فراخوان شماره ی پانزدهم پژوهشنامه با موضوع سواد ادبی، سواد خواندن منتشر شد.
«سواد خواندن» یکی از پایه‌ای‌ترین مهارت‌های انسان است. انسان بدون این مهارت در زندگی امروز با دشواری‌های بسیاری رو به رو خواهد شد. آموزش بدون داشتن مهارت خواندن به سختی ممکن خواهد بود. پایه‌ی آموزش و پرورش «سواد خواندن» است که در کنار مهارت نوشتن، مهم‌ترین هدف آموزش و پرورش ابتدایی در همه جاست.
پژوهش‌ها نشان می‌دهد که دانش آموزانی که در سواد خواندن مشکل دارند، از فهم درس‌هایی مانند علوم و ریاضی نیز مشکل دارند و دانش آموزانی که از نظر سواد خواندن سطح بالایی قرار دارند، در درس‌های دیگر مانند علوم و ریاضی نیز موفق‌تر عمل می‌کنند.
اما سواد خواندن در آموزش و پروش معمولا به خواندن متن‌های اطلاعاتی و کسب اطلاعات محدود می‌شود و کمتر شامل خواندن ادبی که خواندنی متعالی‌تر است، می‌شود. در خواندن ادبی خواننده در جست‌و‌جوی چیزی بیشتر از اطلاعات است و خواندن خلاقانه‌تری است.
آیا میان خواندن به قصد کسب اطلاعات و خواندن ادبی رابطه‌ای وجود دارد؟
پژوهش‌ها نشان می‌دهند که یکی از راه‌های موثر تقویت سواد خواندن، خواندن شعر و داستان است. سواد خواندن از یک سو ابزار اولیه‌ی هر نوع خواندنی از جمله خواندن آثار ادبی است و از سوی دیگر بهترین راه تقویت سواد خواندن در دوره‌ی ابتدایی، خواندن شعر و داستان است.
با این حال این پرسش پیش می‌آید که چرا آموزش و پرورش ایران با وجود چنین مستنداتی به خواندن ادبی بهای چندانی نمی‌دهد و برای خواندن حتی در شعر و داستان به تنهایی ارزشی قایل نیست و حتما باید آثار ادبی باری آموزشی یا تربیتی داشته باشند که به کتاب‌های درسی و یا حتی به فهرست کتاب‌های مناسب راه یابند.
در آزمون‌های بین المللی معمولا دانش آموزان ایرانی در پایین‌ترین سطح سواد خواندن قرار دارند، آیا یکی از دلایل این اتفاق بی‌توجهی نظام آموزش ایران و خانواده‌ها به ادبیات و خواندن ادبی و سواد ادبی نیست؟ آیا تلقی خانواده‌ها و نهاد آموزش و پرورش نسبت به ادبیات باعث چنین نگرشی نشده است؟ آیا از پژوهش‌های جهانی و ملی نمی‌توان به این نتیجه رسید که یکی از راه‌های اصلاح آموزش و پروش ایران ترغیب خواندن کتاب‌های ادبی است؟
پرونده‌ی این شماره از پژوهشنامه را با عنوان «سواد ادبی و سواد خواندن» برای پاسخ دادن به چنین پرسش‌هایی گشوده‌ایم.
علاوه بر این می‌توان محورهای زیر را برای این بحث پیشنهاد داد:
- تاثیرات متقابل خواندن ادبی و سواد خواندن
- مطالعات موردی در ایران و جهان درباره تاثیرات متقابل سواد ادبی و سواد خواندن
- نقش شعر و داستان در سواد خواندن
- کارکردهای خواندن ادبی
- انواع خواندن و ادبیات کودک و نوجوان
- تفاوت‌های خواندن متن‌های مختلف
- خوانش کودکانه و خوانش بزرگسالانه
- متن خوانی و تصویرخوانی و سواد خواندن
- نقش و تاثیر ادبیات کودک در سواد خواندن و نوشتن
- ادبیات کودک و آموزش و پرورش ابتدایی
- نقش ادبیات و کتاب کودک در اصلاح نظام آموزش و پرورش
- و……
نقد ویژه:
نقد ویژه‌ی این شماره به حسین فتاحی، نویسنده‌ی کودک و نوجوان اختصاص دارد.
در صورت تمایل، می‌توانید درباره‌ی آثار این نویسنده مطلب بنویسید و یا موضوعی خاص را در آثارش بررسی کنید.
فهرست لاک‌پشت پرنده:
در دوره‌ی جدید پژوهشنامه، بخشی به فهرست کتاب‌های پیشنهادی به خانواده‌ها، مدارس، مراکز آموزشی، کتاب‌فروشی‌ها و…. اختصاص یافته است. در این شماره گروه کار‌شناسی لاک‌پشت پرنده، کتاب‌های زمستان ۱۳۹۳را ارزیابی کرده، فهرستی پیشنهاد خواهد داد.
با این حال امکان پیشنهاد کتاب از سوی منتقدان و صاحب‌نظران دیگر نیز فراهم است.
چنان‌چه به نظرتان از میان کتاب‌های زمستان اثری قابل توصیه است، می‌توانید آن را به پژوهشنامه پیشنهاد کنید تا در صورت تصویب در گروه کار‌شناسی، خود معرفی کتاب را بنویسید.
در این بخش، تنها کتاب‌ها معرفی می‌شوند و نه نقدها.
