ما انسانها موجودات کنجکاوی هستیم. اگر چیز جالب توجهی ببینیم، میخواهیم از آن سر دربیاوریم یا اگر صدایی غیر عادی بشنویم، از خود میپرسیم صدا از کجاست؟ چون کودکان هر روز با تجربههای تازه روبه رو میشوند و پرسشهای تازهای برایشان پیش میآید که باید به آنها پاسخ داده شود، کنجکاوتربه نظر میرسند.
برای آماده کردن کودکان در نشست بلند خوانی کتاب، میتوانید کنجکاوی طبیعی آنها را تحریک کنید و علاقهشان را به داستان آن، از راه گفت وگو دربارهٔ تصاویر کتاب بر انگیزید. پیش از باز کردن کتاب، جلد آن را به کودکان نشان دهید، عنوان کتاب را بخوانید و از آنها بپرسید بر پایهٔ آنچه میبینند، در مورد داستان کتاب چه فکر میکنند.
سپس، به آرامی بدون این که واژهای را بخوانید، کتاب را صفحه به صفحه ورق بزنید و از آنها دربارهٔ هر تصویری که میبینند، بپرسید.
به این ترتیب، دربارهٔ شخصیت داستان، مکان و زمان و همچنین چگونگی پایان آن از کودکان سؤال میکنید، سؤالهایی مانند: این جا دارد چه اتفاقی می افتد؟ این کیست؟ چرا شخصیت داستان هیجان زده به نظر میرسد؟ داستان در چه زمانی رخ میدهد؟ شخصیت داستان از کجا میآید؟ فکر میکنید داستان چطور تمام میشود؟ میتوانید سؤالهای زیادی بپرسید تا تخیل دانش آموزان را برانگیزد و آنها را به مشارکت فعال تشویق کند.
پاسخهای مبهم شما که آگاهی آنها را از مسیر داستان منحرف نکند، مثل: "احتمالش زیاد است!"، "آیا مطمئنی؟" زمینهٔ بحثی پرشور را فراهم میکنند. وقتی کتاب را میخوانید، دانش آموزان از فهمیدن نتایج پیش بینی شده و درست بودن آنها به هیجان میآیند و وقتی بفهمند داستانها بخشهای پیش بینی نشدهای دارند که آنها تصورش را نمیکردند، شگفت زده میشوند.
هنگامی که از روی تصاویر، داستان را توضیح میدهید، جلسهٔ بلند خوانی واقعی شروع میشود. گفت وگوهای کوتاه میتوانند برای کودکان خیلی سودمند باشند، چون تفکر انتقادی را در آنها تقویت میکنند. شما با تحریک کنجکاوی آنها از راه گفت وگو دربارهٔ تصاویر این تفکر انتقادی را در کودکان ایجاد میکنید.
از عنوانهای مناسب برای گفت وگو میتوان به سه مورد زیر اشاره کرد:
- آزمودن فرضیهٔ کودکان در مورد داستان، مانند: هنوز فکر میکنید پایان داستان به همان شکل است؟ چرا بله؟ چرا نه؟.
- ارزیابی کارها و رفتار شخصیتهای داستان: آیا برای شخصیت داستان، خوب بود که آن کار را انجام بدهد؟ شما چطور آن مشکل را حل میکردید؟
- آزمون در زمینهٔ روابط علت و معلولی: حالا که می دانید چه اتفاقی افتاده است، فکر میکنید چرا این شخصیت این قدر هیجان زده به نظر میرسد؟
این کار، برای ایجاد تعادل در بحثها در مسیری که سبب حفظ جریان یکدست داستان شود، خوب است و نشان میدهد که دانش آموزان نکات کلیدی داستان را فهمیدهاند. همچنین مهم است که کودکان در شرکت کردن یا نکردن در گفت و گو، آزاد باشند. کودکانی که اعتماد به نفس کمتری دارند، ممکن است در این مرحله بخواهند تنها شنونده باشند. مهم است که میزان توجه آنها ارزیابی شود تا اطمینان پیدا کنید که دست کم از نظر ذهنی پیگیر بحث بودهاند.
قصه خوانی با تصاویر ابزار مناسبی برای جلب علاقهٔ کودکان به داستان و جلسهٔ بلند خوانی آن است. این کار نه تنها مشارکت کودکان در بحث گروهی را تشویق میکند، بلکه میتواند درک آنها را از داستان افزایش دهد. با نگاهی گذرا و برانگیزاننده به عناصر دیداری داستان، میتوان تخیل آنها را تحریک و کمک کرد تا قالبی ذهنی از داستان برای خود ایجاد کنند. با استفاده از این قالب ذهنی، میزان درک آنها در روند خواندن داستان را میتوان بهتر سازمان دهی کرد و سنجید.