نوروز با همه شادی ها و خوشی هایش می تواند گاهی برای خانواده ها و کودکان دردسرساز باشد. در روزهای نوروز گروهی از خانواده ها از مهمان پذیرایی می کنند یا خود به مهمانی می روند. گروهی دیگر هم راه سفر پیش می گیرند. جابه جایی و زیست در مکان هایی که گاهی پاکیزه و بهداشتی نیست، سبب آسیب هایی به فرزندان ما می شوند. چگونه می توان از این آسیب ها پرهیز کرد؟ پزشک مشاور کتابک برای شما خانواده ها توصیه هایی کارساز دارد.
همچنین در این روزها کودکان با مواد خوراکی روبه رو می شوند که در روزهای عادی کمتر در دسترس شان است. خشکبارها و شیرینی ها و تغذیه در رستوران ها و مسافرخانه ها، هتل ها و در پیرامون مراکز گردشگری وضعیت ویژه ای پدید می آورد که اگر به آن بی توجه باشیم، کودکان را درگیر بیماری می کند و خوشی های مهمانی و سفر به کام ما تلخ می شود. برای این روزها هم پزشک مشاور کتابک توصیه هایی جدی دارد که رعایت و پیشگیری از این موارد می تواند کودکان و خانواده ها را از دردسرهای نوروزی رها سازد.
رعایت بهداشت محیطی در روز های نوروز
هنگامی کودک ما بیمار می شود که میزان ویروس ها و میکروب ها در بدن او به حد معینی برسند. بهترین راه انتشار ویروس ها و میکروب ها، تماس مستقیم است که بیشتر در مراکز و محل های پر تراکم اتفاق می افتد. با توجه به روزهای نوروز وافزایش دید و بازدیدها و مسافرت ها، عوامل ایجاد کننده ی بیماری بیشتر می شوند. در این موارد:
- تا آن جا که ممکن است از بوسیدن کودکان پرهیز کنید. چون شما از این راه به آن ها ویروس ها و میکروب ها را منتقل می کنید.
- اگر می خواهید با کودکان و حتا بزرگسالان دست دهید، حتما مطمئن باشید که دست های تان تمیز است. گاهی دستان آلوده ما بهترین ناقل بیماری ها است.
- از بزرگان و سالمندان که دچار بیماری اند، بخواهید در دید و بازدید های نوروزی، کمتر با کودکان تماس داشته باشند. همچنین بهتر است شما نیز کودکان بیمار خود را به مهمانی ها نبرید.
- هنگامی که به سفر می روید، چون از محیط بسته خانه و آپارتمان وارد فضای باز و طبیعت شده اید، جست و خیز کودکان بیشتر می شود. در این هنگام آن ها ممکن است عرق کنند، در فضای باز و طبیعت بهاری که همواره دمای هوا متغیر است، کودکان در معرض باد یا هوای سرد به سرعت سرما می خورند. آیا در این هنگام برای آن ها پوشاک مناسب به همراه دارید؟
- اگر کودکان در طبیعت و فضای باز بازی کرده اند و تن شان پوشیده از عرق است، در هنگام سوار شدن دوباره در اتومبیل یا مینی بوس و خودروهای عمومی، تا مدتی که تن شان عرق دارد از باز کردن شیشه خودروها خودداری کنید و به آن ها هم اجازه این کار را ندهید. این موقعیت بهترین فرصت برای به دام انداختن کودکان است تا سرما بخورند و برنامه سفر شما را به هم بریزند.
- آیا در هنگام سفر، فکری به حال هوای ابری و بارانی کرده اید؟ اگر باران ببارد، کافی است کودکان به مدت نیم تا یک ساعت در زیر باران قرار بگیرند و لباس های شان خیس شود تا امکان سرما خوردگی آن ها افزایش پیدا کند. همیشه به یاد داشته باشید که تغییرات ناگهانی درجه حرارت، بدن را دچار تنش می کند و در این وضعیت، عوامل بیماری زا بیشتر رشد می کنند.
- از عوامل دیگر شیوع بیماری ها می توان به مراکز خرید، زیارتی و تاریخی اشاره کرد. کودکان در این محیط ها بیشتر در معرض عوامل بیماری زا قرار می گیرند. با توجه به کوتاه بودن قد آن ها و عادت به لمس اجسام با دست و دهان خود، زمانی که در کنار میزها و لبه های راه پله ها قرار می گیرند، دهان خود را روی آ ن ها قرار می دهند یا دست آلوده ی خود را بعد از تماس های مکرر با وسایل و مکان های آلوده وارد دهان شان می کنند، چون کودکان به ویژه خردسالان هنوز عادت دهانی شان را فراموش نکرده اند.
- آیا ملافه ها یا پوشاک خواب کودک شما مناسب است؟ یادتان باشد که اگر از هتل ها یا مسافرخانه ها استفاده می کنید، ملافه های تخت ها را بررسی کنید که پاکیزه باشد. اگر در مکان های غیر از مسافرخانه ها و هتل ها شب را می گذرانید، پاکیزگی بسترها را بررسی کنید و سپس به کودکان خود اجازه دهید از آن ها استفاده کنند
- به پدران و مادران توصیه می شود در محیط های زیارتی که به طور سنتی عادت به بوسیدن ضریح و درهای ورودی آن ها وجود دارد، از این کار خودداری کنند و نگذارند کودکان شان نیز این کار را انجام دهند. فراموش نکنید که خطر آنفلونزای انسانی هنوز برطرف نشده است.
