تجربه‌ای به‌یادماندنی از بلندخوانی یک کتاب غیرداستان
کتاب‌های داستانی انتخاب نخست، و گاه همیشگی، کتابداران و آموزگارن برای بلندخوانی هستند. در مقابل، بلندخوانی کتاب‌های غیرداستان برای بسیاری سخت جلوه می‌کند. شاید با خود می‌گویند چگونه می‌توان کتابی را که پیرنگ و خط داستانی ندارد با کودکان سهیم شد؟ چگونه می‌توان کودکان را به چنین کتاب جذب کرد؟ بعضی هم بلندخوانی این‌گونه کتاب‌ها را نالازم می‌دانند و خواندنشان را به خود کودک می‌سپارند.
همه‌ی کودکان پرسش‌گر و کنج‌کاو هستند. کتاب‌های غیرداستان دریچه‌ای رو به اطلاعات مستند و روشن‌گر می‌گشایند و به کنج‌کاوی آنان مجال پیش‌روی می‌دهند. راه‌های گوناگونی برای جذب کودکان به این کتاب‌ها وجود دارد که یافتن هر یک به خلاقیت و شناخت درست از کودکان نیاز دارد.
عایشه گرشناسان، کتابدار «کتابخانه‌ی آسمان» در شهر طبل جزیره‌ی قشم، بلندخوانی یک کتاب غیرداستان را به برنامه‌ای ویژه و شاد تبدیل کرده است. در ادامه گزارش او را از بلندخوانی کتاب «جنگل‌های مانگرو (حرا)» بخوانید:
- مکان: هرمزگان، قشم، طبل
- نام کتابخانه: کتابخانه‌ی «آسمان» شهر طبل
- کتابداران: عایشه گرشناسان
- نام کتاب: جنگل‌های مانگرو (حرا)
- تاریخ: فروردین 1401
در فروردین ماه به مناسبت روز جهانی جنگل‌ها تصمیم گرفتم بلندخوانی را در کنار جنگل‌های حرای طبل انجام دهیم. از قبل نوید یک برنامه‌ی جالب را به بچه‌ها داده بودم. وقتی طبق عادت هر روز بچه‌ها برنامه‌ی فردا را پرسیدند، گفتم فردا کتابخانه تعطیل است و قرار نیست بلندخوانی در کتابخانه انجام شود. یک لحظه تعجب کردند. بعد گفتم که در کنار جنگل‌های حرا بلندخوانی خواهیم داشت.
در گروه مجازی هم این برنامه را اعلام کردم. اتفاق جالبی افتاد. تعدادی از والدین با فرزندانشان همراه شدند. تعدادی از نوجوانان هم به ما پیوستند. البته به سختی توانستیم راضی‌شان کنیم.
بچه‌ها خواستند مسیر کتابخانه تا جنگل حرا را پیاده طی کنیم. مسیر طولانی فرصت خوبی بود تا درباره‌ی جنگل‌های حرا گفت‌وگو کنیم. وقتی به جنگل نزدیک می‌شدیم توجه کودکان به تغییر خاک و نرمی زمین جلب شد. درباره‌ی این‌که درخت‌های حرا یا مانگرو چه‌طور با آب شور رشد می‌کنند صحبت کردیم. هنگامی که ما در ساحل بودیم به دلیل جذر آب دریا پایین بود. برای بچه‌ها سوال بود که چرا آب دریا گاهی پایین می‌رود؟ درباره‌ی جذر و مد هم صحبت کردیم.
والدینی که اطلاعات زیادی در مورد جنگل داشتند هم برای ما صحبت کردند. هنگام خواندن کتاب کودکان متوجه شدند که مانگروها دو نوع هستند: حرا و چندل. یکی از والدین برای ما گفت که مانگرو چندل سبز است و حیوانات از آن تغذیه نمی‌کنند. کودکان فکر می‌کردند جنگل‌های حرا فقط برای تغذیه جانوران و تفریح هستند با بلندخوانی این کتاب ذهن و فکرشان فراتر از آن رفت.
تماشای صفحه‌های کتاب برای کودکان بسیار جالب بود. به‌ویژه صفحه‌ای که ماهی «گل خورک» را نشان می‌داد که در زبان محلی به آن «لنگوش» می‌گویند. زمانی که درباره‌ی پرندگان صحبت می‌کردیم به صدا‌های پرندگان که در جنگل به زیبایی آواز می‌خواندند گوش دادند.
در مسیر برگشت وقتی کودکان کمی احساس خستگی می‌کردند، از فرصت استفاده کردم و آن‌ها به به سمت کاروان‌سرایی که در مسیر بود هدایت کردم تا کمی استراحت کنیم. بچه‌ها پرسیدند این‌جا خانه‌ی چه کسی بوده؟ برایشان توضیح دادم در زمان‌های قدیم مردم در این کاروان‌سراها استراحت می‌کردند. وقتی در فصل تابستان حیواناتشان را برای خنک کردن به دریا می‌بردند یا از صید میگو و ماهی برمی‌گشتند و مسیر برایشان طولانی بوده در این کاروان‌سراها استراحت می‌کردند و از سایه‌ی آن لذت می‌بردند.
