کنید و داستان را با هم تکرار کنید. پرسش‌هایی مطرح کنید تا بتواند آنچه را که قصد بیانش را داشته، توضیح دهد.
بهبود مهارت‌های زبانی به واسطه‌ی آشپزی!
فرزندتان می‌تواند در چیدن میز غذا یا تزیین شیرینی به شما یاری رساند. درباره‌ی کاری که انجام می‌دهید، غذایی که او دوست دارد و بسیاری موارد دیگر، با او سخن بگویید. تمام این موارد، فرصت‌هایی مناسب برای تقویت مهارت‌های زبانی او هستند.
کاهش زمان تماشای تلویزیون!
تلویزیون وسیله‌ی مناسبی برای بهبود سخن گفتن فرزند شما نیست. ضمن اینکه کودک، در برابر آنچه که در تلویزیون می‌بیند، بسیار منفعلانه‌تر از هنگامی که گوش فرا می‌دهد، برخورد می‌کند.
اگر در خانه‌ی شما تلویزیون مدت زمان زیادی روشن است، در خاموش کردن آن لحظه ای درنگ نکنید. در عوض، برای بهبود مهارت‌های زبانی فرزندتان، سعی کنید زمان بیشتری را برای سخن گفتن با او اختصاص دهید.
یادگیری الفبا، از ۲ تا ۶ سالگی
برای آموزش مهارت‌های زبانی، سعی کنید حروف را به صداهای مربوطه وصل کنید. این کار بدین سادگی‌ها هم نیست، پس این فعالیت را به هنگام مناسب شروع نمایید. برای خود یک جدول حروف الفبای همراه تهیه کنید. برای این جدول می‌توانید از تصاویر زیبا و حروف برجسته‌ی آهن ربایی، پارچه‌های مخصوص، قیچی و چسب استفاده کنید.
فعالیت‌های برای آموزش ساده‌تر حروف الفبا
در این بخش به چند نمونه از فعالیت‌هایی که می‌توانید در پیشبرد این اهداف به انجام برسانید، اشاره می‌کنیم.
کمک گرفتن از نام کودک
نام کودک را برایش بنویسید. این کار را خیلی زودتر از آن که کودک‌تان خواندن را بیاموزد، انجام دهید. هنگام نوشتن هر حرف، هم‌زمان آن را تلفظ کنید. نام او را در جاهای مختلف مانند دربِ اتاق یا جعبه‌ی اسباب‌بازی‌هایش بنویسید.
آموزش صدای حروف
برای تقویت مهارت‌های زبانی فرزندتان لازم است صدای حروف را به وی بیاموزید. بازی‌های صوتی و کلامی مناسب بسیاری برای این کار وجود دارند.
حروف با خاصیت آهن ربایی را بر روی درب یخچال نصب کنید. از کودک‌تان بخواهید تا نام حروفی که می‌بیند و با آنها بازی می‌کند را، برای شما بازگو کند. با حروفی که در کلمات مورد استفاده‌ی وی وجود دارند بازی کنید و آنها را حدس بزنید.
آموزش حروف الفبا و مهارت‌های زبانی در هر فرصتی!
همیشه حروفی را که بر روی تابلوهای تبلیغاتی، آگهی‌ها، بسته‌بندی اشیا، کتاب‌ها و مجلات می‌بیند به او نشان دهید. بین سنین ۳ تا ۴ سالگی از او بخواهید تا حروف را جستجو کرده و به شما نشان دهد.
از او بخواهید تا نام خود را هجی کرده و بنویسد. برای بسیاری از کودکان، نام خودشان، نخستین واژه‌ایست که سعی در نوشتن آن می‌کنند. به عنوان نمونه دست کم می‌توانند کارت تبریک تولد مادربزرگ خود را امضا کنند!
اگر در ابتدا نتوانست کلمات را در جای مناسب خود به کار ببرد، نگران نباشید. در زمان مناسب کاربرد درست کلمات را یاد خواهد گرفت.
جدول حروف الفبا
به همراه کودک‌تان یک جدول حروف الفبا تهیه نمایید. از او بخواهید تا تصاویری که یک حرف مشخص را تداعی می‌کنند پیدا کند. مثلا تصویر یک خانه، یک خرس و ... برای حرف "خ" .
شما می‌توانید این تصاویر را از مجله ببرید و یا از اشیاء مدنظرتان عکس بگیرید. این تصاویر را در یک دفتر مخصوص بچسبانید. سپس از کودک‌تان بخواهید تا در کنار هر تصویر حرف آغازین مربوط به آن را بنویسد.
کلام آخر
اهمیت زبان و مهارت‌های زبانی، بر کسی پوشیده نیست. این اهمیت ایجاب می‌کند که از همان سال‌های ابتدایی برای تقویت مهارت‌های زبانی کودکان‌مان، برنامه‌ریزی کنیم.
در این راستا برنامه‌ها و فعالیت‌های متنوعی وجود دارند که می‌توان به واسطه‌ی آنها، این آموزش‌ها را در قالب بازی و سرگرمی به کودکان ارائه داد.
