سی و هشتمین جلسه شنبههای سفرنامهخوانی به مدیریت مهدی گوهری، روزنامهنگار و راهنمای گردشگری، روز شنبه 18 شهریور 1402 در موزه کودکی ایرانک وابسته به موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان برگزار شد.
در این نشست تخصصی که به پشتیبانی گروه توسعه کسب و کار آذرستان و میزبانی موزه برای آشنایی بیشتر پژوهشگران و علاقهمندان به تاریخ فرهنگ کودکی ایران برگزار شده بود، ابتدا مهدی گوهری درباره نقش سفرنامهها در مطالعات تاریخی- فرهنگی گفت و سپس فرزانه طاهری مدیر موزه کودکی ایرانک به تاثیر اطلاعات استخراج شده از سفرنامهها بر پروژه مطالعات کودکی ایران اشاره کرد. او گفت در این پروژه تاکنون پژوهشگران موسسه بیش از 300 عنوان سفرنامه و خاطرات را بازخوانی و استخراج اطلاعات کردهاند، که یافتههای اطلاعاتی آنها مربوط به دورههای ایلخانیان، تیموریان، صفویان، افشاریان، زندیان، قاجاریان و پهلوی است. بیشترین دادههای اطلاعاتی مطرح در این منابع به ترتیب شامل: بهداشت و پزشکی، آموزش و پرورش، کار کودکان، پوشاک، ازدواج نوجوانان، اسباببازیها، تربیت کودکان، حقوق کودکان، تعزیه و کودکان، بردگی کودکان، سرگرمیها، گهوارهها و ننوها، زیورآلات، لَلِهها و دایهها، محبت به کودکان، عکاسی از کودکان، غسل تعمید، اجیرنامهها و نوشتافزارها در ایران است.
سپس طاهری با انتخاب چهار موضوع آموزش و پرورش و مکتبخانهها، ننوها و گهوارهها، غسل تعمید و بازیافزارها براساس اشیا موجود در موزه با بیان توضیحی مختصر از تاریخچهی هر یک، بخشهایی از خاطرات ممتحنالدوله: زندگینامه میرزا مهدی خان ممتحنالدوله شقاقی نخستین مهندس معمار ایران را در مورد چالشهای رفتن کودکان به مکتبخانه در دوره قاجاریه، سفرنامه ژان باپتیست تاورنیه بازرگان فرانسوی و ژان شاردن جواهرفروش و جهانگرد فرانسوی را در مورد بازیها و اسباببازیهای کودکان ایرانی در دوره صفویه، سفرنامه آدام اولئاریوس پژوهشگر، ریاضیدان، جغرافیدان و کتابدار آلمانی که از راه روسیه و دریای مازندران به سوی ایران و شهر اصفهان رهسپار شده بود خواند.
ممتحنالدوله در ایام کودکی، ردیف جلو، نفر میانی
تصویر گروهی از دختران جوان ایرانی
اولئاریوس در بخشی از سفرنامه خود به غسل تعمید کودکان ارمنی در کلیسای جلفای اصفهان و آموزش و پرورش در ایران میپردازد. در ادامه بخشی از سفرنامه از خراسان تا بختیاری هانری رنه دالمانی کتابدار، تاریخنگار و هنرشناس فرانسوی و سفر در ایران، نوشتهی گاسپار دروویل افسر فرانسوی که در دوره عباس میرزا قاجار به ایران آمده بود درباره بچهداری در ایران و خواباندن کودکان در گهواره و ننو برای حاضرین خوانده شد. و تصاویری از کودکان که در جلد یک کتاب از خراسان تا بختیاری منتشر شده بود، نمایش داده شد.
تصویری از اندرون یک خانهی ایرانی - بچهداری در ایران
سلطان خانم از شیخ ابوالپشم میخواهد که برای فرزندش استخاره کند
تصویری از مهمانی در خانهی یک زن ایرانی
پس از آن شرکتکنندگان از موزه کودکی ایرانک بازدید کردند.