یونیسف گزارش سالانه خود را برای سال ۲۰۱۲ منتشر کرد. موضوع گزارش امسال یونیسف "کودکان در جوامع شهری" است.
این گزارش در چهار بخش پیام های کلیدی، فقر شهری و محرومیت، رفاه و سلامت کودکان در مناطق شهری، راهکارها و گام های کلیدی در جهت ایجاد رویکردی مبتنی بر برابری برای کودکان در مناطق شهری ارائه شده است. در زیر این گزارش را می خوانید:
پیام های کلیدی
- توسعه شهرنشینی صدها میلیون کودک را در شهرهای جهان از خدمات ضروری برای زندگی محروم کرده است و عملا سبب نامرئی شدن آن ها شده است.
- در چند سال آینده برای نخستین بار در تاریخ، بیشتر کودکان جهان در شهرهای بزرگ و کوچک رشد و زندگی خواهند کرد. هم اکنون نیمی از مردم جهان از جمله بیش از یک میلیارد کودک در مناطق شهری زندگی می کنند. ۶۰٪ از رشد جمعیت شهری مربوط به کودکانی است که در شهرها متولد می شوند.
- به حساب نیاوردن کودکانی که در زاغه ها زندگی می کنند نه تنها فرصت دستیابی این کودکان به حداکثر ظرفیت هایشان را از آن ها می گیرد بلکه جوامع آن ها را نیز از سودهای اقتصادی داشتن جمعیتی سالم و تحصیل کرده محروم خواهد کرد.
- بسیاری از کودکان از مزایای زندگی شهری مانند مدرسه، درمانگاه و زمین بازی استفاده می کنند. اما این امتیازها بین تمامی کودکان تقسیم نمی شود. بیشترین نابرابری برای کودکان در مناطق شهری در زمینه رفاه، بهداشت، آموزش و فرصت ها است.
- در توسعه شهری کودکان باید در مرکز توجه قرار گیرند که این امر از طریق سیاست هایی که اولویت آن برآوردن نیازهای محروم ترین کودکان در شهرها و افزایش خدمات برای همه افراد است امکان پذیر است. در این راستا اطمینان از دسترسی این کودکان به نیازهای اولیه از جمله خدمات بهداشتی و آب آشامیدنی سالم که کودکان دیگر از آن ها بهره مند هستند ضروری است.
فقر شهری و محرومیت
- سیستم و خدمات شهری متناسب و همگام با رشد جمعیت شهری پیش نمی رود. این امر باعث می شود که فقیرترین خانواده ها یا از خدماتی با کیفیت پایین استفاده کنند یا اصلا از هیچ خدماتی بهره مند نباشند.
- از هر سه نفری که در مناطق شهری زندگی می کنند یک نفر زاغه نشین است که این تعداد در افریقا به ۶ نفر از ده نفر افزایش پیدا می کند. بسیاری از کودکان زاغه نشین در نزدیکی مدرسه و درمانگاه که جزو خدمات اساسی محسوب می شود زندگی می کنند اما به دلیل فقر و تبعیض ازاین خدمات محرومند. احتمال دسترسی به مدرسه برای این کودکان در مقایسه با سایر کودکانی که در مناطق شهری و روستایی زندگی می کنند بسیار کمتر است.
- خانواده هایی که در شهرک های غیرقانونی و بدون مجوز زندگی می کنند در معرض تهدید دائمی اخراج قرار دارند. این افراد همچنین به دلیل آزار و اذیتی که از سوی صاحبان یا مسئولان محلی می بینند انگیزه چندانی برای بهبود بخشیدن به وضعیت خانه یا محله خود ندارند.
- بیش از یک سوم کودکانی که در مناطق شهری زندگی می کنند تولدشان ثبت نمی شود. این آمار در مناطق شهری کشورهای صحرای افریقا و جنوب آسیا به نصف افزایش می یابد. ثبت نکردن رسمی تولد کودکان آسیب پذیری آن ها را در برابر آزار، بهره کشی، سوانح، بیماری و مرگ افزایش می دهد.
- سختی هایی که کودکان در جوامع شهری فقیر با آن رو به رو هستند در پشت نقاب میانگین های آماری بزرگتری پنهان می مانند که شامل تمامی شهروندان اعم از ثروتمند و فقیر است و سیاست های شهری و توزیع منابع بر اساس آن ها انجام می شود.
رفاه و سلامت کودکان در مناطق شهری
- ازدحام جمعیت و شرایط غیر بهداشتی شیوع بیماری هایی مانند ذات الریه و اسهال را که بزرگترین عامل مرگ و میر کودکان زیر پنج سال در سراسر جهان هستند افزایش می دهد.
