در پژوهشی در سازمان ملی سوادآموزی انگلستان، از دانش آموزان دبستانی، راهنمایی و دبیرستانی دربارهٔ ویژگیهای شخصیتهایی که میتوانند شوق به خواندن را درآن ها برانگیزانند، پرسیده شده است.
اگر چه کم و بیش، بسیاری از دانش آموزان فردی از اعضای خانوادهشان را به عنوان الگو معرفی کردهاند، کودکان راهنمایی و دبیرستان، بیشتر از دانش آموزان دبستانی، ورزشکاران یا موسیقی دانان بنام را به عنوان الگو برگزیدهاند. حتی اگر شهرت این افراد به سبب مهارتهای مطالعه و خواندن آنها نبوده باشد، به باور جوانان آنچه پیشنهاد کنند، میتواند در تشویق آنها به مطالعه تاثیرگذار باشد. با این که نقش افراد گوناگون در تشویق دانش آموزان دبستانی به خواندن بسیار بیشتر بود، دانش آموزان راهنمایی و دبیرستانی به نقش دوستان خود در مدرسه اهمیت بیشتری دادهاند.
آنچه شما میتوانید انجام دهید:
- خودتان یک الگوی مطالعه باشید. بگذارید دانش آموزان شمارا به عنوان فردی اهل مطالعه بشناسند.
- هر چند وقت یک بار متنی را برای دانش آموزان خود - در هر سنی که باشند - بخوانید. خواندن کتاب را در مرکز برنامههای درسی خود قرار دهید.
- سعی کنید دانش خود را در زمینهٔ ادبیات کودکان و نوجوانان و فرهنگ عمومی گسترش دهید. در این صورت بهتر میتوانید منابع مناسب برای خواندن را به دانش آموزان معرفی کنید.
- در صورت امکان، از یکی از همکاران بالاتر یا مهم خود در مدرسه بخواهید که به عنوان راهنمای مطالعهٔ دانش آموزان به شما کمک کند. به این ترتیب، دانش آموزان احساس میکنند که مهارت خواندن و مطالعهٔ آنها جدی گرفته میشود.
- والدین را تشویق کنید که خود، الگوهای مطالعه باشند.
- از جامعهٔ پیرامونتان بهره بگیرید. از افراد محلی دعوت کنید که در مورد کارکردهای مطالعه در زندگی روزمرهشان برای کودکان حرف بزنند.
- پسران به دیدن افراد در پیشههای واقعی علاقهٔ زیادی دارند، به ویژه اگر آن پیشه، نشان دهندهٔ پسندهای خود آنها باشد. در این صورت احساس میکنند که مطالعه کردن عملی هدفمند است.
- از نویسندگان دعوت کنید که برای کودکان در مورد چگونگی خواندن و نوشتن سخن بگویند (چطور میتوان یک خواننده و یا نویسنده بود؟)
- گروههای مطالعهٔ همیار تشکیل دهید. این گروهها به کودکان امکان میدهند که همراه کودک دیگری – به ویژه کودکی که پیشتر مشکلات خواندن داشته و توانسته بر آنها غلبه کند، بر مشکلات خواندن خود غلبه کنند.
- دیگر آموزشگران را تشویق کنید از کتابخانهٔ مدرسه بازدید کنند. انجام این کار در زمان خوردن ناهار یا استراحت میتواند بسیار سودمند باشد.
- آموزشگران ارشد میتوانند اهمیت مطالعه در بالاترین سطح را نشان دهند. آنها میتوانند پیوسته در بارهٔ اهمیت مطالعه و کتابهای مورد علاقهٔ خود بادانش آموزان سخن بگویند. همچنین میتوانند با کارکنان مدرسه و گروههای مطالعاتی کودکان دیدار کنند یا درنشست های کارکنان مدرسه دربارهٔ مطالعه حرف بزنند و از آنها بخواهند که کتابهای مورد علاقهٔ خود را به دیگران معرفی کنند.
- از تمام کسانی که به گونهای با مدرسه و آموزش کودکان ارتباط دارند، کمک بگیرید و آنها را در برنامههای تشویقی دانش آموزان به مطالعه، سهیم کنید.
- از مسئولان مدرسه بخواهید در مورد کتابهایی که مطالعه میکنند و این که خواندن چه معنایی برای آنها دارد، سخن بگویند.
تجربه مدرسه ابتدایی وست تورنتون، کرویدون
" بسیاری از دانش آموزان به ما گفتند که الگوی مطالعه ندارند و کمتر دیدهاند که پدر و مادرشان مطالعه کنند. به همین سبب ما تصمیم گرفتیم به کمک تمام کارکنان مدرسه، مهارت خواندن را در حد امکان آموزش دهیم. ما از همهٔ کارکنان مدرسه خواستیم که دربارهٔ عادتهای مطالعهٔ خودشان بنویسند (کتابهای مورد علاقهشان چه ویژگیهایی دارند؟ دوست دارند چه زمانی مطالعه کنند؟ و ...) سپس پاسخهای آنها را در همه جای مدرسه به نمایش گذاشتیم. هر آموزشگر کتابی را که در حال مطالعهٔ آن بود روی در کلاس خود به نمایش گذاشت. این طرح با برگزاری نمایشهای تصویری سرگرم کننده، همهٔ اعضای مدرسه را به مشارکت جلب کرد.
ما همچنین پوسترهایی از شخصیتهای شناخته شدهٔ داستانها را در راهروهای مدرسه نصب کردیم و از دانش آموزان خواستیم کتابی واقعی یا تخیلی را به آنها معرفی کنند.
یکی دیگر از برنامههای ما پیوستن به برنامهٔ "قهرمان مطالعه" بود تا دانش آموزان را در فرایند تصمیم گیری مشارکت دهیم. "قهرمان مطالعه" برنامهای است که به کمک گروههای مطالعهٔ همیار، کودکان بی علاقه به مطالعه را به خواندن تشویق میکند. هر پنج شنبه بعد ازظهر، دانش آموزان عضو برنامه بادانش آموزان کلاسهای بالاتر کتاب میخوانند و ما عکسهای آنها را همراه کتابهای پیشنهادیشان در کتابخانهٔ کوچک کلاس به نمایش میگذاریم. موفقیت گروه "قهرمان مطالعه" سبب شد که دانش آموزان به طراحی یک برنامهٔ زمان بندی جدید و نیز صفحهای روی سایت مدرسه بپردازند که در آن مناسبتهایی برای مطالعه و کتابخوانی پیش بینی شده است. "