بروز تمامیت مرادی کرمانی در ته خیار

تهِ خیار» جدیدترین کتاب هوشنگ مرادی کرمانی، مجموعه‌ بیش از ۳۰ داستان کوتاه است که به جنبه‌های طنزآمیز واقعیت‌های به ظاهر تلخ و غم‌انگیزی مانند مرگ، بیماری و پیری پرداخته است. این کتاب در نشستی با حضور نویسنده کتاب و جمعی از نویسندگان، منتقدان و پژوهشگران نقد و بررسی شد.

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) نشست نقد و بررسی مجموعه داستان «ته خیار» عصر امروز (چهارشنبه ١٠ دی ماه) با حضور هوشنگ مرادی کرمانی، محمد مختارپور، جعفر ابراهیمی شاهد، رسول آبادیان، احمد طالبی نژاد و جمعی از نویسندگان و عده‌ای از اصحاب رسانه در سرای اهل قلم خانه کتاب برگزار شد.

 

هوشنگ مرادی کرمانی: نویسنده پرنویسی نیستم

هوشنگ مرادی کرمانی، نویسنده ته خیار در این نشست گفت: کارهای مختلفی که یک نویسنده در طول سالیان متمادی انجام می‌دهد به نوعی شیوه و روش او را مشخص می‌کند. من اصولا نویسنده پرنویس و پرکاری نیستم و در طول ۵٠ سالی که به کار نوشتن پرداخته‌ام ١۵ یا ۱۶ کتاب منتشر کرده‌ام.

وی افزود: البته من در نوشتن تنبل نیستم و دلیل اینکه هر سه یا چهار سال یک کتاب منتشر می‌کنم این است که در چاپ کتاب‌هایم وسواس زیادی دارم و به سادگی تن به چاپ نمی‌دهم. زیاد می‌نویسم اما بعد شروع به هرس می‌کنم.

 

مرادی کرمانی تصریح کرد: درباره کتاب «ته خیار» هم باید بگویم که برای این کتاب حدود ٣٠٠ یادداشت داشتم که در بین آنها ٣٨ تا را انتخاب کردم که بعد از ویرایش و تصحیح نهایتا تبدیل به ٣٠ داستان شد. بسیار سعی کردم که هیچ کدام از این داستان‌ها مثل دیگری نباشد و موضوعات مختلفی را بیان کرده باشد.

 

وی ادامه داد: جامعه بسیار آگاه شده است و من در طول روز بسیاری از افراد را می‌بینم که درباره کتاب‌هایم نظر می‌دهند و به نوعی نقد می‌کنند. در واقع هر اثری که در معرض دید مخاطبان قرار می‌گیرد می‌تواند به‌وسیله افراد دیگر نقد شود و با هر نقد دوباره تولید می‌شود زیرا هر فردی نظر و دیدگاه خاص خودش را دارد.

 

صالح رامسری: مرادی کرمانی مریخی است

صالح رامسری، ناشر ته خیار نیز در این نشست گفت: وقتی به اهرام مصر نگاه می‌کنیم احساس می‌کنیم گذاشتن این مصالح ساختمانی بر روی یکدیگر به این شکل، کار مریخی‌ها بوده است. همچنین وقتی داستان زندگی محمدابن طبری را می‌خوانیم به همین نتیجه می‌رسیم. به نظر من مرادی کرمانی هم یکی از همین مریخی‌هاست.

 

وی ادامه داد: کتاب «ته خیار» او هم یک کار مریخی است زیرا وقتی سه هزار و ٣٠٠ نسخه از این کتاب چاپ کردیم، دیدیم که در طول ٢٠ روز همه نسخه‌هایش به فروش رفت. من تا به حال این تجربه را در مورد هیچ‌کدام از کتاب‌هایی که چاپ کرده‌ام نداشته‌ام.

 

رامسری تصریح کرد: این کتاب پر از داستان‌های مریخی است. مرادی کرمانی در این کتاب بسیاری از موضوعات را به گونه‌ای مریخی‌وار در قالب داستان‌ها بیان می‌کند تا دو سطر آخر داستان را نخوانید متوجه نمی‌شوید که ماجرای واقعی داستان چه بوده است و فقط یک مریخی می‌تواند اینگونه بنویسد.

 

احمد طالبی‌نژاد: ورود تخیل به آثار مرادی کرمانی

احمد طالبی‌نژاد، منتقد کتاب‌های ادبی، نیز در این نشست گفت: به عقیده من مرادی کرمانی مریخی نیست او همان نویسنده ساده‌ای است که «قصه‌های مجید» را نوشته و مانند سایر انسان‌ها در کنار ما زندگی کرده است. او نه مریخی است، نه وحی به او نازل شده است. اگر کتاب‌هایش هم فروش خوبی داشته است به این دلیل نیست که مریخی است به این علت است که نام مرادی کرمانی یک برند است و به همین دلیل فروش آثارش هم بالاست و نباید شمارگان یک برند سه هزار و ٣٠٠ نسخه باشد. تیراژ آثار او باید سی هزار نسخه باشد.

 

وی در ادامه اظهار کرد: به طور کلی سبک و شیوه نگارش مرادی کرمانی به رئالیسم اجتماعی برمی‌گردد و زمینه‌های اجتماعی در آثارش بیشتر از کارهای دیگران دیده می‌شود. از سویی فضای رمانتیک در آثارش بسیار کمرنگ است. بیشتر آثار مرادی کرمانی بازتاب دهنده روح زمانه خویش است و این تاثیری است که وی از نویسندگان ماقبل خود گرفته است.

