برای طراحی این کتابخانه، شعارهای زیر پیش رو بوده است:
کتابخانه کودکان و نوجوانان می‌تواند محلی برای تجمع کودکان و نوجوانان باشند تا اوقات خوشی را در آن جا سپری کنند.
- کتابخانه کودکان و نوجوانان به عنوان یک فضای عمومی، جایی است که کودکان و نوجوانان می‌توانند برای انتخاب، کاوش و دانستن احساس آزادی کنند.
- کتابخانه کودکان و نوجوانان یک محل دوستانه است که کودکان و نوجوانان می‌توانند با در نظر داشتن تفاوت‌هایی که با یکدیگر دارند و احترام به این تفاوت‌ها با یکدیگر گفت وگو و تعامل داشته باشند.
- کتابخانه کودکان و نوجوانان محلی است که والدین و کودکان می‌توانند در آنجا با هم حرف بزنند و به درک متقابل برسند.
- کتابخانه کودکان و نوجوانان مکانی است که آموزگاران و دانش آموزان می‌توانند در کنار یکدیگر تجربه بیاندوزند ورها از فشارهای ناشی از برنامه‌های مدرسه، به مطالعه بپردازند.
کتابخانه کودکان و نوجوانان یک حوزه چند رسانه‌ای و تعاملی است که کودکان در آنجا امکان دسترسی آزاد به کتاب، فناوری‌های جدید، فعالیت‌های مختلف، متخصصان آموزش دیده، مبلمان راحت، زیرساخت‌های پیشرفته در حد خود، را دارند و در ضمن این فرصت را نیز به دست می‌آورند که قصهٔ خوبی را هم بشنوند.
با گذشت هر روز، کتابخانه‌های عمومی به سوی مشارکت هر چه بیشتر مردم به کتاب خانه‌ها گام بر می‌دارند. با این هدف که با ایجاد مکانی متفاوت با مدرسه تا با افزایش انگیزه مطالعه، قابلیت‌ها و توانمندی‌های فردی را بالا ببرند. از این دیدگاه، لذت بردن از خواندن هدف مستقیم کتابخانه باید باشد.
کتابخانه عمومی سانتیاگو
کتابخانه عمومی سانتیاگو که در پایتخت شیلی واقع شده است، در ۱۱ نوامبر ۲۰۰۵ گشایش یافته است. این کتابخانه مفهومی انقلابی برای خدمات کتابخانه‌ای به این کشور پیشنهاد کرده است، الگوهای جدید و ابتکاری در زمان و شیوه خدمات به شرح زیر:
- گسترش زمان ارائه خدمات به شکلی که حتی تعطیلات آخر هفته را نیز دربر می‌گیرد؛
- خدمات مرجع دیجیتال؛
- مجموعه‌های سمعی و بصری؛
- خدمات ارزان قیمت؛
- مجموعه‌های کودکان و نوجوانان؛
- مجموعه‌های مرجع، عمومی، ادبیات و حوزه‌های مورد علاقه بزرگسالان؛
- سالنهای کامپیوتر مجهز مخصوص آموزش فناوری‌های نوین اطلاعاتی و ارتباطی؛
- امکان دسترسی کامل معلولان به تمامی خدمات؛
- تالار چندمنظوره؛
- سالنهای نمایش
- و... برنامه‌های دایمی در برانگیختن انگیزه مطالعه
این کتابخانه ۲۲۰۰۰ مترمربعی با هدف ارائه خدمات یک کتابخانه عمومی مدرن و مؤثر به کل جامعه به شکلی متفاوت از کتابخانه ملی شیلی و در قالب شبکه ملی کتابخانه‌های عمومی ایجاد شده است. این کتابخانه از ابتدا الگو و سرویسی تجربی برای ایجاد سایر کتابخانه‌های در کشور شیلی بوده است. این کتابخانه در پاسخ به تقاضای جمعیت ۶ میلیونی این شهر که خواستار روز افزون دسترسی به مواد خواندنی و اطلاعات بنیاد نهاده شده است.
۶۵% از یک میلیون بازدیدکننده سالانه کتابخانه را کودکان و نوجوانان تشکیل می‌دهند. این میزان استقبال به هیچ عنوان تصادفی نیست؛ چرا که این کتابخانه در نزدیکی چندین مدرسه و مهدکودک قرار دارد و علاوه براین، خطوط حمل و نقل خصوصی و عمومی با محل کتابخانه فاصله بسیار کم دراند. به عنوان مثال، تنها در چند متری این کتابخانه دو ایستگاه مترو قرار دارد.