این معرفی‌ها حداکثر ۳۵۰ کلمه‌اند.
مقاله‌های آزاد:
در هر شماره از پژوهشنامه علاوه بر مقاله‌های مرتبط با موضوع اصلی، مقاله‌هایی غیر مرتبط درباره‌ی مسایل و موضوعات دیگر ادبیات کودک نیز منتشر می‌شوند.
پژوهشنامه از انتشار مقاله‌های تالیفی و ترجمه‌ای مفید درباره‌ی ادبیات کودک و نوجوان که تکراری نبوده و یا قبلا در مجله‌های دیگر منتشر نشده باشند استقبال می‌کند.
شیوه‌نامه‌ی تدوین و ارایه‌ی مقاله:
- مطالب باید در نرم افزار ورد تایپ و به یکی از سه طریق پست، تحویل حضوری و یا ایمیل به دفتر فصلنامه ارسال شوند. اگر از مقاله، نسخه‌ی کاغذی ارایه شود، باید سی. دی. مطلب هم همراهش باشد. نسخه‌ی کاغذی باید در اندازه‌ی معمولی و سطر‌هایش با فاصله‌های مناسب و استاندارد و قلمی با فونت ۱۴ باشد.
- حجم مقاله‌ها نباید بیشتر از ۴۰۰۰ کلمه باشد
- مطالب ارسالی نباید پیش‌‌تر در جایی منتشر شده باشند. هم چنین مسئولیت صحت استناد‌ها و منابع به عهده‌ی مولف/ مولفان است
- کلیه‌ی مطالب بررسی خواهند شد و پژوهشنامه در پذیرش و یا رد مطالب و هم‌چنین کوتاه کردن مطالب تصویبی آزاد است.
- مطالب ارسالی بازگردانده نخواهند شد.
- بابت مقاله‌های تصویب شده، پس از چاپ، حق‌التألیف یا حق‌الترجمه پرداخت می‌شود
- مطالب باید بافتی منسجم، مستدل و مستند داشته و با لحنی مناسب و به دور از جدال و بحث‌های شخصی و حاشیه‌ای، دیدگاه‌ها را مطرح و یا نقد کنند.
- تیترهای اصلی با حروف سیاه، تیترهای فرعی با اعداد و تیترهای فرعی‌تر با الف و ب و ج مشخص شوند.
- یادداشت‌های تکمیلی که وجودشان در متن ضروری نیست و هم‌چنین معادل‌های خارجی اسم افراد و مکان‌های خاص، با آوردن شماره در متن، به پایان مقاله و بخش پی نوشت منتقل شوند
- شکل ارجاع به منابع چنین است که در متن، پس از نقل قول (مستقیم یا غیر مستقیم)، این اطلاعات آورده می‌شوند:
- داخل پرانتز ابتدا نام خانوادگی مولف، سپس گیومه، سپس سال انتشار منبع، سپس دو نقطه و بعد از آن در صورت ضرورت شماره‌ی صفحه. به عنوان مثال:
- (احمدی، ۱۳۹۰: ۲۴)
- در پایان مقاله و پس از بخش «پی‌نوشت»، بخش دیگری با عنوان «منابع» آورده می‌شود که شامل نشانی کامل کلیه‌ی منابع، به ترتیب حروف الفبا و به ترتیب ذیل است:
- الف. کتاب
- نام خانوادگی مولف/ مولفان، نام کوچک مولف/ مولفان (تاریخ انتشار)، عنوان کتاب (با حروف مایل یا ایتالیک)، نام و نام خانوادگی مترجم/ مترجمان (در کتاب‌های ترجمه‌ای) شهر محل انتشار، ناشر، نوبت چاپ
- ب. مجله
- نام خانوادگی مولف/ مولفان، نام کوچک مولف/ مولفان (تاریخ انتشار)، عنوان مقاله (در گیومه)، نام و نام خانوادگی مترجم/ مترجمان (در مقاله‌های ترجمه‌ای) نام مجله (با حروف مایل یا ایتالیک)، دوره‌ی انتشار، شماره، صفحه‌های شروع و پایان مقاله
- منبع چاپ مقاله‌های ترجمه‌ای در متن اصلی از سوی مترجم قید شود.
- صاحبان مقاله‌های تالیفی و ترجمه‌ای، شماره‌ی تلفن و‌ای میل خود را در ابتدا یا انتهای مقاله قید کنند
- هرگونه سپاس‌گزاری درپایان قبل از پی‌نوشت آورده شود.
مهلت ارسال مقاله ها:
پژوهشگران، نویسندگان و کار‌شناسان ادبیات کودک و نوجوان می‌توانند مقاله‌ها و یاداشت‌های خود را حداکثر تا ٣١ اردیبهشت ماه ١٣٩۴ برای پژوهشنامه به نشانی آن ارسال یا ایمیل کنند.
نشانی پستی:
تهران، خیابان انقلاب، خیابان ۱۲ فروردین، خیابان شهید نظری (غربی) کوچه‌ی جاوید یکم، شماره‌ی ۲، طبقه ی ۳، موسسه‌ی نشر افق، پژوهشنامه ادبیات کودک و نوجوان
صندوق پستی:
١٧٨٧ – ١٣١۴۵
تهران، پژوهشنامه ادبیات کودک و نوجوان
نشانی الکترونیکی: