روز جهانی مبارزه با دخانیات (۳۱ می برابر با ۱۰ خرداد) فرصتی است برای افزایش آگاهی درباره اثرات مرگبار مصرف دخانیات یا قرار گرفتن در معرض دود این مواد تا افراد کمتری به مصرف دخانیات رو بیاورند.
روز جهانی مبارزه با دخانیات ۲۰۱۹ روی سلامتی ریه‌ها تمرکز دارد و درباره تأثیر منفی دخانیات بر سلامتی افراد و نقش اساسی ریه‌ها در سلامتی و تندرستی اطلاع‌سانی می‌شود.
کودکان و استعمال دخانیات
خطراتی که استعمال دخانیات بر سلامتی دارد کاملا شناخته شده است. با این حال سالانه بسیاری از کودکان به سوی این عادت گرایش پیدا می‌کنند. در واقع ۹۰ درصد افراد بزرگسال سیگاری، سیگار کشیدن را از دوران کودکی آغاز کرده‌اند.
بنابراین بسیار ضروری است که اطمینان پیدا کنید که فرزندتان از خطر استفاده از سیگار و تنباکو آگاهی لازم را دارد.
استعمال سیگار علت بیشتر مرگ‌های قابل پیشگیری در ایالات متحده است. کشیدن سیگار می‌تواند منجر به سرطان و بیماری‌های قلبی و ریوی شود.
سیگارهای الکتریکی که در سال‌های اخیر استفاده از آن‌ها فراگیر شده است و همچنین قلیان حاوی تنباکو، توتون و سایر مواد مضر شیمیایی هستند.
تنباکو (تنباکو مرطوب یا بی دود) می‌توانند منجر به اعتیاد به نیکوتین، سرطان دهان، بیماری‌های مرتبط به لثه و دهان شوند و خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی از جمله حملات قلبی را افزایش دهند.
صحبت با فرزندانتان درباره خطرات این محصولات و گذاشتن قوانینی روشن برایشان درباره عدم استفاده از آن‌ها می‌تواند کمک کند تا آن‌ها را در برابر این عادت ناسالم محافظت شوند.
حقایقی درباره سیگار کشیدن و دخانیات:
یکی از عللی که سیگار کشیدن و استفاده از دخانیات برای سلامتی خطرناک است این است که این مواد حاوی نیکوتین‌های شیمیایی هستند. بعضی از افراد در همان روزهای اول مصرف به این ماده اعتیاد پیدا می‌کنند. در واقع نیکوتین موجود در توتون دقیقا به اندازه هرویین و یا کوکایین اعتیادآور است که به این معناست که زمانی که شخصی آغاز به سیگار کشیدن می‌کند ترک آن کار دشواریست.
سیگار کشیدن و استعمال دخانیات می‌توانند به سیستم بدنی آسیب زنند و منجر به مشکلات سلامتی چون بیماری‌های قلبی، سکته مغزی، آمفیزم (شکستگی بافت ریه) و انواع سرطان از جمله ریه، گلو، معده و سرطان مثانه شود. همچنین در افرادی که سیگار می‌کشند خطر ابتلا به عفونت‌هایی مانند برونشیت و پنومونی افزایش می‌یابد.
در کنار این اثرات و مشکلات بلندمدت، دخانیات و دیگر مواد شیمیایی می‌توانند به سرعت روی بدن اثر گذارند. آن‌ها ضربان قلب را افزایش می‌دهند و منجر به افزایش فشار خون می‌شوند که می‌توانند به عملکرد ورزشی بدن آسیب برسانند. همچنین آن‌ها باعث سوزش گلو و بوی بد دهان می‌شوند و به راه‌های هوایی صدمه می‌زنند و باعث سرفه‌های شناخته شده در افراد سیگاری می‌شوند.
در نهایت بسیاری از مطالعات نشان داده است که کودکانی که سیگار می‌کشند بیشتر از سایرین امکان تجربه و امتحان کردن ماری جوانا، کوکایین، هرویین و سایر مواد مخدر را دارند.
جذابیت استعمال دخانیات برای کودکان
کودکان و نوجوانان ممکن است به دلایل متفاوتی چون باحال بودن، بالغ به نظر رسیدن، کم کردن وزن یا احساس استقلال کردن جذب مصرف سیگار و سایر دخانیات شوند اما والدین می‌توانند با این کشش‌ها مقابله کنند و فرزندان‌شان را از رفتن به سوی این مواد و اعتیاد نگه دارند. ایجاد یک رابطه خوب با فرزندانتان گفت و گو درباره مسایلی چون استفاده از دخانیات را آسان‌تر می‌کند.
نکاتی برای پیشگیری از مصرف دخانیات توسط کودکان
- برای پیشگیری از استعمال دخانیات فرزندتان این دستورالعمل‌ها را در خاطر داشته باشید:
- در باره این مسایل با فرزندانتان به گونه‌ای صحبت کنید که ترسی از تنبیه شدن یا مورد قضاوت قرار گرفتن نداشته باشند و پیدا نکنند.
- مهم است که شما چندین سال قبل از این که کودکتان به دوره نوجوانی برسد گفت و گو درباره خطرات استفاده از دخانیات را آغاز کنید. حتی کودکان کم سن و سال هم می‌توانند بفهمند که سیگار کشیدن برای بدن مضر است.
- از فرزندتان بپرسید چه چیزی درباره سیگار کشیدن را جذاب یا زننده می‌داند و با صبوری به حرف‌های او گوش دهید.
- فرزندتان را تشویق کنید تا در فعالیت‌هایی چون فعالیت‌های ورزشی که از سیگار کشیدن جلوگیری می‌کند شرکت کنند.
- نشان دهید که ایده‌ها و نظرات فرزندتان برای شما مهم و ارزشمند است.
- کودکتان را در برابر فشارهای همسالان مسلح کنید. درباره پاسخ‌های که می‌تواند در برابر فشار همسالانش داشته باشد با هم بحث کنید. اگر کودکتان اعتماد به نفس داشته باشد می‌تواند به درخواست کشیدن سیگار از سوی دوستانش به سادگی «نه» بگوید. شما هم می‌توانید به او پیشنهاد بدهید مثلا بگوید: «لباس و دهانم بود بد می‌دهد» یا «اگر سیگار بکشم دندان‌هایم خراب می‌شود»
- بر روی کارهای درستی که فرزندتان انجام می‌دهد بیشتر از اشتباهاتش تاکید کنید و اهمیت دهید. اعتماد به نفس داشتن بهترین ابزار محافظت از فرزندتان در برابر فشار همسالان است.
- فرزندتان را تشویق کنید تا از دوستانی که به دلیل نکشیدن سیگار به آن‌ها احترام نمی‌گذارند دوری کنند.
- توضیح دهید که سیگار کشیدن تا چه اندازه زندگی روزانه بچه‌هایی که سیگار می‌کشند را تحت کنترل در می‌آورد. چطور هزینه سیگار را پرداخت می‌کنند و چگونه برای باقی چیزهای دیگری که می‌خواهند داشته باشند پولی ندارند، چگونه دوستی‌ها و روابطشان را تحت تاثیر قرار می‌دهند.
- قوانین ثابت و محکمی درباره ممنوعیت سیگار کشیدن در منزل‌تان تنظیم کنید و چرایی و دلایلش را نیز توضیح دهید: سیگاری‌ها بوی بد می‌دهند، ظاهر بدی دارند و احساس بدی دارند و سیگار کشیدن‌شان برای سلامتی همه بد است.
نشانه‌هایی که باید مراقب آن‌ها باشید:
اگر لباس‌های فرزندتان بوی سیگار می‌دهد سعی کنید خودتان را کنترل کنید و واکنش شدیدی نشان ندهید. نخست درباره آن سوال کنید. ممکن است او با دوستان سیگاریش وقت گذرانده باشد و یا تنها یک سیگار امتحان کرده باشد. بسیاری از بچه‌ها یک یا چند بار سیگار کشیدن را امتحان می‌کنند اما مصرف‌کننده دایمی سیگار نمی‌شوند.