طراحی
شیوه و نوع ارتباطاتی که بزرگسالان با کودکان و نوجوانان ایجاد می‌کنند، با آنچه در سی سال گذشته وجود داشته، بسیار متفاوت شده است. به همین ترتیب می‌توان به راحتی پیش بینی کرد که در سی سال آینده شاهد وضعیتی متفاوت از امروز خواهیم بود. نقش کلیدی کودکان و نوجوانان در تصمیم گیری‌های سیاسی کشور؛ میزان مشارکتی آنها در مدرسه، خانواده یا شهر؛ استفاده قابل توجه آنها از پیشرفت‌های تکنولوژی؛ تحولات در وضعیت فرهنگی و آموزشی ملی؛ و... همه و همه باید به هنگام طراحی و ساخت چنین کتابخانه‌ای مورد توجه قرار گیرند.
بیشتر کاربران کتابخانه در نواحی فقیرنشین ساکن هستند؛ در خانه‌هایی کوچک و معمولاً پرجمعیت که کمتر فضای کافی و مناسب برای مطالعه یا فعالیت‌های سرگرم کننده دیگر یافت می‌شود. به همین دلیل کتابخانه باید فضایی راحت و دنج باشد؛ فضایی امن همچون فضای خانه که مراجعه کنندگان به آن احساس تعلق خاطر پیدا کنند.
علاوه براین، در این کتابخانه نباید هیچ نشانه‌ای از محدودیت وجود داشت: صحبت کردن و حتی حرف زدن با صدای بلند، و نیز خوردن ساندویچ و نوشابه مجاز است. البته برخی تصور می‌کنند این کارها باعث می‌شود به کتاب‌ها آسیب برسد. اما وقتی به دقت بررسی کنیم متوجه می‌شویم که اگر فرد در محیط کتابخانه مجاز به این اعمال نباشد، کتاب را امانت خواهد گرفت و در خانه خود به هر شکل و در هر شرایطی که دوست داشته باشد با کتاب رفتار خواهد کرد. بنابراین استراتژی ما در این کتابخانه با سایر کتابخانه‌ها متفاوت است: به "آموزش" بیش از "ممنوعیت" اهمیت می‌دهیم. ما بر این باوریم که بهتر است کودکان با احساس آرامش در محیط کتابخانه در این محیط حاضر شوند. این وظیفه ماست که به آنها یاد دهیم نباید اجازه دهند به کتاب‌ها آسیب برسد و در عین حال به آنها این آموزش را بدهیم که امکان استفاده اشتراکی از کتاب‌ها را به سایرین بدهند.
برای تضمین موفقیت این کتابخانه، لازم بود پیش از طراحی آن از از جامعه خود بپرسیم که در آرزوی چه نوع کتابخانه کودکان و نوجوانان هستند. در همین راستا، یک سال قبل از شروع طراحی کتابخانه، برای تشخیص انتظارات مردم از چنین تسهیلاتی، جلساتی با معلمان، والدین و متخصصان برگزار کردیم. علاوه بر این، با کودکان و نوجوانان نیز مصاحبه‌هایی صورت گرفت که طی آنها، این افراد در مورد کتابخانه ایده آل خود صحبت کردند. بر اساس یافته‌های به دست آمده، تصمیمات مهمی گرفته شد.
در نهایت با تمامی داده‌های گردآوری شده، کتابداران کار را آغاز کردند: آماده سازی کتاب‌ها، مواد و خدماتی که کتابخانه جدید باید در دسترس مراجعه کنندگان قرار دهند. همانطورکه قبلاً هم بیان شد، لازم بود در عوض استفاده از کدهای عددی یا الفبایی، اطلاعات بصورت موضوعی (تماتیک) سازماندهی شوند. به همین دلیل بجای استفاده از رده بندی دهدهی دیویی که سیستم رده بندی غالب در کتابخانه‌های شیلی است، حوزه‌های موضوعی ایجاد شد که برای هر کودک یا نوجوان قابل درک باشد.
