هر روز روشهای آموزشی جدیدی در جهت پرورش کودکانی آگاهتر و مسئولتر ارائه میشود. آزمونهای استاندارد، که معیار «موفقیت» و «هوش» کودکان به حساب میآیند، قادر به سنجش سلامت روحی، فکری و اجتماعی کودکان نیستند. پس مصمم شدیم با هدف تربیت کودکانی سالم، شاد، مسئول و نیز بازسازی اجتماعی سالم، با نظر به فرآیندهای آموزشی در دنیا، آنچه را ضروری یافتیم ولی در نظام آموزشیمان جایی نداشت، ارائه کنیم. نتیجه این پژوهش شش فعالیت آموزشی پیشدبستانی است که در زیر آمدهاند.
شش فعالیت آموزشی جالب برای پیشدبستانیها
۱) ژاپن: زنگ تمیزکردن
ژاپنیها با هدف آموزش احترام برای مکان و محل زیستن، فعالیت آموزشی «زنگ تمیزکردن» را در برنامه درسی گنجاندهاند. با شرکت دانشآموزان در امر تمیزکردن مدرسه و سالن غذاخوری، دانشآموزان به سهم و نقش خود در ایجاد و تداوم جماعتی پویا آشنا میشوند. هدف این بخش از برنامه آموزشی ژاپن تأکید بر اهمیت مسئولیت فرد در قبال جمع و بالعکس و پرورش حس استقلال در کودک است. علیرغم آن که معمولاً دانشآموزان ژاپنی تکلیف خانه کمتری نسبت به دانشآموزان سایر کشورهای پیشرفته دارند، در آزمونهای بینالمللی بسیار موفقاند.
در پیوند با این مقاله:
همه چیز درباره سیستم آموزشی در مدارس ژاپن
۲) سوئد (و چند کشور دیگر اروپایی): آموزش طبیعت و آموزش از ورای طبیعت
بسیاری از مدارس آلمان و اسکاندیناوی، در هنر تلفیق طبیعت و برنامه درسی، به فعالیت آموزشی کلاس کشاندن طبیعت و به طبیعت بردن کودکان تبحر یافتهاند. آموزش طبیعت نهتنها کودکان را با محیطزیست خود آشنا و زیباییهای طبیعت را بر آنان آشکار میکند، بلکه امکان مشاهده و تجربه عملی آنچه را که کودک در کلاس میآموزد نیز به وی میدهد. روند رو به گسترش در تربیت آموزگاران سوئد، فرادادن چگونگی تلفیق فعالیتهای خارج از کلاس در برنامه درسی آنان است. این امر با تعهد دولت سوئد به بازسازی و گسترش زمینهای بازی در سراسر کشور تسهیل شده است. اخیراً «مدارس جنگل» در ایالات متحده نیز تأسیس شدهاند مثل مدرسه طبیعت سدارسانگ در واشنگتن.
در پیوند با این مقاله:
۳) فنلاند: برخوردی سالم با آموزش و خانواده
اغلب مدارس ما را در ایران در نظر بگیرید و از ساعات تکلیف آنها (حتی ساعاتی را که کودکان در مدرسه میگذرانند) کم کنید، آزمونهای استاندارد را به دور بیناندازید و به جای تعالی فردی، بر یاری و همکاری جمعی تأکید کنید و البته به معلمان نیز (که باید کارشناس ارشد باشند) حقوق بیشتری بدهید: این برخورد فنلاند با آموزش و پرورش کودکان است. با وجود این برخورد، دانشآموزان فنلاندی از بالاترین رتبهها در آزمونهای بینالمللی برخوردارند. البته کمک به خانوادههایی که کودکان کمسن دارند به شکل مرخصیهای با برخورداری از حقوق یا مرخصی یکی از والدین با دریافت حقوق نگهداری از کودک خود تا سن سه سالگی را نیز فراموش نکنیم.
در پیوند با این مقاله
۴) فرانسه: عرضه غذا و صرف آن سر میز با دوستان
یک فعالیت آموزشی جالب در فرانسه، صرف خوراکی خوب یر میز با دوستان است. اغلب کودکان با پاکتی غذا که بشود آن را بدون مسمومشدن سهچهار ساعت در کمد مدرسه کودکان حفظ کرد، راهی مدارس نمیشوند، زیرا که مدارس هر روز غذای تازه میپزند و برنامه غذایی نیز تحت نظر مشاوران تغذیه فراهم میشود. سهم گوشت در این غذاها بیش از باقی غذاهاست اما همراه آن سالاد و میوه لازم برای تمام روز کودک داده میشود. همچنین به نوع صرف غذا توجه میشود یعنی همراه دوستان و با وقت کافی (به جای زنگ کوتاه نهار) است تا کودکان مجبور به بلعیدن سریع غذا به حلقوم و پراکندهشدن نباشند. مواد اولیه غذاها، محلی و ارگانیک است. مدرسه حتی به والدین پیشنهاد میکند برای تکمیل خوراک روزانه طفل، چه شامی بپزند. در حالی که برخی خانوادهها این امر را دخالت میشمارند، برخی دیگر از آن استفبال میکنند.
۵) استرالیا: ایستاده، در مقابل میز درس
کودکان حدود ۸ ساعت را در مقابل میز درس بهطور نشسته میگذرانند. بسیاری، پس از رسیدن به خانه، روی مبل دراز میکشند و به استفاده از ابزارهای دیجیتالی میپردازند. این امر به عدم فعالیت و بیماریهای ناشی از سکون و عدم تحرک منجر میشود. در مدرسهای در ملبورن، به منظور تجربه، میزهای سنتی را دور انداخته و آنها را با میزهایی جایگزین کردهاند که قابل تنظیم برای استفاده با صندلی یا بدون آن است و دانشآموزان میتوانند به میل خود بنشینند یا ایستاده از آن استفاده کنند. طبق گزارش، کاخ سفید ۷۰۰۰۰۰ عدد از این میزها برای کارمندان خود سفارش داده است. البته این میزها نیازهای ورزشی کودکان را برآورده نمیکنند اما لااقل به آنها اجازه تحرکی هر قدر کوتاهمدت و رهاکردن انرژی و در نتیجه آرامش را میدهد.
۶) سنگاپور و چین: زمان کمتری جلوی کامپیوتر
دانشآموزان دبیرستانی سنگاپور، اخیرأ باهوشترین دانشآموزان معرفی شدند و با این حال این کشور با روند افزایشی زمانی که دانشآموزان جلوی کامپیوتر میگذرانند مبارزه میکند. در حالی که آموزگاران سنگاپور و کشورهای منطقه همچون چین، هرچه بیشتر از کامپیوتر برای تهیه و نوشتن درسهای خود استفاده میکنند، دانشآموزان، در مقایسه با سایر کشورها وقت بسیار کمتری را جلوی کامپیوتر میگذرانند. در خارج از مدرسه البته استفاده از کامپیوتر بیش از داخل مدرسه است. خوب بود تکلیف خانه را هم در سنگاپور سبکتر میکردند.