در زندگی پیچیده و پرسرعت کنونی،نوجوانان نیاز به كسب مهارت های اجتماعی دارند تا بتوانند زندگی ای سالم و موفق داشته باشند. از این‌رو آموزش مهارت های زندگی به كودكان و نوجوانان از ضروریات زندگی امروزی است.
خوشبختانه كتاب های سودمندی در این زمینه منتشر شده اند، از جمله شركت انتشارات فنی ایران كتاب هایی با عنوان "كتاب های سفید" ترجمه و منتشر کرده است كه مهارت های زندگی را به شیوه‌ای ساده، روان، کوتاه و دلنشین آموزش می‌دهد.
یكی از این كتا ب ها را برای ترویج برگزیدیم: "مطالعه موفق" كه با تصویر، نوشته‌های کوتاه، بازی و سرگرمی، شیوه های مطالعه را به نوجوانان آموزش می‌دهد و آن ها را با شیوه های تقویت حافظه، انجام تكالیف، روش های موفقیت و امتحان آشنا می‌كند.این کتاب همچنین به آن ها می‌آموزد چه روش هایی برای حفظ خونسردی و موفقیت در امتحان مؤثرتر است.
فعالیت های زیر، پیشنهادهایی در این زمینه هاست. هر آموزگار یا مروج می‌تواند بخش‌هایی را كه با امكانات و زمان او متناسب است، برگزیند. بازتاب تجربه ها و نظرهای شما در كتابك می‌تواند این پیشنهادها را غنی‌تر و مفیدتر كند:
- نخست دانش‌آموزان را به گروه های ۴ - ۵ نفره تقسیم می‌كنیم و از آن ها می‌خواهیم هر کدام درباره ی روش های درست مطالعه با هم گفت‌وگو كنند و نتیجه ی گفت وگوهای شان را بنویسند. سپس از هر گروه می‌خواهیم نوشته ی خود را برای جمع بخواند. با جمله‌های كوتاه، نكات مهم هر نوشته را روی تخته جمع‌بندی می‌كنیم.
- پرسش‌هایی از این دست مطرح می‌كنیم: چگونه می‌توانیم حافظه ی خود را تقویت كنیم؟ مغز ما چه شباهت‌ها و چه تفاو ت هایی با رایانه دارد؟ یادداشت برداشتن هنگام مطالعه چه كمكی به ما می‌كند؟ چه كنیم تا امتحان دادن برای ما آسان شود؟ چگونه بر اضطراب و دلهره ی امتحان غلبه كنیم؟و ....
- كتاب را به دانش‌آموزان نشان می دهیم و به آن ها می گوییم پاسخ این پرسش‌ها و بسیاری پرسش های دیگری را كه در زمینه ی چگونگی مطالعه، انجام تكالیف و امتحان دادن برای شان پیش می‌آید، می توانند در این كتاب پیدا كنند. به آن ها توضیح می دهیم كه با مطالعه ی این كتاب به یكی از مهمترین مهارت ها برای موفقیت تحصیلی و علمی دست می یابند. به شکل كوتاه درباره ی اهمیت پژوهش و مطالعه به عنوان پایه ی مهم دانش اندوزی، با دانش آموزان صحبت می کنیم یا از خود آن ها در این باره می پرسیم و پاسخ ها را كامل می كنیم.
- اگر یک کتاب در اختیار هر گروه قرار دهیم، کار نتیجه ی بهتری خواهد داشت. فرصت كوتاهی به گروه ها می دهیم تا كتاب را ورق بزنند و از آن ها می خواهیم آنچه را در یك نگاه گذرا از كتاب دریافت كرده‌اند، برای دیگران بگویند و در پایان قرار می گذاریم برای جلسه ی بعد كتاب را بخوانند.
- بعضی از سرگرمی‌های كتاب را روی تخته ی كلاس مطرح می كنیم و از هر گروه می خواهیم نمونه‌ای از این سرگرمی‌ها را با ابتكار خودشان بسازند و برای جمع مطرح كنند. به طور نمونه :چهار روش یادگیری اطلاعات كه در صفحهِ ی 6 كتاب به صورت كلمات درهم نوشته شده است را می نویسیم و از آن ها می خواهیم شکل درست کلمه را بیابند:
نام سیاره‌ها را ـ ا م ا ر ب خ ن ا و ی د ← آرام بخوانید.
نام سیاره‌ها را ـ ل ب د ن گ و ب ی ی د ← بلند بگویید.
نام سیاره‌ها را ـ ن س و ب ی د ی ← بنویسید.
نام سیاره‌ها را ـ ك ب ی د ش ـ ن م گ ا ذ ر ی ی دک ن ← بكشید - نام‌گذاری كنید.