کارکنان این کتابخانه با کارکنان سایر کتابخانه‌ها متفاوت هستند. ترکیب کردن تیم‌های بین رشته‌ای اساس موفقیت این پروژه بود؛ بنابراین، ترکیبی از کتابداران، آموزگاران در همه پایه‌های تحصیلی، هنرمندان، نوازندگان، قصه گویان، هنرمندان کمدی و تیم گسترده‌ای شامل پرسنل داوطلب و استخدام شده به کار گرفته شد.
کتابخانه کودکان
با تأکید ویژه بر کودکان ۰ تا ۸ سال، این کتابخانه محوطه‌ای سرگرم کننده است که هدف اصلی آن ارتقای قدرت تخیل و شامل محوطه‌هایی ویژه برای نوزادان و کودکان خردسال است. هدف از این محوطه سازی، ایجاد فضایی برای سرگرمی این گروه از مخاطبان است که کتاب‌ها را در دسترس کودکان قرار می‌دهد و از راه بازی‌های گوناگون، تخیل آنها را پرورش می‌دهد. در مورد هر چیزی که در این بخش قرار گرفته است، با در نظر گرفتن تمامی جوانب، به دقت فکر شده است: محوطه نوزادان دارای فضاهای مناسب برای کالسکه بچه است و به علاوه در همین فضا مجموعه‌هایی مناسب برای والدین در نظر گرفته شده است؛ به گونه‌ای که والدین دارای همان احساسی باشند که در پارک‌ها از آن برخوردارند.
در این محوطه، با شعار " متولد شده تا بخواند" فضایی به نومطالعه کنندگان شامل کودکان ۰ تا ۳ سال اختصاص یافته است که این کودکان می‌توانند همراه با والدین خود اقدام به مطالعه و بازی کنند. همچنین در این فضا میزهای مخصوص تعویض پوشک و دستشوییهایی با ابعاد و طراحی مناسب کودکان قرار دارد. این اتاق دارای بخش دیداری- شنیداری و بخش دیگری برای " قصه گویی "، نمایش و نمایش عروسکی است. با جابجا کردن هر یک از تجهیزات و عناصر شکل دهنده فضای این اتاق، می‌توان محیط‌های جدیدی برای استفاده‌های گوناگون به وجود آورد.
کتابخانه نوجوانان
این بخش که از طریق پله‌های داخلی به بخش کودکان متصل است را می‌توان امتداد منطقی بخش قبلی دانست. مجموعه منابع این بخش ویژه کودکان و نوجوانان ۸ تا ۱۶ است و تلاش شده است که این مجموعه تخیل و لذت مطالعه را در این گروه از مراجعان ژرفا بخشد.
این بخش را می‌توان یک فضای غیررسمی آموزشی دانست که در آن کودکان و نوجوانان می‌توانند از طریق مطالعه، شرکت در کارگاه‌های ادبی، نمایش، فیلم، اینترنت و ایفای نقش‌های مختلف در بازی‌های طراحی شده به همین منظور، دست به کنکاش دنیایی با امکانات جدید بزنند.
این کتابخانه به طور ویژه برای ارائه مکانی دلپذیر یا به بیان دیگر، سرگرم کننده، آرامش بخش و بدون قید و بند موجود در سالنهای سنتی مطالعه برای نوجوانان، طراحی شده است و دارای بخش‌های دیداری-شنیداری، کارگاه‌های ادبی و نمایش است. همچنین در این کتابخانه پرده‌های نمایش و شبکه دیداری- شنیداری برای نمایش فیلم‌ها و اسناد موجود است.
تأثیر گذاری و بر آورد
با تأسیس کتابخانه عمومی سانتیاگو، به تدریج کتابخانه‌های عمومی به عنوان مکان‌هایی که با موضوع‌های ملی در ارتباط هستند، مطرح می‌شوند. کتابخانه‌های عمومی بخشی از برنامه سیاسی - اقتصادی هر کشوری هستند. نشست‌هایی درباره موضوع‌هایی همچون دوران کودکی، جوانی و یا دانش آموزان می‌توانند در این مکان برگزار شوند. بنابراین، کتابخانه عمومی سانتیاگو تبدیل به نقطه عطفی در سیاست گذاری‌های عمومی شده است. رییس جمهور شیلی، میشل بچلت قانونی را به تصویب رسانده است که بر اساس آن تمامی مناطقی که فاقد کتابخانه هستند، پیش از سال ۲۰۱۰ دارای کتابخانه خواهند شد. در حال حاضر این کتابخانه‌ها با الگوبرداری از کتابخانه عمومی سانتیاگو در حال ساخته شدن هستند.
