چرا نامزدی «با من بخوان» از سوی فدراسیون بین‌المللی انجمن‌ها و موسسات کتابداری (ایفلا) برای جایزه‌ی آلما مهم است؟

 فرزانه طاهری، کارشناس ارشد کتابداری، مدیر کتابخانه‌ی موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان و مدیر موزه‌ی کودکی ایرانک:

هشت سال است که برنامه‌ی «با من بخوان» به‌طور پیاپی از سوی نهاد‌های معتبر بین‌المللی از جمله انجمن بین‌المللی سوادآموزی ILA نامزد دریافت جایزه‌‌ی پراهمیت یادبود آسترید لیندگرن (ALMA) می‌شود. جایزه‌ای که همه‌ی کوشندگان و نهادهای ترویج کتابخوانی و البته پدیدآورندگان کتاب کودک مانند تصویرگران و نویسندگان را نیز دربرمی‌گیرد.

کتاب خوانی برای کودکان

در 23 دوره‌ی برگزاری این جایزه‌ی بین‌المللی تاکنون تنها سه موسسه‌ی ترویج خواندن برنده‌ی این جایزه بوده‌اند: بانکو دلیبرو از ونزوئلا، موسسه‌ی آموزش‌های اجتماعی تامر از فلسطین و آخرین‌بار در سال ۲۰۱۵ سازمان پرسا از آفریقای جنوبی. با چنین رویکردی شانس نهادهای ترویج خواندن برای دست‌یابی به این جایزه اندک است. اما نهادهای معتبر بین‌المللی در حوزه‌ی ادبیات کودکان و ترویج کتابخوانی هم‌چون ایفلا و ایبی که از نهادهای فعال نامزده‌کننده‌ی جایزه‌ی یادبود آسترید لیندگرن هستند هیچ‌گاه دست از کار نکشیده‌اند و تلاش می‌کنند به نوبه‌ی خود از میان بهترین‌ها نهادهایی را برای دریافت این جایزه معرفی کنند. نتیجه این شد که در سال 2015 تلاش آن‌ها به ثمر نشست و سازمان پرسا، که سازمانی برای ترویج کتابخوانی در آفریقای جنوبی است با نامزدی از سوی ایفلا توانست جایزه‌ی یادبود آسترید لیندگرن را از آن خود کند.

اکنون بخش کتابخانه‌های کودک و نوجوانِ فدراسيون بين‌المللی انجمن‌ها و مؤسسات كتابداری (ايفلا) تصمیم گرفته است برنامه‌ی «با من بخوان» را به عنوان نامزد خود برای دریافت این جایزه معرفی ‌کند. ایفلا در توضیح این که چرا برنامه‌ی «با من بخوان» را برای جایزه آلما نامزد کرده است چنین می‌نویسد: "برنامه‌ی «با من بخوان» از سال 2010 تا کنون توانسته است کتاب‌های باکیفیت بسیاری در دست‌رس صدها هزار کودک و نوجوان مناطق کم‌برخوردار قرار دهد. «با من بخوان» با برگزاری کارگاه‌های آموزشی شمار قابل‌توجهی از مربیان، آموزگاران، کتابداران و والدین را در سهیم کردن کتاب با کودکان توان‌مند ساخته است. ما به یقین رسیده‌ایم که این برنامه تاثیرات پایداری در علاقه‌مند کردن کودکان به خواندن و بهبود سواد پایه کودکان داشته است."

کتابخانه رمکان قشم

و این افتخار بزرگی است برای «با من بخوان» که از سوی یک نهاد بین‌المللی معتبر در حوزه‌ی کتابداری که بیش از 68 سال است با شعار «همه‌ی کودکان و نوجوانان شایسته‌ی خدمات کتابخانه‌ای باکیفیت» فعالیت می‌کند و 150 عضو از کشورهای مختلف دنیا دارد نامزد این جایزه می‌شود.

از نگاه من به عنوان کتابداری که سال‌های بلندی را در حوزه تاریخ ادبیات کودکان ایران و موزه‌ی کودکی کار کرده‌ام و عضو کمیته‌ی ملی کتابداری کودک و نوجوان انجمن کتابداری و اطلاع‌رسانی ایران هستم، که با فدراسیون بین‌المللی کتابداری ایفلا همکاری نزدیک دارد، ارزش این نامزدی را هم‌سان دریافت این جایزه‌ی معتبر جهانی می‌دانم. زیرا ایفلا با معیارها و استانداردهای بالایی ارائه‌ی خدمات کتابخانه‌ای به کودکان و نوجوانان را در جهان دنبال می‌کند و همواره در پی ترویج بهترین شیوه‌های کار با کودکان و نوجوانان در میان اعضای خود بوده است، و این رخداد مهمی است که ایفلا با آن معیارهای سخت‌گیرانه در مورد کیفیت خدمات کتابداری به سراغ نهادی کوچک و غیردولتی آمده است و آن را شایسته بزرگ‌ترین جایزه‌ی جهانی می‌داند.

