یکصد و پنجاه نمایشنامه‌ آسان برای اجرا در کلاس درس و صحنه تئا‌تر

سرانجام مجموعه سی جلدی و بی‌همتای «نمایشنامه‌های آسان برای اجرا در کلاس درس و صحنه تئا‌تر»، در بیش از ۸ ‌هزار صفحه و در برگیرنده ١۵٠ نمایش‌نامه چاپ و منتشر شد. این نمایش‌نامه‌ها برای مخاطبان پیش‌دبستانی‌، دبستانی و دبیرستانی، دسته‌بندی و چاپ شده است.

حسن دولت‌آبادی نویسنده این مجموعه‌ در «پیش‌ گفتار٢» کتاب‌های خود درباره روند، رویکرد و هدف‌های نوشتن این یک‌صد و پنجاه نمایش‌نامه چنین می‌نویسد:

 «نوشتن نمایشنامه‌های آسان... از سال ١٣٧٨ آغاز شد. سه سال طول کشید تا اولین نمایشنامه و ضمایم آن، با طرح کنونی، نوشته شد و قالب شایسته خود را به دست آورد: نمایشنامه‌ای با سه بخش ضمیمه که مشکلات بی‌شماری همچون سالنِ اجرا، دکور، لباس، زمانِ تمرین، و حتی نیاز به کارگردانِ کارآزموده را در مدارس مرتفع کرد. چون به تجربه می‌دانستم تقریباً همۀ مدارس کشور فاقد این امکانات‌اند. هدفم آن بود که نمایشنامه‌های مناسبی برای مدارس کشور بنویسم؛ نمایشنامه‌هایی که ضمن توجه به ضرورت‌های اعتقادی، اخلاقی، اجتماعی، علمی، و نیز رعایت تفکیک جنسیت دختر و پسر، با کمترین هزینه و در سریع‌ترین زمان ممکن، به اصلاحِ رفتارِ نسلِ آیندهٔ کشور بیانجامد.»

نمایشنامه آسان

ده جلد از این مجموعه که دربرگیرنده پنجاه نمایش‌نامه بود را نخستین بار نشر قطره در سال ١٣٨۵ چاپ و منتشر کرد. نویسنده بازخورد‌ها و دستاوردهای چاپ و انتشار این مجموعه را در گروه‌های هدف و‌گاه خانواده‌ها چنین برمی‌شمارد:

 «استقبال آغاز شد و کتاب‌ها به چاپ چهارم رسید. اجرای فراگیر این نمایشنامه‌ها در مدارس، جشنواره‌های دانش‌آموزی، و نیز دیگر جشنواره‌های کشور، همچنین اجرای عمومی این آثار توسط گروه‌های حرفه‌ای مؤید توفیق این اقدام است. گفتنی است بعضی از خانواده‌ها، برای تقویت و اصلاح برخی رفتارهای فرزندانشان، در منازل، به اجرایِ این نمایشنامه‌ها می‌پردازند.»

در گذر نود ساله انتشار نمایش‍‌نامه‌های کودک و نوجوان در ایران این نخستین بار است که از یک نویسنده‌، با این حجم و شمار، برای کودکان و نوجوانان نمایش‌نامه نوشته و منتشر شده است و این رخدادی نو، فرخنده و ارزشمند در ادبیات نمایشی نوین کودکان ایران است.

نگاهی گذرا و آماری به پیشینهٔ مجموعه نمایش‌نامه‌های چاپ شده تألیفیِ آموزشگاهی (محصلین - مدرسه‌ای - دانش‌آموزی، کلاسی و پیش‌دبستانی) در ادبیات نمایشی کودکان و نوجوانان ایران به شرح زیر است:

سال ١٣٣۶:

  • ده نمایش‌نامه در کتاب «نمایش‌نامه‌های مدارس» نوشته ابوالقاسم جنّتی‌عطایی.

 

نمایشنامه

 

سال ١٣۶٣:

  • شصت ‌و شش نمایش‌نامه بر پایهٔ فابل‌های ازوپ، در مجموعه یک جلدی «ازوپ در کلاس درس».

سال‌های ١٣۶٨ تا ١٣٧١

  • هشت نمایش‌نامه دانش‌آموزی در مجموعه هشت جلدی «انتشارات تربیت»، زیر نظر یدالله وفاداری.

سال ١٣۶٩:

  • پنج نمایش‌نامه دانش‌آموزی در مجموعه یک جلدی «برای اجراء در مدارس».

سال ١٣٧٠:

  • پنج نمایش‌نامه دانش‌آموزی در مجموعه یک جلدی «پنج نمایشنامه».

سال ١٣٧٣:

  • سه نمایش‌نامه دانش‌آموزی در مجموعه یک جلدی «سه نمایشنامه».

