به گزارش اداره کل روابط عمومی و امور بین‌الملل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، «محمدرضا شمس» نویسنده کتاب‌های کودکان و نوجوانان، در سی و هشتمین نشست تخصصی کتاب‌خانه مرجع کانون با بیان این مطلب به تفاوت‌های مفهوم کودکی در جوامع و اقوام مختلف پرداخت و در ابتدا گفت: به نظر من دوران کودکی یک مفهوم ذهنی است که با توجه به ویژگی‌های ذهنی ما شکل می‌گیرد.
به همین علت تعریف کودکی میان اقوام و کشورهای گوناگون متفاوت است.
وی افزود: در جوامع مرفه، دوران کودکی طولانی‌تر و در جوامعی که سطح اقتصادی ضعیفی دارند، دوران کودکی کوتاه می‌شود. کودکان سالم و خوب تربیت شده‌ی اروپایی و بچه‌های قحطی‌زده‌ی آفریقایی هر دو از نظر ما کودک هستند. اما یکی دارای وسایل و امکانات پیشرفته برای شکوفایی استعدادها و تبدیل شدن به فردی بالغ و قوی و دیگری زندگیش به تار مویی بسته است و هر آن مورد هجوم قحطی، مرض، جهل و رنج قرار دارد.
این نویسنده با بیان این که در روستا کودکی یک مفهومی دارد و در شهر یک مفهوم دیگر ادامه داد: قشرهایی که در پایین‌ترین سطح اقتصادی قرار دارند دوران کودکی خیلی کوتاهی دارند و شاید به جرات بتوان گفت که اصلا دورانی به اسم کودکی ندارند. مفهوم دوران کودکی همان‌طور که در مکان‌های گوناگون متغیر است در زمان‌های مختلف نیز متفاوت است.
نویسنده کتاب «طوطی و بقال» در بخش دیگری از سخنانش به لزوم سرگرمی کنندگی. چشاندن لذت زندگی از طریق ادبیات به کودکان و نوجوانان تاکید کرد.
وی در عین حال ابراز عقیده کرد: ادبیات ابزاری برای آموزش علمی و اخلاقی به کودکان نیست. بلکه تخیل‌شان را پرورش داده و با آن‌ها به سرزمین‌های ناشناخته و پر از رمز و راز سفر می‌کند. ادبیات کودک به کودکان کمک می‌کند تا خودشان را بشناسند و جهان درونشان را کشف کنند.
محمدرضا شمس افزود: دوران کودکی را به سختی می‌شود تعریف کرد و این که کودک که هست و کودکی چه هست را – در عین این که ظاهر ساده‌ای دارد - به سختی می‌توان تعریف کرد.
وی تصریح کرد: به عقیده من کودک یک انسان کامل است. انسانی که در مرحله‌ی خاصی از زندگی قرار دارد. کودک یک ابزار برای رسیدن والدین به آرزوهای دست نیافته آنان نیست.
شمس ادامه داد: کودک ابزاری برای ارضای خودخواهی‌ها و خودشیفتگی‌های والدین نیست. کودک فقط یک کودک است. یک انسان کوچک، یک انسان با ضمیری پاک و بی‌آلایش. یک انسان با افکار بزرگ، قلب بزرگ و عواطف بزرگ.
یزدان منصوریان، مدرس دانشگاه و دیگر سخنران این نشست نیز گفت: کلید ترویج خواندن، در برقراری ارتباط با بچه‌ها است. ما باید کودکان را بشناسیم و با آن‌ها ارتباط فکری برقرار کنیم و آنان را باور کنیم.
وی گفت: به کودک نباید تنها به عنوان موضوع تحقیق بزرگ‌سالان نگاه کنیم بلکه بچه‌ها را می‌توانیم در روند تحقیق مشارکت دهیم و از نگاه کودکان دنیا را ببینیم.
این سخنران با اشاره به این که خواندن یک رخداد است که باید اتفاق بیافتد افزود: بچه‌ها باید لذت خواندن را درک کنند چون انگیزه‌های خواندن پیچیده است. کتاب‌خانه و نظام آموزش، می‌تواند محیطی برای تحقق این رخداد باشد. کتاب‌دار باید شرایطی را ایجاد کند تا کتاب‌خوانی، آموزش و یادگیری با لذت همراه شود.
وی افزود: آمارهای سرانه مطالعه جای تردید دارد زیرا این آمارها چیزی را به ما نشان نمی‌دهد. کیفیت مطالعه مهم است تا نگرش کودک را به زندگی تغییر دهد نه کمیت مطالعه کودک و نوجوان.
منصوریان گفت: یادگیری با مسابقه میانه‌ای ندارد و کیفیت مطالعه مهم است نه کمیت آن. بلکه باید بستری برای مطالعه فراهم کرد و خواندن را به عهده فرد بگذاریم.
سی و هشتمین نشست تخصصی کتاب‌خانه مرجع کانون روز ٣١ فروردین ١٣٩۴ ساعت ١۵ تا ١٧ با پرسش و پاسخ حاضران، در محل کتاب‌خانه مرجع کانون در خیابان خالد اسلامبولی تهران، مجتمع شهید ملک شامران کانون، برگزار شد.
