مروجان کتابخوانی و دست اندر کاران آموزش کودکان همواره از پدر و مادرها می خواهند شیوه ای در پیش گیرند تا کودکان با کتاب و کتاب خوانی خو بگیرند.
گاه در سوی دیگر این جریان پدر و مادرانی را می بینیم که می گویند کودکشان از خواندن گریزان است و یا اینکه نمی تواند تا پایان به یک داستان گوش دهد.
این گله را معمولاً از پدر و مادر کودکان پیش از دبستان می شنویم. هرچند که گاه کودکان مدرسه نیز به دشواری به خواندن و شنیدن تن می دهند.
راستی چرا برخی کودکان از کتاب گریزانند؟ شاید یک دلیلش این باشد که با آن آشنا نیستند. آن ها شاید هنوز نتوانسته اند از ورق زدن کتاب ها و خواندن آن ها لذت ببرند.
مروجان کتاب خوانی راه های بسیاری برای آشنا کردن کودکان با کتاب و خواندن برشمرده اند. اما یک نکته در همه این روش ها به چشم می خورد و آن آشنا کردن کودک با کتاب، کلمات، تصاویر و خواندن در سنین پیش از دبستان است. برای این کار می توان از ابتکار و خلاقیت بهره بسیار برد.
هر پدر و مادری می تواند افزون بر راه های پیشنهاد شده از سوی کارشناسان، با توجه به تجربه های خود و شناختی که از کودکش دارد دست به ابتکار زده و روشی مناسب برای آشنا کردن کودکش با خواندن بیابد. اما شاید این پیشنهاد ها هم مفید باشند:
- ساختن کتاب. به کودکتان کمک کنید یک کتاب بسازد. در آن داستان یا رویدادی را بنویسد و برایش تصویر بکشد. ساختن کتاب حس آشنایی و نزدیکی با آن را در ذهن کودک تقویت می کند و باعث می شود کتاب دیگر برایش تنها یک شئ نباشد.
- ساعت کتاب خواندن. هر روز هنگامی که همه خانواده دور هم جمع می شوند برنامه کتاب خوانی بگذارید . برای تنوع می شود هربار یکی از افراد خانواده یک بخش از کتاب را بخواند و دیگران گوش دهند . هنگامی که بچه ها بزرگتر هستند و خودشان می توانند کتاب بخوانند ساعتی را به سکوت برای خواندن اختصاص دهید.
- جدول خواندن بیشتر. جدولی درست کنید و نام کتاب ها و زمانی را که هر کدام از بچه های تان برا ی خواندن گذاشته است را در آن بنویسید . این جدول را در جایی قرار دهید که همه افراد خانواده بتوانند آن را ببینند. می توانید برای هر ۳۰ دقیقه مطالعه به کودکتان پاداش دهید. مثلا او را با خود به کتابخانه ببرید یا اجازه بدهید اندکی دیرتر به تخت خواب برود.
- دفتر وقايع خواندن بسازید. بگذارید کودک تان صفحه های خالی کتابی که می خواند با استفاده از قسمت های مختلف داستان نقاشی کند و یا احساسش از داستان را در این قسمت ها بنویسد.
- آشپزی از روی دستور غذا. همراه با کودکتان از روی دستور غذا آشپزی کنید. می توانید دستور غذایی را که کودکتان دوست دارد بنویسید و یا از کتاب آشپزی استفاده کنید . از کودک بخواهید دستور غذا را به همراه شما بخواند . با هم به خرید بروید و مواد مورد نیاز برای تهیه غذا را فراهم کنید . سپس از روی دستور بخوانید و از کودکتان بخواهید درآماده کردن غذا به شما کمک کند.
- گردش با کتاب. برای گردش در طبیعت و سفر از کتاب های راهنما و نقشه استفاده کنید . مثلاً اگر به جایی سفر می کنید که حیوانات در آن زندگی می کنند کتاب ساده ای با خود ببرید که حیوانات منطقه را معرفی کند. کتاب باید جذاب باشد و کنجکاوی کودک را تحریک کند.
- قصه گویی. برای کودک قصه ای قدیمی تعریف کنید . بعد از او بخواهید قصه را بنویسد و یا آن را نقاشی کند. سپس برای تشویق آن را به دیگر افراد خانواده نشان دهید.
- کلمه سازی. با استفاده از خمیر بازی یک ابتکار جالب به خرج دهید . بگذارید کودک کلمه ای را انتخاب کند سپس چند میله فلزی انعطاف پذیر تهیه کنید و خمیر ها را به دور آنها بپیچید . وقتی به اندازه کافی میله برای ساختن کلمه آماده شد به کودک کمک کنید و باهم میله ها را به شکل حروف درآورید و کنار هم قرار دهید تا کلمه ساخته شود.
- واژه نامه خانگی. برای آشنا کردن کودکتان با کتاب های مرجع می توانید به او کمک کنید تا یک واژه نامه بسازد . برای این کار به یک دفتر نیاز دارید . گام بعدی این است که کودک بر بالای هر صفحه یک حرف الفبا را بنویسد. حالا باید چند عکس تهیه کنید. برای این کار می توانید از مجله های قدیمی یا روزنامه ها استفاده کنید. عکس ها را مطابق با حروف بالای صفحه در دفتر بچسبانید . هنگامی که نام کامل تصویر را بر روی آن بنویسید و یا با کاغذ رنگی ببرید و روی آن بچسبانید یک واژه نامه برای کودکتان خواهید داشت.
- نامگذاری اشیاء. یکی از اتاق های خانه را انتخاب کنید. با همراهی کودکتان وسیله های موجود در اتاق را نام گذاری کنید. برای این کار می توانید از برچسب استفاده کنید. به این ترتیب خواندن کلمه ها به مرور برای او به کاری ساده تبدیل خواهد شد.
در پیوند با این مقاله بیشتر بخوانید:
۵ تکنیک برای تبدیل کتاب خواندن به فعالیتی سرگرم‌کننده برای کودکان