- با توجه به اینکه امکان تماس را همواره نمی توان به طور کامل از بین برد، بهترین شیوه برای مقابله با بیماری ها برای کودکان و خانواده ها رعایت نظافت و شست وشوی مکرر دست با صابون است. در سفر از صابون های خمیری شکل که به صورت تیوب هستند، استفاده کنید.
رعایت بهداشت تغذیه در روزهای نوروزی
کودکان ما همواره درگیر دو گونه از بیماری های گوارشی می شوند.
الف : پرخوری و خوردن مواد پر انرژی با میزان فیبر پایین، و یبوست
ب: تغذیه در مسیر مسافرت و مشکلات گوارشی به دلیل اختلالات حرکتی دستگاه گوارش (اسهال و یبوست)، ایجاد عفونت های دستگاه گوارش (ٱنتریت ها)
- برای پیشگیری از مورد اول که به ویژه بیشتر برای کودکان پیش می آید وآن ها را دچار یبوست و در مرحله ی بعد دل پیچه می کند، مصرف کمتر مواد پر انرژی مانند پسته، فندق، گردو و شیرینی ها توصیه می شود. گاهی نمی توان جلوی پرخوری کودکان را در مهمانی ها گرفت. بنابراین، بهتر است آجیل عید خود را از انواعی تهیه کنید که ترکیبات ملین و فیبردار مانند انجیر، آلو، کشمش و توت داشته باشد. اگر شما نقشی در تهیه ی این مواد ندارید، می توانید در روزهای عید غذاهایی درست کنید که دارای فیبر بالا هستند، مانند خورش های حاوی سبزی، کوکو سبزی و ... تا اگر کودک تان پرخوری کرد، سبزی ها به تحریک دستگاه گوارش کمک کنند.
- رعایت بهداشت مواد غذایی نیز بسیار اهمیت دارد. در درجه ی اول بهتر است در غذا خوری های بین راه که کیفیت بهداشتی مطلوبی ندارند غذا نخورید. گاهی شما فکر می کنید که چون غذا پخته شده عامل میکروبی کمتری دارد، پس خطری شما و کودکان تان را تهدید نمی کند. در حالی که در بیشتر اوقات ظرف ها و محیط غذاخوری ها به ویژه غذاخوری های بین راهی دارای میزان بالایی از میکروب هستند که دستگاه گوارش را دچار عفونت می کنند.
- در این موارد بهتر است تا جایی که امکان دارد از غذاهای سبک مانند لبنیات و غذاهای بسته بندی شده ی سالم که بیشتر به شکل کنسرو هستند، استفاده شود. اگر غذا را خودتان تهیه می کنید، بهتر است در یخدان های استاندارد نگهداری شود که مانع از رشد آلودگی میکروبی می شوند، بعضی ها عادت دارند غذا های پخته شده را گرم نگه دارند تا در وقت مناسب استفاده کنند. گاهی به سبب مشکلات و مسائل غیر قابل پبش بینی، مصرف آن ها به تاخیر می افتد و غذای پخته شده در محیط گرم خیلی زودتر فاسد می شود، زیرا رشد میکروب در گرما سریع تر انجام می گیرد. در این حالت بهتر است از غذای های سرد و با انرژی کمتر استفاده کنید و استفاده ازمواد پروتینی را که زودتر و بیشترفاسد می شوند، کاهش دهید.
- در طول سفر حتما همه خانواده از آب معدنی بنوشید و هرگز از آبخوری های عمومی که تنها یک لیوان دارند و همه از همان لیوان آب می نوشند، استفاده نکنید. شایع ترین علت عفونت های دستگاه گوارش، مصرف آب و غذای آلوده است.
- چه در خانه چه در سفر، در اولین روزهای بهاری، میوه های نوبرانه ی بهاره خیلی طرفدار دارند، از جمله چاقاله بادام که در ظاهر خیلی تمیز به نظر می رسند و بیشتر مردم بدون شستن دوباره آن ها با افزودن نمک مصرف می کنند. شست و شوی اولیه ی بیشتر این نوبرانه ها غیر بهداشتی است و لازم است دوباره آن ها را به دقت شست.
- در بیشتر مراکز گردشگری و زیارتی، دوره گردها و دستفروش ها از فرصت استفاده می کنند و خوراک های ناسالم خود را به مشتریان و مسافران تشنه و گرسنه ارائه می دهند. در استفاده از خوراک هایی مانند لواشک، آب میوه های سنتی مانند آب زرشک و آب آلو بسیار مراقب باشید. این خوراک ها همواره به گونه ای غیربهداشتی در محیط های آلوده تهیه می شوند. همچنین از مصرف بستنی یا فالوده ی سنتی نیز خود داری کنید، زیرا تهیه و جابه جایی آن ها بیشتر با افزایش بار میکروبی همراه است. در این موارد بهتر است از بستنی های بسته بندی و پاستوریزه استفاده شود.