امیدوارم این رخداد ویژه، برنامه‌ی «با من بخوان» را بهتر در جامعه‌ی تخصصی و دانشگاهی کتابداری گسترده‌تر معرفی کند، تجربیات این برنامه بهتر دیده شود تا به بالا بردن کیفیت کار کتابخانه‌های کودکان یاری رساند.

کتابخانه در مناطق محروم

ترویج خواندن میان کودکان و نوجوانان در مقام یک حرکت بنیادی در رشد و شکوفایی و سوادآموزی میان نسل نو، به یقین یکی از حوزه‌های فرهنگی-هنری است که نیاز به رشد سریع‌تر، جذب توجه به این حوزه موضوعی و رشته‌های مرتبط با آن و جذب سرمایه دارد. این عرصه به نیروی انسانی علاقه‌مند و آگاه بیش‌تری در میان جامعه‌ی علمی و به‌ویژه دانشجویان نیاز دارد تا این راه دشوار و پرسنگلاخ را هموار کنند. و معرفی چنین برنامه‌هایی که اعتبار جهانی یافته‌اند بدون شک نسل جوان و آگاه سرزمین‌مان را به پیوستن به فعالیت‌های ترویجی کتابخوانی تشویق می‌کند.

برنامه‌ی «با من بخوان» که برای کسب جایزه‌ی یادبود آسترید لیندگرن سال 2024 از سوی یک شخصیت ادبی شناخته شده و دو نهاد معتبر بین‌المللی نامزده شده است، برنامه‌ای برای ترویج کتاب‌خوانی برای همه‌ی کودکان به‌ویژه کودکان محروم و در بحران است، که زیر نظر موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان از سال 1389 فعالیت خود را آغاز کرده است. برنامه‌ی «با من بخوان» بر پایه‌ی رساندن کتاب‌های مناسب و باکیفیت به دست همه‌ی کودکان بنا شده است، به‌ویژه کودکانی که در وضعیت معمول زندگی به این‌گونه از کتاب‌ها دست‌رسی ندارند. «همه‌ی کودکان حق دارند کتاب‌های باکیفیت بخوانند» در سرلوح این برنامه قرار دارد.

در سایت کتابک بخوانید: «با من بخوان» از سوی دو نهاد بین‌المللی و یک شخصیت بزرگ ادبی جهان نامزد جایزه‌ی آلما ۲۰۲۴ شد!​

خواندن کتاب با کیفیت

«با من بخوان» بر تقویت سواد پایه و سهیم شدن کتاب با کودکان و نوجوانان با روش بلندخوانی، گفت‌وگو و نمایش در پیوند با کتاب تمرکز دارد تا هم‌زمان با ایجاد لذت و شوق خواندن تأثیرگذاری ژرف‌تری بر ذهن و جان کودکان بگذارد. این برنامه بر اساس این رویکرد، افزون بر گزینش آگاهانه کتاب‌های مناسب و باکیفیت و رساندن آن به دست کودکان، می‌کوشد با فرهنگ‌سازی ایجاد کتابخانه‌های کودک‌محور کوچک و بزرگ با فضای فیزیکی سرشار از سواد، با مجموعه‌ای باکیفیت و مناسب برای مخاطبان و اجرای برنامه‌ها و فعالیت‌های متنوع مرتبط با خواندن و با برگزاری کارگاه‌های گوناگون، مربیان، آموزگاران، والدین و کتابداران را در زمینه بلندخوانی و فعالیت‌های در پیوند با آن توان‌مند کند.

این برنامه پیش از این هم توانسته است جایزه معتبر ایبی-آساهی سال ۲۰۱۶ را به دست آورد. در سال ۲۰۲۰ همکار کوشنده‌ی این برنامه، ماریت تورن کویست از هلند توانست جایزه آی‌رید (IRead) را برای مشارکت خلاق در اجرای پروژه‌های «با من بخوان» به دست بیاورد و در سال ۲۰۲۲ زهره قایینی سرپرست برنامه‌ی «با من بخوان» موفق به دریافت جایزه ترویج‌گر برجسته‌ی خواندن ایبی- آی‌رید IBBY-iRead  شد.

در سایت کتابک بخوانید: زهره قایینی برنده‌ی جایزه‌ی ایبی- آی‌رید سال ۲۰۲۲ شد!

پدیدآورندگان:
Submitted by editor69 on