 

طالبی‌نژاد افزود: موضوع قابل توجه در کتاب «ته خیار» این است که نویسنده در این کتاب از رئالیسم اجتماعی به رئالیسم شاعرانه گرویده است و این موضوع در داستان‌های این کتاب مشهود است. داستان‌ها حال و هوای ابزورد دارد. زمانه ما هم زمانه ابزوردی شده است. زمانه ای جفنگ.. «جفنگ» یکی از معادلهای ابزورد است و به این معنا ته خیار هم جفنگ است.

 

وی گفت: مرادی کرمانی در این کتاب حس و حال شاعرانه پیدا کرده. چیزی که در یک شعر مهم است فقدان منطق است؛ زیرا وقتی منطق وارد می‌شود دیگر شعر نیست. شعر مانند رقصیدن، مجموعه‌ای از حرکات موزون است که تک به تک معنا ندارد. با این توصیف از شعر، بسیاری از داستان‌های این کتاب مانند «چغندر» و «قندیل» حال و هوای شاعرانه دارند.

 

طالبی‌نژاد تصریح کرد: با نگاهی به آثار قبلی این نویسنده می‌بینیم که همگی به نوعی بیانگر واقعیت‌های اطراف بوده‌اند و چیزی به نام تخیل در آنها نیست اما الان کم کم تخیل در حال ورود به آثار مرادی کرمانی است.

 

محمد مختارپور: دید فلسفی ته خیار به چیستی هستی است

محمد مختارپور، نویسنده و پژوهشگر ادبیات نیز در این مراسم گفت: مرادی کرمانی را بیشتر با داستان‌های نسبتا سنتی می‌شناختیم  اما «ته خیار» به نوعی مدرن است. شروع کتاب با داستان «ته خیار» است که دارای دیدی فلسفی نسبت به ماهیت و چیستی هستی است و اصولا می‌خواهد بگوید که زندگی تلخ است و با تغییراتی که انسان‌ها با کارهایشان در آن ایجاد می‌کنند تا حدودی از تلخی آن می‌کاهند.

 

وی ادامه داد: در این داستان‌ها به نوعی به تنهایی انسان‌ها و غم اشاره شده است. این غم و تنهایی در داستان‌هایی مانند «ته خیار»، «جوش نزن» و «درختو» مشهود است. همچنین در بسیاری از این داستان‌ها دیالوگ نقش محوری دارد و تعبیرهای مختلفی که در این داستان‌ها از زبان حیوانات بیان می‌شود قابل توجه است.

 

مختارپور گفت: مخاطب با خواندن این داستان‌ها به نوعی بین فرا داستان و رئالیسم جادویی گرفتار می‌شود. خواننده در پی یافتن دلایل و چراهای اتفاقات و ماجراهای داستان‌ها نیست و به نوعی آنها را به راحتی باور می‌کند.

 

وی افزود: پایان بندی داستان‌ها یکی دیگر از هنرهای نویسنده در این مجموعه است و بهترین شیوه‌ای است که یک نویسنده می‌تواند اتخاذ کند تا یک داستان تاثیرپذیر و جذاب باشد. در این مجموعه که به نوعی داستان نویسی مدرن است نویسنده در پایان داستان ذهن مخاطب را نیز دخیل می‌کند و مخاطب را به نتیجه‌ای می‌رساند که می‌خواهد.

جعفر ابراهیمی شاهد: بروز تمامیت مرادی کرمانی در ته خیار

 جعفر ابراهیمی شاهد، نویسنده و منتقد ادبیات کودک و نوجوان نیز در این نشست گفت: در این کتاب موضوعات و مطالبی بیان شده است که انسان احساس می‌کند بیان کردنشان سخت است اما قالبی تازه کمک کرده تا آنها به زبانی ساده بیان شوند. راحت و روان بودن این داستان‌ها حکایت از کوشش و رنجی دارد که نویسنده متحمل شده تا حس خود را به خوبی به  مخاطب منتقل کند. به نظر می رسد او قبلا می‌خواسته به این موضوع بپردازد اما یا توان آن را نداشته یا مشغله‌های زیاد این اجازه را به او نداده است

 

وی ادامه داد: «ته خیار» حال و هوایی فلسفی و پیامی پنهان هم دارد و شاید نشان از این دارد که ممکن است آخرین اثر یک نویسنده باشد؛ زیرا مرادی کرمانی توانسته است تمامیت خود را در آن بروز دهد. این اثر، مخاطبان از همه گروه‌های سنی اعم از کودک، نوجوان و بزرگسال را با هم تلفیق کرده و موجودیت واحدی یافته است.

 

ابراهیمی افزود: در این مجموعه سبک‌های مختلف نویسندگی مانند افسانه، رئال، حکایت‌ها و سورئال با هم تلفیق شده است و اثری به‌وجود آورده که می‌تواند ظرف خوبی برای این داستان‌ها باشد.

 

وی گفت: «گوجه فرنگی و خیار» یکی از بهترین داستان‌های این مجموعه است که حال و هوای خاصی دارد و خیلی متنوع است و یک زندگی را از ابتدای تولد بچه تا بزرگسالی در چند صفحه به گونه‌ای به تصویر می‌کشد که کاملا برای مخاطب باورپذیر است.

ابراهیمی افزود: این کتاب اگرچه برای بزرگسالان نوشته شده است اما مانند کارهای چارلی چاپلین است و همه گروه‌های سنی اعم از کودک و نوجوان و بزرگسال می‌توانند به نوعی از خواندن آن لذت ببرند.

انتشارات معین، مجموعه داستان «تهِ خیار» از هوشنگ مرادی کرمانی را با شمارگان سه هزار و ٣٠٠ نسخه با قیمت ١٢٠ هزار ریال منتشر کرده است.