خواندن با کمک رویکرد آموزشی چندحسی

عنوان لاتین:
Multisensory Teaching Method to Reading

رویکرد آموزشی چندحسی به خواندن، بر پایه‌ی این ایده بنا شده که وقتی مواد گوناگونی با کیفیت‌های مختلف در اختیار دانش‌آموزان قرار می‌گیرد، آن‌ها درس را بهتر فرامی‌گیرند. در این روش اندام‌های حرکتی و حس لامسه کودک به‌کار گرفته می‌شوند و دانش‌آموز همراه با چیزهایی که می‌بیند (حس بینایی) و صداهایی که می‌شنود (حس شنوایی)، خواندن، نوشتن و هجی‌کردن را می‌آموزد.

چه کسانی از این رویکرد آموزشی چندحسی بهره می‌برند؟

تمام دانش‌آموزان می‌توانند از روش یادگیری چندحسی بهره ببرند و این روش فقط به دانش‌آموزان نیازمند به آموزش استثنایی اختصاص ندارد.

کودکان به روش‌های متفاوتی اطلاعات را پردازش می‌کنند. رویکرد آموزشی چندحسی به آن‌ها فرصت می‌دهد که حواس گوناگون خود را برای فهم و پردازش اطلاعات به‌کار ببرند.

آموزگارانی که از این روش استفاده می‌کنند و فعالیت‌هایی را برای کلاس درس تدارک می‌بینند که در آن حواس مختلف کودکان به‌کار گرفته می‌شود، پس از مدتی متوجه خواهند شد که سطح توجه دانش‌آموزان افزایش می‌یابد و کلاس درس به محیط آموزشی مطلوبی تبدیل خواهد شد.

فعالیت‌های چندحسی

فعالیت‌های زیر با استفاده از رویکرد آموزشی چندحسی به دانش‌آموزان کمک می‌کند که خواندن، نوشتن و هجی کردن را به کمک حواس گوناگون بیاموزند. عمده این فعالیت‌ها با تمرکز بر کمک گرفتن از قوه‌ی شنوایی و بینایی، همچنین با رسم‌کردن و نوشتن انجام می‌شود که اصطلاحاً با عنوان VACT (visual, auditory, kinesthetic and tactile)، مخفف لاتین واژه‌های دیداری، شنوایی، تخیلی و لامسه شناخته می‌شوند.

حروف درست‌شده از گل یا خاک رس

حروف ساخته‌شده از گل را در اختیار دانش‌آموز قرار دهید و از او بخواهید با آن‌ها کلمه بسازد. کودک باید هنگام کار، اسم و صدای هر حرف را هجی کند. وقتی کلمه را ساخت از او بخواهید که آن را بلند بخواند.

خمیرهای جدید کنکو بر پایه‌ی آب و مواد بهداشتی تهیه گردیده، لذا در معرض هوا به تدریج رطوبت خود را از دست می‌دهند و با گذشت زمان خشک می‌شوند. از خمیر سبک کنکو می توان برای پرورش ذهنی و خلاقیت کودکان استفاده کرد.

رویکرد آموزشی چندحسی

حروف آهن‌ربادار

یکی دیگر از فعالیت‌های رویکرد آموزشی چندحسی این است که به دانش‌آموز کیسه‌ای پر از حروفی که آهن‌ربا دارند همراه با یک تخته‌ی وایت‌برد بدهید و بگویید برای ساختن کلمات از حروف آهن‌ربایی استفاده کند. برای تمرین بخش کردن کلمات به او بگویید که صدای هرکدام از حروفی را که انتخاب می‌کند، بکشد. سپس از او بخواهید که حروف را سریع‌تر ادا کند. با این روش ترکیب کردن حروف را هم تمرین می‌کند.

کودک با «آهن رباها – بسته آزمایش علمی» و انجام آزمایش‌های داخل بسته، آنچه باید درباره‌ی خواص آهن‌ربا و میدان مغناطیسی بداند را خواهد آموخت و با کاربرد آهنربا در اشکال مختلف آشنا می‌شود.

