پژوهش‌ها این باور را تأیید می‌کنند که کودکان و نوجوانان هرچه بیشتر بخوانند، مهارت بیشتری در خواندن به دست می آورند و بیشتر لذت می‌برند.
متاسفانه، خلاف این موضوع نیز درست است: بچه‌ها هر اندازه کمتر کتاب بخوانند، مهارت‌های خواندن در آن‌ها کاهش می‌یابد و خواندن برای‌شان کاری رنج آورمی‌شود و کم کم از آن دوری می‌کنند.
آیا برای تشویق فرزندان به خواندن می‌توان کاری انجام داد؟
نخست بهتر است سبب بی‌علاقگی فرزندتان را به خواندن بیابید. این شناخت به شما کمک می‌کند راه یا راه هایی را برای تشویق فرزندتان بیابید تا بتواند لذت مطالعه را کشف کند.
چرا برخی کودکان و نوجوانان از خواندن گریزان هستند؟
شاید این جمله‌ها به گوش تان آشنا باشد. این جمله ها بهانه‌هایی هستند که کم و بیش بچه‌ها برای مطالعه نکردن می گویند:
مطالعه کسل کننده است. اگر کودکان و نوجوانان درباره‌ی تکالیف خواندنی آموزشگاه‌شان چنین باوری داشته باشند، دلسرد نشوید، می‌توانید آن‌ها را به خواندن مطالبی که به آن علاقه مند هستند، تشویق کنید.
وقت مطالعه ندارم. سر بچه‌ها بسیار شلوغ است. آموزشگاه، دوستان، ورزش، تکالیف درسی، تلویزیون و کارهای دیگری که همه ی وقت آن‌ها را پر می‌کنند. به برخی بچه‌ها باید کمک کرد تا در برنامه ریزی روزانه‌شان جایی هم برای خواندن کتاب بگنجانند.
مطالعه خیلی سخته! برای برخی از بچه‌ها، خواندن کاری سخت، کُند و رنج آوراست. اگر برای فرزندتان خواندن دشوار است، با آموزگار او مشورت کنید و بپرسید: چگونه می‌توانید کتاب‌ها و مواد آموزشی جالب و مناسب که در اندازه توانایی‌های فرزندتان باشد را برای بهتر شدن خواندن او تهیه کنید.
مطالعه خیلی هم مهم نیست. برخی از کودکان و نوجوانان ارزش خواندن را درنمی یابند و نمی دانند خواندن تا چه اندازه برای زندگی‌شان لازم است. پدر و مادرها می‌توانند برای فرزندان‌شان مواد خواندنی‌ای فراهم کنند که در پیوند واقعی با زندگی آن‌ها باشد.
مطالعه با حال نیست! کتاب خواندن برخی کودکان و نوجوانان را عصبی می‌کند، به ویژه آن‌هایی که در خواندن دچار مشکل هستند. تأکید و فشار آموزشگاه ها و خانواده‌ها به خواندن برای آمادگی در امتحان ها، حتی بچه‌هایی را که مهارت در خواندن دارند، وا می‌دارد خواندن را یک وظیفه ببینند. پسندیده است برای خواندن به بچه ها فشار نیاورید تا بتوانند ازخواندن لذت ببرند.
اگر در خانواده‌ی شما کسی اختلال خواندن دارد، ممکن است فرزند شما نیز گرفتار این مشکل شود. اگر چنین فکر می کنید، با یک آموزگار خواندن مشورت کنید. یک آزمون، اختلال فرزند شما را در خواندن آشکار می‌کند و آموزشگاه را آگاه می‌کند که این کودک به آموزش ویژه نیاز دارد.
راهکارهای بی‌فایده برای کتابخوان کردن کودک
از گفته‌ها و تجربه‌های پدران ومادران چنین برمی‌آید که راهکارهای زیر، تنها مقاومت کودکان را در برابر خواندن افزایش می‌دهد:
نق زدن. از سخنرانی درباره‌ی ارزشمندی خواندن دست بردارید و برای وادار کردن کودکان و نوجوانان به این کنش پافشاری نکنید. زیرا تنها سود این کار، سرکشی فرزندتان است.
باج دادن. اگرچه جایزه دادن به کودک و نوجوانی که می کوشد بیشتر و بهتر بخواند کار پسندیده ای است، اما لازم نیست او برای هر کتابی که می‌خواند، جایزه بگیرد. شما می توانید همراه با سپاسگزاری از کودک و نوجوان، کتاب یا نشریه دیگری که خود او برگزیده، به او بدهید. این تشویق می‌تواند در مناسبت‌های ویژه، جوایز ویژه‌تری هم باشد، اما دقت کنید این کار دیر به دیرتر انجام شود تا کودک یا نوجوان تان دریابد خواندن کتاب، به خودی خود جایزه‌ای ارزشمند است.
داوری درباره‌ی عملکرد کودک و نوجوان. مطالعه کودک و نوجوان در آموزشگاه را از خواندن با هدف تفریح جدا کنید. همین که به کودکتان کمک کنید از خواندن لذت ببرد، هدف و کار بسیار ارزشمندی است.
بی توجهی به سلیقه و گزینش کودک و نوجوان تان. خواندن هر مطلبی بهتر از هیچ نخواندن است. اگر بر این باورهستید که کودک یا نوجوان تان کتاب‌های آسان یا سطحی را برای خواندن گزینش می‌کند و این کار شما را مأیوس می‌سازد، یأس تان را پنهان کنید. خواندن در هر سطحی که باشد، کنش خوب و ارزشمندی است. خواندن موفقیت آمیز سبب رشد اعتماد به نفس در گستره مهارت های مطالعه می‌شود. اگر شما و فرزند کودک یا نوجوان تان اختلاف سلیقه ساده ای دارید، پسندیده است به سلیقه‌ی وی احترام بگذارید.
تعیین هدف‌های غیر واقع بینانه. به جای توقع های بزرگ و بنیادی در گستره عادت های مطالعه‌ی کودک و نوجوان تان، در پی نشانه‌های کوچک پیشرفت باشید. از یک کتاب خوان تنبل نخواهید کتابی را یک شبه بخواند.
بزرگنمایی. مطالعه کتاب را به مسابقه تبدیل نکنید. ممکن است کودکان و نوجوانان هنگامی که تحت فشار باشند، تنها برای خوش آمدن پدر و مادر‌شان کتاب بخوانند، یا پیوسته از خواندن روگردان باشند و فرار کنند.
کتابک خواندن مقاله زیر را به شما پیشنهاد می‌کند: