فریدون عموزاده خلیلی گفت: متاسفانه مسئولان ما نهادهای غیردولتی را به رسمیت نمیشناسند درحالیکه بیشترین ظرفیت، پتانسیل و خلاقیت در حوزه کودک و نوجوان را در انجمنهای غیردولتی مانند شورای کتاب کودک، انجمن تصویرگران، انجمن حقوق کودک، انجمن نویسندگان و غیره میتوان یافت که ذاتا دوستدار بچهها هستند و بدون چشمداشت کار میکنند.
فریدون عموزاده خلیلی در گفتوگو با خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، اظهار کرد: اینکه یک روز یا یک هفته به نام کودک نامگذاری شود، به خودی خود کار خوبی است ،به شرطی که فقط در حد یک نامگذاری نباشد. وقتی هفتهای به نام هفته جهانی کودک نامگذاری میشود، باید به فلسفه آن نیز دقت کنیم.
وی افزود: زمانی میتوانیم بگوییم در برنامهریزیهایمان برای هفته جهانی کودک موفق بودهایم که بچهها حس کنند این هفته با بقیه هفتهها تفاوت محسوسی داشته است؛ مثلا سالها پیش در دورهای که جوانتر بودم به همراه دوستانم پیشنهاد دادیم برنامهای راه اندازی شود که با همکاری شهرداری، کودکان در هفته جهانی کودک بتوانند اداره امور بخشهایی از شهر را عهدهدار شوند و در این هفته درباره تصمیماتی که مربوط به بچههاست با آنها مشورت شود یا وزارت آموزش و پرورش در روز دانشآموز تدابیری اتخاذ کند که در این روز اداره مدارس به دانشآموزان سپرده شود و تصمیمگیریها با همفکری بچهها انجام شود، به این ترتیب دیگر نامگذاری این روزها جنبه نمادین و نمایشی نخواهد داشت و بچهها واقعا احساس میکنند که این روز یا هفته با بقیه روزها و هفتهها تفاوت داشته است.
ترویج کتابخوانی نه در حد شعار
عموزاده خلیلی گفت: باید برنامهریزیها طولانی مدت باشد و هفتهای به نام هفته کودک و نوجوان تنها زمان به ثمر نشستن ایده ها و میوه چیدن است. به عنوان مثال از ١٣ فروردین یعنی روز کتاب کودک تا ١٦ مهرماه یعنی آغاز هفته جهانی کودک، حدود ۶ ماه فرصت داریم که برای اشاعه و ترویج کتاب و کتابخوانی درمیان کودکان برنامهریزی و عمل کنیم و در این روزها ثمر و نتیجه کارها و برنامههایی را که اجرا کردهایم عرضه کنیم.
وی با بیان اینکه ترویج کتابخوانی در بین کودکان و نوجوانان نباید در حد یک شعار متوقف شود، گفت: در حال حاضر وضعیت امیدوارکنندهای ازنظر کتابخوانی در کشورمان نداریم و با وجود تلاش نهادهای مختلف و ارائه جایزه و فهرستهایی در زمینه کتاب کودک، باز هم آمار کتابخوانی بسیار پایین است، از اینرو در این زمینه باید در طول سال برای کتابخوانی گروههای سنی مختلف بر اساس سلایق و علایق بچهها و میزان علم و دانش هر دسته برنامهریزی داشته باشیم و این برنامهریزی قطعا نمیتواند در یک روز یا هفته انجام شود.
نویسنده «دو خرمای نارس» افزود: هفته جهانی کودک باید هفته ای باشد که در آن حرکتهای فرهنگی از پیش شروع شده و به ثمر برسد؛ به عنوان مثال چندی پیش در شهر سمنان به مناسبت هفته جهانی کودک، برنامهای برای قدردانی از کودکان و نوجوانانی که در پروژه کتابخوانی شرکت کرده بودند، برگزار شد. در این شهر کتابخانه سیاری ایجاد شده بود که ١١ هزار عضو داشت و کتابها با پیک به منزل اعضا فرستاده میشد و بعد از مدت مشخصی پس گرفته میشد. این پروژه به مدت یکسال در سمنان اجرا شده بود و یک روز از هفته جهانی کودک هم برای جایزه دادن به این بچهها در نظر گرفته شده بود که واقعا برنامهریزی هیجانانگیزی محسوب میشد. منظور این است که نتیجه چند ماه برنامه ریزی در این روز به ثمر نشسته بود که باید به عنوان الگو مورد استفاده قرار گیرد.