نشانه‌های دیگری از مصرف دخانیات عبارتند از:
- سرفه کردن
- سوزش گلو
- خشونت
- بوی بد دهان
- کاهش عملکرد ورزشی
- سرماخوردگی بیشتر
- دندان‌ها و لباس‌های سیاه و لک (علائم مصرف دخانیات جویدنی)
- تنگی نفس
چگونه برخورد کنیم:
گاهی حتی بهترین و اساسی‌ترین برنامه‌ریزی برای این که کودکان به سمت امتحان سیگار نروند کافی نیست، در آن لحظه ممکن است عصبانی شوید اما بهتر است بر روی برقرار کردن ارتباط با فرزندتان تمرکز کنید.
در اینجا چند نکته که ممکن است به شما کمک کند گفته می‌شود:
- از اینکه صحبت خود را به خطبه و پند اندرز تبدیل کنید پرهیز کنید.
- بفهمید چه چیزی در باره سیگار کشیدن برای فرزندتان جذاب است یا کشش او به سمت سیگار به چه علت است و درباره آن صادقانه با فرزند خود صحبت کنید.
- خیلی از اوقات کودکان و نوجوانان نمی‌توانند به درستی درک کنند که رفتار کنونی‌شان چگونه بر سلامت آینده‌شان تاثیر می‌گذارد. بنابراین در باره تاثیرات آنی که سیگار بر روی زندگی‌شان دارد با آن‌ها صحبت کنید چون: پول کمتری برای داشتن چیزهایی که دوست دارند یا کارهایی که دوست دارند انجام دهند دارند، تنگی نفس، بوی بد دهان، زردی دندان‌ها، بوی بد لباس‌ها.
- به قوانینی که در باره سیگار کشیدن در خانه وضع کرده بودید ادامه دهید و به خاطر دلایلی چون برقراری صلح در منزل اجاز ندهید فرزندتان در منزل سیگار بکشد.
- اگر جملاتی از قبیل هر زمان که بخواهم می‌توانم ترک کنم را از فرزندتان شنیدید، از او بخواهید برای یک هفته سیگپار کشیدن را کنار بگذارد.
- سعی کنید غر نزنید. در نهایت ترک کردن سیگار تنها با تصمیم مصرف‌کننده آن امکان‌پذیر است.
- به فرزند خود کمک کنید تا برای ترک کردن برنامه‌ریزی کند و اطلاعات و منابع خود را به آن‌ها پیشنهاد دهید و تصمیم شان را برای ترک کردن سیگار با ستایش و تحسین‌شان تقویت کنید.
- بر روی ارزش‌ها و اثرات مثبتی که از ترک کردن نصیب‌شان می‌شود تاکید کنید چون: رهایی از اعتیاد، آمادگی جسمانی، عملکرد ورزشی بهتر و ظاهر بهتر.
- تشویق کنید از یک پزشک کمک بگیرد.
اگر سیگار می‌کشید:
کودکان و نوجوانان تضاد بین آنچه والدین خویش می‌گویند و آنچه که انجام می‌دهند را به سرعت می‌فهمند و برخلاف آنچه که ممکن است فکر کنید بیشتر کودکان می‌گویند که در زمان بزرگسالیشان می خواهند همانند والدین خود شوند.
اگر شما سیگاری هستید:
- اول از همه بپذیرید و اعتراف کنید که شروع سیگار کشیدن‌تان اشتباه بوده و اگر به گذشته برمی‌گشتید و قرار بود دوباره انجامش دهید هرگز شروع نمی‌کردید.
- دوم این که سیگار را ترک کنید. این کار ساده‌ای نیست و ممکن است به تلاش کردن و کمک گرفتن از یک برنامه نیاز داشته باشد اما فرزند شما تشویق خواهد شد زیرا می‌بیند که شما به اعتیاد خود بر دخانیات غلبه می‌کنید.