همچنین یكی از جدول‌های رمز كتاب را پای تخته می نویسیم و از دانش‌آموزان می خواهیم با این رمز‌ها پیامی بنویسند. به آن ها توضیح می دهیم كه از این سرگرمی‌ها در كتاب بسیار است.
- از دانش‌آموزان می خواهیم برای جلسه ی بعد كتاب را بخوانند و هر گروه خلاصه‌ای از مطالب كتاب تهیه كند.
- از هر گروه دانش‌آموزان می خواهیم یك مطلب درسی را به‌صورت شعر و موزون درآورند و سپس هر گروه شعر را با هم بخوانند و جمع كلاس را با خود در خواندن همراه كنند.
- از دانش‌آموزان می خواهیم در تاریخ و ساعت معینی، از اخبار تلویزیون یادداشت بردارند و هر گروه یادداشت‌های شان را با هم مقایسه و شباهت‌ها و تفاوت های آن ها را بنویسند و به كلاس گزارش دهند.
- از دانش‌آموزان می خواهیم روی كاغذ با ماژیك به صورت بسیار كوتاه و درشت پیشنهادهایی برای مطالعه ی درست و امتحان دادن بنویسند.
- از دانش‌آموزان می خواهیم درباره ی رابطه ی مطالعه ی درست و امتحان دادن گفت‌وگو كنند. نظرهای آن ها را روی تخته جمع‌بندی می كنیم.
- از دانش‌آموزان می خواهیم به طور گروهی نمایشنامه‌ای به طنز بنویسند و در كلاس اجرا كنند و در آن روش های نادرست مطالعه را نقد کنند.
- به دانش‌آموزان فرصت می دهیم درباره ی نگرانی‌ها، اضطراب‌ها و دلهره‌های خود، پیش از امتحان حرف بزنند و آن ها را به گفت‌وگو و اظهارنظر درباره ی اینكه چگونه می‌توان این دلهره ها را كاهش داد،هدایت می كنیم. نكات مهم را به شکل كوتاه روی تخته می نویسیم.
- از هر گروه می خواهیم پوستری تهیه كنند كه شامل پیامی درباره ی یكی از نكات مورد توجه در مطالعه ی درست باشد. یك گروه را تشویق می كنیم پوسترها را به شکل كتاب در آورند. كتاب را در قفسه ای در كتابخانه می گذاریم.
- از هر گروه می خواهیم یك نشریه ی دیواری درباره ی مطالعه، انجام تكالیف یا امتحان تهیه كنند. نشریه‌ها را به دیوار مدرسه می زنیم تا دیگر دانش آموزان آن را بخوانند.
- كتاب‌سازی آكاردئونی دانش آموزان شامل مهمترین نكات كتاب، برای آن ها مؤثر و جالب خواهد بود.
- از دانش‌آموزان می خواهیم هر كدام داستانی بنویسند كه یك یا چند روش درست مطالعه در آن مطرح شود.
- از پوسترها، كتاب های آكاردئونی، روزنامه‌های دیواری و پیشنهادهای كوتاه گروه ها روی كاغذ ، داستان ها و... نمایشگاه كوچكی ترتیب می دهیم.
- از هر گروه می خواهیم یك یا چند مقاله در باره ی موضوع مطالعه از كتاب های دیگر یا اینترنت تهیه كنند و بخوانند و در كلاس درباره ی آن ها حرف بزنند.
- هر گروه، فهرستی از كتاب های دیگری را كه درباره ی این موضوع در دسترس دارند تهیه می كنند. از یك گروه می خواهیم همه را به یك فهرست كلی "منابع مطالعه" تبدیل كنند و روی برگه ی درشت بنویسند و به دیوار كلاس بزنند.
- از دانش‌آموزان می خواهیم از مطالب كتاب پرسش طرح كنند و هر كدام ۱۰ پرسش با پاسخ های آن ها بنویسند. هر گروه پرسش های شان را به شکل یك جزوه ی دو صفحه‌ای درآورند و جزوه‌های گروه های دیگر را میان خودشان بلندخوانی و مقایسه كنند. سپس شباهت‌ها و تفاوت های آن هارا با جزوه ی خودشان بنویسند. آنگاه از یك گروه داوطلب می خواهیم آن ها را به شکل كتاب در آوردو عنوانی برایش انتخاب کند. این کتاب را با نام كلاس در قفسه ی كتابخانه می گذاریم.
- در پایان، به زبانی ساده، درباره ی بخش های مختلف یك مقاله ی پژوهشی به دانش‌آموزان توضیح می دهیم و از آن ها می خواهیم هر گروه به طور مشترک مقاله ای پژوهشی در این زمینه بنویسند و در كلاس بخوانند.
