عروسک آیینی بیبیکگ bībīkōg ( اقوام زرتشتی)
بیبیکگ از عروسک‌های مردم ساخت متعلق به اقوام زرتشتی ایران زمین است. این عروسک بیشتر جنبه آیینی داشته و برای آرزوی فرزندخواهی، نذر زیارتگاه‌های زرتشتی می‌شده است. زنانی که بچه‌دار نمی‌شدند نیت می‌کردند تا در صورت برآورده شدن آرزویشان یک یا چند عروسک بدوزند و به زیارتگاه اهدا کنند. عروسک در زیارتگاه به چرخه حیات خود ادامه می‌دهد. به این صورت که برخی از افراد پولی در صندوق زیارتگاه می‌انداختند و برای مدتی عروسک را به خانه برده و در نهایت احترام در خانه نگاه می‌داشتند . حتی ممکن بود به عنوان بازیچه نیز مورد استفاده کودکان قرار گیرد ولی سعی در حفظ و نگهداری آن می‌شده است.
این عروسک تماما پارچه‌ای بوده و درون آن با پنبه پر میشود. همچنین مقداری گیاه آویشن که در نزد زرتشتیان گیاه متبرکی است درون عروسک ریخته میشود. بدن عروسک از پارچه پاکیزه سفید یا سبز و صورت آن از پارچه سفید دوخته میشود. لباس عروسک مانند لباس زرتشتیان بوده و شامل مکنا (روسری)، لچک (قطعه تزیینی برای جلوی سر)، پیراهن و شوار( شلوار) است. صورت عروسک هم با ظرافت دوخته میشود.
از این عروسک در سفره‌های نذری و مقدس هم استفاده می‌گردد.
در مورد پیشینه این عروسک اطلاعات مستندی در دسترس نیست. داده‌ها فقط منوط به روایات شفاهی سالمندان زرتشتی است. خانم ناهید خنجری از جمله کارشناسان رشته ایران شناسی است که با همکاری پژوهشکده مردم شناسی درباره این عروسک پژوهش‌هایی به عمل آورده است. در پژوهش‌های خانم خنجری این فرضیه مطرح می‌گردد که با توجه به اینکه در گویش لری و بختیاری به جای واژه عروسک بَئی تلفظ می‌گردد و با توجه به اینکه دری زرتشتی ممکن است مانند لری و کردی از ریشه‌ی زبان‌های مادی باشد، همچنین با در نظر داشتن این نکته که در دری زرتشتی، مانند بسیاری از زبان‌ها وگویش‌های دیگر ایران از جمله بوشهری، /ū/ به /ī/تبدیل میشود می‌توان حدس زد بیبیکگ به معنای عروسک، ممکن است ترکیب «بیبیک» و پسوند «گ» برای تشبیه، تصغیر یا تحبیب باشد و بسیار احتمال دارد که بیبیک همریشه با بئیگ/ بئیک، بُوئی و بِیگَک/ بِهیگ به معنای عروسک همچنین بوک/ بوگ در گویش کردی، و بیو، بیوگ، پیوگ، نیوک و ویو، همگی به معنای عروس باشد. این شباهت در بیگَک مشهودتر است. خانم خنجری در بیان فرضیه خود، وامدار اطلاعات خانم دکتر کتایون مزداپور است. در کتاب خانم پوپک عظیم پور هم به نمونه‌ای از عروسک‌های بوشهر برمی‌خوریم به نام بیگک (بیگ کوچگ) یا بهیگ که به عروسک بازیچه‌های دست ساز آن منطقه اطلاق می‌گردد.
این عروسک در دیماه سال 1396 تحت عنوان «شیوه ساخت و آیین نذر کردن بیبیکگ به مکانی مقدس» در فهرست میراث ناملموس کشور ثبت گردید.