سال ١٣٧۴:

  • هشت نمایش‌نامه دانش‌آموزی در مجموعه دو جلدی «نمایش و مدرسه».

سال ١٣٧٧:

  • پانزده نمایش‌نامه دانش‌آموزی در مجموعه پانزده جلدی «مجموعه نمایشنامه‌های دانش‌آموزی»، بازنویسی و ویرایش: محمدرضا رضایی، منوچهر اکبرلو و مژگان بنی‌هاشمی.

سال ١٣٧٨:

  • بیست نمایش‌نامه دانش‌آموزی درمجموعه پنج جلدی «پرده‌های مهر»، سرپرست طرح حمید قلعه‌ای.
  • بیست و یک نمایش‌نامه دانش‌آموزی در مجموعه شانزده جلدی «مجموعه نمایشنامه‌های دانش‌آموزی» و «به مناسبت یکصدمین سال میلاد امام خمینی (س)» بازنویسی و ویرایش مژگان بنی‌هاشمی.
  • شصت نمایش‌نامه کوتاه دانش‌آموزی در مجموعه سه جلدی «نمایشنامه‌های کوتاه ویژه مناسبت‌ها و مراسم آغازین».

کتاب نمایشنامه

 

سال‌ ١٣٧٩:

  • پنجاه‌ و نه نمایش‌نامه دانش‌آموزی در مجموعه یازده جلدی «نمایش‌نامه‌های مدرسه»، سرپرست طرح محمود فرهنگ.
  • ده نمایش‌نامه دانش‌آموزی در مجموعه یک جلدی «ده نمایشنامه کوتاه».

سال ١٣٨٠:

  • نوزده نمایش‌نامه دانش‌آموزی در مجموعه هژده جلدی «مجموعه نمایشنامه‌های دانش‌آموزی»، «انتشارات فاخر»، ویرایش مژگان بنی‌هاشمی.
  • شانزده نمایش‌نامه دانش‌آموزی در مجموعه شانزده جلدی «پرده‌های مهر»، سرپرست طرح حمید قلعه‌ای.
  • چهل‌ و دو نمایش‌نامه دانش‌آموزی در مجموعه نه جلدی «نمایش‌نامه‌های مدرسه»، سرپرست طرح محمود فرهنگ.
  • پنج نمایش‌نامه دانش‌آموزی در مجموعه پنج جلدی «انتشارات عابد».

سال ١٣٨١:

  • چهل و دو نمایش‌نامه دانش‌آموزی در مجموعه بیست و پنج جلدی «انتشارات عابد».
  • سیزده نمایش‌نامه دانش‌آموزی در مجموعه سیزده جلدی «پرده‌های مهر»، سرپرست طرح حمید قلعه‌ای.
  • نه نمایش‌نامه دانش‌آموزی در مجموعه سه جلدی «نمایش‌نامه‌های مدرسه»، سرپرست طرح محمود فرهنگ.
  • سیزده نمایش‌نامه دانش‌آموزی در مجموعه یک جلدی «١٣ نمایشنامه کوتاه».
  • هشت نمایش‌نامه دانش‌آموزی در مجموعه هشت جلدی «انتشارات عالم‌افروز».
  • سه نمایش‌نامه دانش‌آموزی در مجموعه سه جلدی «انتشارات طلوع دانش».

سال ١٣٨٢:

  • بیست نمایش‌نامه دانش‌آموزی در مجموعه بیست جلدی «نمایشنامه‌های عروسکی».
  • بیست و هفت نمایش‌نامه دانش‌آموزی در مجموعه یازده جلدی «انتشارات عابد».
  • دو نمایش‌نامه دانش‌آموزی در یک جلد کتاب‌ مجموعه «نمایش‌نامه‌های مدرسه»، سرپرست طرح محمود فرهنگ.

سال ١٣٨٣

  • بیست‌ و هفت نمایش‌نامه دانش‌آموزی در مجموعه بیست‌وهفت جلدی «انتشارات آیین تربیت»، سرپرست طرح حمید قلعه‌ای.
  • سه نمایش‌نامه دانش‌آموزی در یک جلد کتاب‌ مجموعه «نمایش‌نامه‌های مدرسه»، سرپرست طرح محمود فرهنگ.
  • هژده نمایش‌نامه دانش‌آموزی در مجموعه شش جلدی «انتشارات عابد».

سال ١٣٨۴

  • نه نمایش‌نامه دانش‌آموزی در مجموعه دو جلدی «تئا‌تر در مدرسه».
  • شش نمایش‌نامه دانش‌آموزی در مجموعه هشت جلدی «مؤسسه فرهنگی منادی تربیت»، زیر نظر داود کیانیان.