ضرورت برنامهریزی دراز مدت
وی ادامه داد: از سویی دیگر با نگاهی به سایر کشورهای موفق میبینیم که برای جذب بچهها به کتابخوانی بر روی جذابیت متن و تصاویر کتابها برنامهریزی و کار میکنند که یک برنامهریزی اساسی به حساب میآید، در کشور ما برنامهریزیهای بلند مدت در این راستا صورت نمیگیرد و این موضوع به نگاه مسئولان ما در امر برنامهریزی در سطح فرهنگی برمیگردد. برنامههای فرهنگی، هنری مانند طرح کتابخوانی جزو برنامههای درازمدت است که ممکن است برای مسئولانی که به عنوان یک وظیفه اداری به آن نگاه میکنند و فقط میخواهند یک بیلان کاری ارائه دهند چندان ضرورتی نداشته باشد.
عموزاده خلیلی گفت: برنامهریزی دراز مدت برای کودک و نوجوان در ذهن و نگاه مسئولان ما وجود ندارد و فعالیت در این حوزه بیشتر به صورت یک وظیفه درآمده و اکثر مواقع در دقیقه ٩٠ برنامهریزی میشود. ما امروزه نمیتوانیم نهادی پیدا کنیم که برای هفتهای مانند هفته جهانی کودک از یکسال قبل برنامهریزی کرده باشد. اگر خیلی همت شود از یک ماه قبل شروع به برنامهریزی میکنند که باید گفت در مدت یک ماه حتی نمیتوان برای یک برنامه کارناوالی برنامهریزی کرد، چه برسد به یک برنامه عمیق و بلند مدت.
نهادها و ارگانهای مختلف با هم همافزایی ندارند
عموزاده خلیلی گفت: متاسفانه در کشور ما نهادها و ارگانهای مختلف با هم همافزایی ندارند و درباره موضوعات مختلف باهم برنامهریزی نمیکنند. مثلا برای برنامهریزی هفته جهانی کودک باید همه نهادهای مربوط به کودک اعم از دولتی و غیردولتی مانند آموزش و پرورش، کانون پرورش فکری، انجمن نویسندگان، انجمن شاعران، شورای کتاب کودک، انجمن تئاتر و انجمن نمایشهای عروسکی دور هم بنشینند و برای این هفته یک برنامه ملی تدوین کنند و از همه پتانسیلهای دولتی و غیردولتی موجود بهره ببرند. متاسفانه همکاری و همافزایی در این مورد وجود ندارد و اکثر برنامههایی که اجرا میشود حالت تکراری و موازیکاری دارد که سبب تحلیل رفتن قوا میشود، در صورتیکه میتوان با ایجاد یک دبیرخانه ملی همه این برنامهها را در قالب یک برنامه جامع جمع کرد و از همه ظرفیتهای موجود نیز بهره برد.
مسئولان ما نهادهای غیردولتی را به رسمیت نمیشناسند
وی گفت: مسئولان ما نهادهای غیردولتی را به رسمیت نمیشناسند، درحالیکه بیشترین ظرفیت، پتانسیل و خلاقیت در حوزه کودک و نوجوان را میتوان در انجمنهای غیردولتی مانند شورای کتاب کودک، انجمن تصویرگران، انجمن حقوق کودک، انجمن نویسندگان و ... یافت که ذاتا دوستدار بچهها هستند و بدون چشمداشت کار میکنند.
فریدون عموزاده خلیلی در سال ١٣٣٩ در سمنان به دنیا آمد. نخستین اثرش در سال ۱۳۶۰ منتشر شد و پس از آن، بیش از ۱۶ کتاب مستقل و تعدادی کار مشترک گردآوری شده منتشر کرد که برایش ۵ جایزه به همراه آورد. وی از پایهگذاران و دبیر شورای مدیریت دفتر هنر و ادب کودک و نوجوان در سال ۱۳۶۵ و عضو هیات موسس انجمن نویسندگان کودک و نوجوان بوده است. از جمله آثار عموزاده خلیلی میتوان به «فریاد کوهستان»، «سه ماه تعطیلی»، «سفر چشمه کوچک»، «هیزم»، «شمشیر کهنه»، «دوچرخه آقاجان»، «آن شب که بیبی مهمان ما بود»، «خدای روزهای بارانی»،«روزهای امتحان» و مجموعه ۴ جلدی «کلاغهای بلوار ساعت» اشاره کرد.
هفته جهانی کودک از ١۵ تا ٢١ مهرماه هر سال در قالب برنامه های متنوع برگزار میشود.