یک کارزار گسترده واکسیناسیون بر ضد فلج اطفال از روز یکشنبه ۲۹ فروردین (۱۷ آوریل) در ۱۵۰ کشور برای آخرین مرحله ریشه‌کنی این بیماری در جهان آغاز شده است. کارشناسان بر این باورند که می‌توان در طول سال جاری انتقال ویروس فلج اطفال را متوقف کرد و تا سال ۲۰۱۹ یا ۲۰۲۰ ریشه‌کنی این بیماری عفونی را اعلام کرد.
اما برای رسیدن به این هدف باید واکسن سه ظرفیتی (حاوی سه نوع ویروس زنده ضعیف شده فلج اطفال) که برای بیش از سه دهه برای مبارزه با این بیماری به کار رفته است، با واکسنی دو ظرفیتی (جاوی دو نوع ویروس) جایگزین شود.
اغلب کشورها تاکنون از واکسن سه ظرفیتی که در برابر سه نوع ویروس وحشی فلج اطفال- نوع ۱، نوع ۲ و نوع ۳- حفاظت ایجاد می‌کند، استفاده می‌کرده‌اند. اما از آنجایی که سرایت نوع ۲ ویروس در سال ۱۹۹۹ پایان یافت دیگر لزومی به ایمن‌سازی در برابر ان نیست.
خطر دیگر واکسن فعلی این است که در موارد نادری ویروس نوع ۲ زنده ضعیف‌شده به کار رفته در آن باعث ایجاد عفونت‌های فلج اطفال به علت واکسن می‌شود.
بنابراین حدود ۱۵۰ کشور در فاصله روزهای ۱۷ آوریل تا اول مه در یک برنامه هماهنگ واکسن سه ظرفیتی فعلی را با واکسن دوظرفیتی حاوی ویروس‌های نوع ۱ و ۳ جایگزین خواهند کرد.
میشل زفران، مدیر ریشه‌کنی فلج اطفال در سازمان جهانی بهداشت، می‌گوید شکست این برنامه با وجود اینکه در سال جاری تا به حال فقط ۱۲ مورد بیماری از پاکستان و افغانستان گزارش شده است، امکان شیوع دوباره ویروس را در دیگر کشورها فراهم می‌کند.
اگر این برنامه به موفقیت برسد، فلج اطفال دومین بیماری ریشه‌کن‌شده پس از ریشه کنی بیماری آبله در سال ۱۹۸۰ خواهد شد.
رفران می‌گوید باید این کارزار را تا ریشه‌کنی کامل فلج اطفال ادامه داد. او گفت: «ما داریم به قلمروی ناشناسی وارد می‌شویم. اما دیگر امکان بازگشت وجود ندارد.
اگر قرار باشد ریشه‌کنی فلج اطفال تا آخرین دهه انجام پذیرد، یک تعویض دیگر واکسن لازم است.
در این هنگام باید واکسن‌های «غیرفعال شده» یا IPV فلج اطفال جایگزین واکسن‌های «زنده» فعلی شوند تا احتمال ایجاد بیماری ناشی از ویروس‌های واکسن نیز برطرف شود.
البته با توجه موجودی کم این نوع واکسن، اقدامات برای افزایش تولید آن باید از هم اکنون آغاز شود.
ابتکار عمل جهانی ریشه‌کنی فلج اطفال (GPEI) در سال ۱۹۸۸ شروع شد و هدفش پایان دادن به انتقال ویروس وحشی تا سال ۲۰۰۰ بود، اما تحقق این هدف ابتدا تا سال ۲۰۱۴ و بعد تا سال ۲۰۱۶ به تاخیر افتاد.
ظهور مجدد بیماری فلج اطفال در سال‌های اخیر در پاکستان و سوریه از جمله دلایل این به تاخیر افتادن بوده است.
از طرف دیگر مواردی بیماری ناشی از ویروس واکسن از اوکراین و مالی گزارش شده است.
کارشناسان می‌گویند شاید معلوم شود که تعیین سال ۲۰۱۶ هم به عنوان زمان توقف سرایت ویروس بیش از حد خوش‌بینانه بوده است.
