کتاب «چرا باید نگران کره زمین باشیم؟» یک کتاب علمی اطلاعاتی است که نقش انسان در مشکلات محیطزیستی بر کره زمین را به زبان ساده شرح داده و همچنین راهحلهایی به خواننده پیشنهاد میدهد تا با انجام آنها به حفاظت کره زمین کمک کند.
کتابهای علمی اطلاعاتی را مانند کتاب داستان نمیتوان بلندخوانی کرد. رجوع به کتاب میتواند برای یافتن پاسخ پرسشی باشد که ذهن کودک را به خود مشغول کرده است یا برای علاقهمند کردن کودکان به خواندن اینگونه کتابها بهتر است گزیدههایی از کتاب که جالب است را انتخاب کنید و بلندخوانی کنید تا کودکان تشویق شوند خودشان کتاب را مطالعه کنند. انجام فعالیت در پیوند با کتاب نیز به علاقهمند کردن کودکان کمک میکند.
در ترجمه این کتاب نیز متاسفانه اشتباه رایج در میان مترجمان دیده میشود. عبارت Climate change به معنای تغییرات اقلیمی است، نه آب و هوایی. آب و هوا معادل کلمه Weather است و پدیدهای روزانه است، اما اقلیم شرایط آب و هوایی است که در طولانی مدت بر یک منطقه حاکم است و تغییر اقلیم است که زیست گیاهان و جانورانی که طی سالیان دراز با آن اقلیم سازگار شدهاند را مورد تهدید قرار میدهد. اما به دلیل اشتباه ترجمه، عبارت تغییرات آب و هوایی دیگر در ایران جا افتاده است.
1- گفتوگو کنید.
پیش از بلندخوانی عنوان کتاب را به کودکان نشان دهید و از آنها بخواهید نظرشان را در مورد این پرسش بیان کنند. سپس بخشهایی از کتاب را که انتخاب کردهاید بلندخوانی کنید.
پس از بلندخوانی کتاب با پرسشهایی مانند زیر با کودکان گفتوگو کنید:
- کره زمین میلیونها سال عمر دارد، خیلی بیشتر از عمر ما انسانها بر کره زمین. بهنظر شما چرا چرا نویسنده چنین عنوانی را برای کتاب انتخاب کرده است؟ چه چیزهایی برای نگرانی وجود دارد؟
- آیا به نظر شما حفاظت از محیطزیست مهم است؟ چرا؟
- نقش انسانها در به وجود آمدن مشکلات محیطزیستی چیست؟
- در کتاب چه راهحلهایی برای مشکلات محیطزیستی داده شده بود؟ شما کدامشان را از قبل انجام میدادید؟ به نظرتان کدام راه حلها را میتوانید از این به بعد انجام دهید؟
2- پوستر بسازید.
همراه کودکان پوسترهایی برای جمعبندی مطالب کتاب بسازید. برای جذابتر شدن پوستر بهتر است متن کوتاه باشد و بیشتر از تصویر استفاده کنید. موضوع پوسترها میتواند انواع مشکلات محیطزیستی و دلایل آنها و همچنین راه حلهای مشکلات محیطزیستی باشد. اگر بتوانید پوسترهایی جذاب بسازید، میتوانید پوسترها را در معرض دید کودکان دیگر نیز بگذارید تا با این موضوعات آشنا شوند.
3- مشکلات محیطزیستی مدرسه / کتابخانه ما
از کودکان بخواهید زمانی را در فضایی که هستند به مشاهده بپردازند و با توجه به دانشی که از کتاب به دست آوردهاند، مشکلات محیطزیستیاش را پیدا کنند. سپس مشاهدات هر فرد یا گروه را بررسی کنید و به یک فهرست نهایی برسید. میتوانید نقشهای از آن مکان نیز بکشید و محل مشکلات را روی آن مشخص کنید. مثلا پنجرههایی که درزگیر ندارند و باعث هدررفت انرژی در زمستان میشوند یا لامپهایی که کم مصرف نیستند. حالا نوبت پیدا کردن راه حل است. تعدادی از مشکلاتی که میتوانید به آن بپردازید را انتخاب کنید و برای حل آنها برنامهریزی کنید. میتوانید یک چکلیست درست کنید و به دیوار نصب کنید و پس از حل هر مشکل آن را خط بزنید. پس از مدتی دیدن فهرستی پر از مشکلات حل شده حتما برای همهتان لذتبخش خواهد بود.
4- آگاهیرسانی کنید.
کودکان را همراهی کنید تا:
- پوسترهای اطلاعرسانی درباره مشکلات محیطزیستی دنیا و منطقه و مدرسه یا کتابخانهی خود بسازند. برای تاثیرگذارتر بودن لازم است متن پوسترها کوتاه و تصویر آن جذاب باشد. اگر پوستر درباره منطقه زندگی یا کتابخانه و مدرسه است؛ بهتر است از عکسهای خودشان استفاده کنند تا مخاطبان بیشتر جذب شوند.
- یک نشست آموزشی ترتیب دهند. برای جذابتر شدن نشست حتما درباره محتوایی که ارائه خواهند داشت بهخوبی پژوهش کنند و آن را به زبان مخاطبان بازنویسی کنند. نشان دادن اسلاید، فیلم و عکس هم به جذابیت نشست کمک خواهد کرد. لازم است پیش از نشست اصلی، کودکان چند بار تمرین کنند تا بتوانند بهخوبی مطالب مورد نظرشان را ارائه دهند
5- بازدید بروید.
- کودکان را به بازدید یک مرکز تفکیک زباله یا بازیافت زباله یا مراکز آموزشی پسماند شهرداری ببرید تا درباره زبالهها و مدیریت آنها بیشتر بیاموزند.
- اگر در نزدیکی محل زندگی خود یک منطقه حفاظت شده وجود دارد، از اداره حفاظت محیطزیست منطقهتان مجوز بگیرید و به بازدید منطقه بروید. در این بازدید با شغل محیطبانی، مناطق حفاظت شده و حیاتوحش آنها و مشکلات آنها بیشتر آشنا میشوید.