نمایشنامه سیب هفتم

 

سال ١٣٨۵

  • ده نمایش‌نامه دانش‌آموزی در مجموعه سه جلدی‌ «نمایش‌نامه‌های مدرسه»، سرپرست طرح محمود فرهنگ.
  • پنجاه نمایش‌نامه دانش‌آموزی در مجموعه ده جلدی «نمایش‌نامه‌های آسان برای...».

سال ١٣٨۶

  • هشت نمایش‌نامه دانش‌آموزی در مجموعه یک جلدی «ثانیه‌ها».
  • ده نمایش‌نامه دانش‌آموزی در مجموعه یک جلدی «طنین هنر».

سال ١٣٨٩

  • چهارده نمایش‌نامه دانش‌آموزی در مجموعه چهار جلدی «نمایش‌نامه‌های مدرسه»، سرپرست طرح محمود فرهنگ. (مجموع سی‌ودو جلد با یک‌صد و سی ‌و نه نمایش‌نامه)

سال ١٣٩١

  • ده نمایش‌نامه کلاسی در مجموعه یک جلدی «نمایش‌های خلّاق کلاسی».
  • هشت نمایش‌نامه پیش‌دبستانی در دو جلدِ «کتاب‌های دبستانک».

و اینک در سال ١٣٩٢

یک‌صد و پنجاه نمایش‌نامه دانش‌آموزی در مجموعه سی جلدی «نمایشنامه‌های آسان...» اثر حسن دولت‌آبادی.

 

حسن دولت آبادی

 

نام و دسته‌بندی این سی جلد چنین است: ٢۵ نمایش‌نامه در جلدهای یک تا پنج (١٣۴٨ صفحه)، برای خردسالان کودکستانی و کودکان دبستان‌ها:

  • جلد ١. خدا ما را دوست دارد،
  • جلد ٢. وقتی ماهی غرق می‌شود،
  • جلد ٣. مادر‌ها مهربون‌اند،
  • جلد ۴. غول خودخواه، غول مهربان،
  • جلد ۵. کاش یه ماشین داشتم که مشقام رو می‌نوشت.

هفتادو پنج نمایش‌نامه در جلدهای شش تا بیست (۴٢٣٢ صفحه)، برای نوجوانان دورهٔ نخست دبیرستان (دوره تحصیلی راهنمایی پیشین).

  • جلد ۶. رفیق خوب نعمته،
  • جلد ٧. نجات دشمن،
  • جلد ٨. فقط به فکر خودت نباش،
  • جلد ٩. آهای صبح شده!،
  • جلد ١٠. کی باهوش‌تره؟،
  • جلد ١١. امروز یه روز دیگه است،
  • جلد ١٢. وای! چه کار خطرناکی،
  • جلد ١٣. من کار خیلی بدی کردم مادر،
  • جلد ١۴. پدربزرگ تنهاست،
  • جلد ١۵. ببخشید، اشتباه شد،
  • جلد ١۶. گربهٔ خواب‌آلود،
  • جلد ١٧. نامه‌ای به خدا،
  • جلد ١٨. چرا نهنگ ترسید؟،
  • جلد ١٩. این خونه دیگه موش نمی‌خواد،
  • جلد ٢٠. آیا نمکِ خدا را خورده‌ای؟

پنجاه نمایش‌نامه در جلدهای بیست‌ویک تا سی (٢٧٧٢ صفحه)، برای نوجوانان دورهٔ دوم دبیرستان (دوره تحصیلی متوسطه پیشین).

  • جلد ٢١. قصد دعوا ندارم،
  • ٢٢. شهر بی‌گدا،
  • ٢٣. آخرین تابلو،
  • ٢۴. بوسه بر دست پدر،
  • ٢۵. وقتی روباه رفیق می‌شود،
  • ٢۶. خوشا به حال آن شهر (٣١٢ ص.)،
  • ٢٧. آتش به جان دشمن،
  • ٢٨. از صمیم قلب،
  • ٢٩. با ارزش‌ترین هدیه و
  • جلد ٣٠. جنگه و جنگه، بیا تماشا.

‌با رویکرد ویژه در صفحه‌آرایی و طراحی، رنگ‌گذاری و تصویرسازی این مجموعه سی جلدی می‌توان دریافت که ناشر و مؤلف، این مجموعه را تنها برای اجرا تدوین و چاپ نکرده‌اند و بی‌گمان این هدف را نیز داشته‌اند که کودکان و نوجوانان این نمایش‌نامه‌ها را همچون گونه‌های دیگر ادبیات کودک و نوجوان، بخوانند و لذت ببرند.

این مجموعه را انتشارات «سوره مهر» در دی ماه ١٣٩٢ با چاپ و صحافی بسیار خوب به بهای پانصد و سه هزار تومان منتشر کرده است.

نویسنده
گروه خبر کتابک - مسعود میرعلایی
Submitted by editor3 on