متن زیر برگرفته از "راهنمای ایجاد کتابخانه های کودکان" است که انجمن نویسندگان و تصویرگران هند در سال ۲۰۰۷ با پشتیبانی یونیسف منتشر کرده اند. در فصل سوم این راهنما این پرسش مطرح می شود که اجزا یک کتابخانه کودکان کدام اند. پاسخ این پرسش، دو رکن اساسی کتاب و کتابدار است که درباره ی آن ها در این قسمت سخن گفته شده است.
کتاب
کتاب بخش مهمی از منابع کتابخانه است. در کتابخانه ی کودکان ضروری است کتاب ها جذاب و دارای تصاویر رنگی باشند.
چگونگی انتخاب کتاب
کسانی که کتاب برای کتابخانه کودکان انتخاب می کنند باید چند شاخص مهم را در نظر بگیرند: منطقه، زبان، سن، توانایی خواندن کودکان و هزینه ی منابع.
۱. منطقه
هنگام انتخاب کتاب باید به مناطق خاص، فرهنگ، تاریخ، سنت و محیط توجه داشت. تنها در این صورت کودکان می توانند با مطالب کتاب ارتباط برقرار کنند. کودکانی که در مناطق کوهستانی و بیابانی دور افتاده زندگی می کنند، نمی توانند از داستان هایی با ریشه های فرهنگ شهری مدرن، تصور و درک روشنی داشته باشند.
۲. زبان
کودکان از کتاب هایی لذت می برند که به زبان آشنای آن ها نوشته شده باشند. در کشور چند زبانه ای مانند هندوستان، از کتاب هایی که به زبان های محلی نوشته شده باشند استقبال می شود. به همین ترتیب در مناطق روستایی، پیش از انتخاب کتاب ، باید توانایی خواندن کودکان را مورد سنجش قرار داد.
ترجمه ی کتاب های کلاسیک از نویسندگان معروف و از زبان های مختلف را باید در مجموعه ی کتابخانه کودکان جای داد تا بتوان چشم انداز گسترده تری برای آن ها به وجود آورد. به عنوان نمونه در پروژه ی "جاده ی بهبودی" در مناطق سونامی زده ی جزایر "آنادامان" و "نیکوبار" کتاب های کتابخانه به زبان های هندی، انگلیسی، تامیل، تلگو و بنگالی بود.
۳. اندازه ی کتاب
اندازه ی کتاب اهمیت دارد، زیرا باید کودک بتواند آن را به دست بگیرد.
• برای پیش دبستان و کلاس اول، کتاب باید سبک و قطع آن قدری بزرگتر باشد. (۱۶تا ۲۴ صفحه با حروف چاپی ۱۶ تا۲۴)
• برای کودکان تا کلاس پنجم، کتاب می تواند اندازه های مختلف داشته باشد، ولی حمل آن نباید دشوار باشد (۳۲ تا ۶۰ صفحه با حروف چاپی ۱۲ تا ۱۴ )
• برای نوجوانان اندازه ی کتاب می تواند به اندازه ی کتاب بزرگسالان باشد. بهتر است اندازه ی حروف چاپی برای این گروه سنی ۱۲ باشد.
کتابدار
کتابدار مهمترین رابط میان کودک و کتاب است. کتابدار حافظ کتاب و تشویق کننده ی کودکان به کتاب خواندن است. تا زمانی که کتابداری فداکار و آگاه در کتابخانه نباشد، حتی یک کتابخانه ی مجهز به تمام وسایل مدرن نیز نمی تواند کارآیی داشته باشد. یک کتابدار موفق بایداز ویژگی های زیر برخوردار باشد:
الف- باید کتاب و کودک را دوست بدارد و توانایی پیوند این دو را داشته باشد.
ب- دارای دانش پایه در زمینه ی روان شناسی کودک باشد.
ج- آمادگی گذراندن وقت با کودکان و کتاب را داشته باشد. یعنی باید برای کودکان کتاب بخواند و آن ها را در انتخاب کتاب مناسب راهنمایی کند.
د- باید توانایی برقراری رابطه با دیگران را در خود پرورش دهد. او باید بتواند با کودکان کتابخوان به زبانی قابل فهم حرف بزند. این توانایی سبب ایجاد رابطه ی متقابل و تشویق کودکان به خواندن می شود. کتابدار باید دیگر مهارت های خود را نیز به روز کند
ه- برای اینکه بتوان کودکان را علاقه مند و پایبند به کتابخانه کرد، کتابدار باید توانایی برنامه ریزی و انجام فعالیت های مربوط به کتاب را داشته باشد، مانند: قصه گویی، نمایش، نقاشی، و ... بر پایه ی داستان ها
و- باید در برخورد هایش انعطاف پذیر باشد. به سخن دیگر، ضروری است بتواند خود را با رفتارها و نیازهای متغیر کودکان سازگار کند.