- با وجود آن که جهان در حال دستیابی به هدف هفتم توسعه هزاره در زمینه آب آشامیدنی سالم است اما دسترسی به آب سالم و فاضلاب بهداشتی همگام با رشد جمعیت شهری نیست. در زاغه ها اغلب آب از طریق تانکرها تامین می شودکه هزینه آن ۵۰ برابر هزینه آب لوله کشی است که در مناطق اطراف آن وجود دارد. تعداد افرادی که در شهرها در فضای باز قضای حاجت می کنند بین سال های ۱۹۹۰ تا ۲۰۰۸ تا ۳۰ میلیون نفر افزایش یافته است.
- در حالی که شکاف تغذیه ای بین کودکان در مناطق روستایی و شهری کاهش یافته است این امر بیشتر به سبب بدتر شدن وضعیت تغذیه کودکان در شهرها بوده است نه بهبود وضعیت تغذیه کودکان در روستا.
- برخی از فقیرترین کودکان و خانواده های ساکن زاغه ها که در زمین های نامرغوب یا اراضی حاشیه ای محل جمع آوری زباله ها در کنار ریل قطار یا دامنه های شیب دار زندگی می کنند در معرض خطرهای زیست محیطی و خطر فزاینده فاجعه ای مانند رانش گل و لای قرار دارند.
راهکارها
- مشکلاتی که صدها میلیون کودک در شهرهای جهان با آن رو به رو هستند با رویکردهای سنتی در حوزه توسعه حل نخواهد شد. این امر نیازمند رویکردی جدید است که اساس آن برابری است و بر آسیب پذیرترین کودکان و خانواده های به حاشیه رانده شده در هر کجا که زندگی می کنند تمرکز دارد.
- کودکان و نوجوانان در شهرها باید در یافتن راه حل هایی برای رفع چالش های شهری سهیم باشند. بسیاری از این کودکان و نوجوانان در یافتن راه حل هایی مقرون به صرفه برای رفع مشکلات محلی خود پیشرو هستند به عنوان مثال نوجوانان در نایروبی و کنیا نیازهای محله های خود را برآورد کرده اند و توانسته اند اطلاعات لازم و اساسی را برای برنامه ریزی شهری تهیه کنند.
- یونیسف و برنامه اسکان بشر سازمان ملل متحد به مدت ۱۵ سال بر روی طرح شهرهای دوستدار کودک همکاری کردند تا زمینه ساز مشارکتی باشند که کودکان را در مرکز دستور کار برنامه های شهری قرار می دهد و با ارئه خدمات و ایجاد فضاهای حامی کودک به کودکان دوران کودکی را که سزاوارش هستند می بخشد.
گزارش وضعیت کودکان جهان در سال ۲۰۱۲ پنج گام کلیدی در جهات ایجاد رویکری مبتنی بر برابری برای کودکان در مناطق شهری معرفی می کند:
- شناخت فقر شهری و بهرمند نبودن از خدمات فراگیر. برای این که دقیقا مشخص شود که فقر و عدم بهره مندی از خدمات فراگیر چگونه کودکان در مناطق شهری را تحت تاثیر قرار می دهد به آمار و تجزیه و تحلیل دقیق تری نیاز است. سیاست گذاران باید ورای میانگین های آماری کشوری را ببینند.
- از بین بردن موانع برای استفاده از خدمات فراگیر. گسترش خدمات به تنهایی تضمین کننده بهره مندی محروم ترین خانواده ها از همه این خدمات نیست. برنامه ریزی شهری توسعه ساختار زیربنایی و تلاش های گسترده برای کاهش فقر و نابرابری است که می تواند نیازهای کودکان را برآورده کند. فقرای شهری، به ویژه کودکان و نوجوانان باید در مدیریت شهری دخالت داشته باشند.
- دراولویت قرار دادن کودکان. ما باید در برنامه ریزی شهری ساختارهای زیربنایی و مدیریت شهری تمرکز هوشمندانه ای بر روی نیازهای خاص کودکان داشته باشیم به طوری که امینت، مسکن، کاهش فقر، حمایت از کودک و ارائه خدمات را در بر گیرد.
- ترویج مشارکت فقرای شهری. طرح هایی که جوامع محلی خصوصا کودکان و نوجوانان را قادر می سازد تا خدمات، سیاست ها و برنامه ریزی شهری را تحت تاثیر قرار دهند نتایج بهتری برای کل شهرها خواهند داشت از نمونه های موفق این طرح ها می توان به ساختار زیربنایی عمومی بهتر در شهرهای ریودو ژانیرو و سائوپائولو در برزیل، افزایش نرخ باسوادی در شهر کوتاکاچی در اکوادور و برنامه ای مستحکم در زمینه آمادگی در برابر بحران در شهر مانیل در فیلیپین اشاره کرد.
- همکاری با یکدیگر برای دستیابی به بهترین نتایج برای کودکان. برای اطمینان از این که کودکانی که در فقر شدید و در حاشیه جامعه زندگی می کنند از کلیه حقوق خود برخودار هستند، لازم است تا تمامی منابع و توان موجود در سطوح بین المللی ملی شهری و محلی در کنار هم قرار گیرند.