واژه‌های سمباده‌ای

برای انجام این فعالیت چندحسی، به دانش‌آموز یک تکه نوار کاغذی بدهید و از او بخواهید که را روی کاغذ سمباده قرار دهد و با استفاده از مداد شمعی، کلماتی روی کاغذ بنویسد.

نوشتن با ماسه

یک مشت ماسه روی سینی مخصوص فر بریزید و سطح آن را صاف کنید. به دانش‌آموز بگویید که با انگشت روی شن‌ها کلماتی را بنویسد. زمانی که دانش‌آموزان مشغول این فعالیت هستند، از آن‌ها بخواهید که صدای هر حرف را ادا کنند و سپس تمام کلمه را با صدای بلند بخوانند. وقتی دانش‌آموزان تکلیف خود را انجام دادند، می‌توانند با به هم ریختن شن‌ها کلمه را پاک کنند. این کار را با فوم اصلاح یا دانه‌های برنج نیز می‌توان انجام داد.

قطعات کاموایی

مقداری کاموای بریده‌شده تهیه کنید. این الیاف رنگارنگ مناسب کودکانی است که می‌خواهند شکل حروف را تمرین کنند. برای انجام این فعالیت، از دانش‌آموز بخواهید که با این الیاف حروفی را شکل دهد. در زمانی که کودک مشغول شکل دادن به الیاف و تمرین حروف است، از او بخواهید که صدای هر حرف را ادا کند و در پایان، کل کلمه را با صدای بلند بخواند.

حروف الفبا

قطعات حرف/ صدا

برای بالا بردن مهارت خواندن و پایه‌ریزی پردازش واج‌شناسی دانش‌آموزان، از قطعات مربعی حرف/ صدا استفاده کنید. به این منظور بازی‌های حروف‌چین یا هر قطعه‌ی دیگری را در اختیار دارید که روی آن‌ها حروف نوشته شده است، به دانش‌آموز بدهید؛ مانند فعالیت‌های قبلی، از دانش‌آموزان بخواهید که با استفاده از این قطعات کلمه بسازند و دوباره به همان روش قبل، ابتدا صدای هر حرف و سپس کل کلمه را با صدای بلند بخوانند.

کودک با استفاده از «مکعب حروف و اعداد انگلیسی» می‌تواند کلمه‌های فارسی، انگلیسی و همچنین اعداد را بسازد. از طرفی جنبه آموزشی این مکعب‌­ها در بازی پنهان شده تا برای کودکان خسته‌کننده و ملال‌آور نباشد. این مکعب‌ها به کودکان امکان ساخت و کشف کلمات جدید می‌دهد و هم‌چنین می‌توانند جمع و تفریق را با کمک مکعب‌های چوبی، یادبگیرند.

حروف ساخته‌شده از نی

برای آن دسته از دانش‌آموزانی که در یادگیری نوشتن و ترسیم شکل حروف مشکل دارند، می‌توانید از نی و یا نوارهای باریک لاستیکی استفاده کنید و از آنها بخواهید که این نوارها را روی فلش‌کارت‌های حروف الفبا قرار دهند و به کمک آن‌ها شکل هر حرف را ترسیم کنند. وقتی کودک نی یا نوار لاستیکی را روی حروف قرار می‌دهد، از او بخواهید که صدای هر حرف را هجی کند.

حروف خوراکی

مارشمالو، پاستیل و دراژه‌های شکلاتی و ژلاتینی، موادی هستند که برای فعالیت یادگیری نوشتن و فرم‌دهی شکل حروف بسیار مناسب‌اند.

برای کودکان فلش‌کارت حروف الفبا تهیه کنید و یک کاسه از هرکدام از این خوراکی‌های مورد علاقه‌اش را در دسترس او قرار دهید. سپس از او بخواهید که با این قطعات خوراکی حروف را روی هر فلش کارت شکل بدهد و اسم و صدای حروف را هجی کند.

برگردان:
فاطمه مصابر عباسی
Submitted by editor71 on