از زبان ثریا قزل ایاغ (بهروزی):
زاده جنگ دوم جهانی‌ام! در ۵ دی ماه ۱۳۲۲(۲۴ دسامبر ۱۹۴۳) در محله دولت تهران، در مملکتی اشغال شده توسط ارتش‌های روس و انگلیس و آمریکا و دچار قحطی و گرسنگی و فقر و بیماری، پا به این جهان گذاشتم.
عجب خیر مقدمی دنیا به من گفت! شاید یک بدشانسی بزرگ بود ولی به دنیا آمدن در خانواده‌ای متوسط و در تنگنا، ولی با سواد و با فرهنگ که تو را بخواهند و برایت از جان و دل مایه بگذارند، قطعاً خوش شانسی بزرگی است. همین که از آن مهلکه جان سالم به در بردم، مرا به کودکستان و مدرسه فرستادند و در میان کتاب و مجله و موسیقی و شعر و ادبیات، بزرگ شدم و از همه بالاتر، مورد محبت بودم.
خود را مدیون افسر توپخانه، حسین قزل ایاغ و فرح بانو آذرین کِردار می‌دانم. پدر که بر خلاف شغلش، عاشق ادبیات بخصوص شعر و عکاسی و نَجاری بود و مادر که عاشق موسیقی بود و با مهارت تار می‌نواخت و نغمه سازش جان مرا جلا می‌داد.
این توشه راه من شد برای حرکت در زمانه‌ای که هر روزش توام با حوادث گوناگون بود...
شانس دیگر من همسری محمد بهروزی بود، مردی که نه تنها به من فرصت پیشرفت داد، بلکه در همه راه‌هایی که در آن قدم گذاشتم، مشوقم بود. همین بس که من تمام تحصیلات دانشگاهیم را در کنار او شروع کردم و به انجام رساندم. او بیش از من، از اینکه فرصت تکمیل تحصیلاتم تا مقطع دکتری از من گرفته شد، رنج می‌برد. مردی شاعر مَسلک، عاشق ادبیات و کتاب و به قول خودش آلوده به بازیهای سیاسی که بابت آن تاوان سنگینی را پرداخت. پنج سالی است که دیگر او را کنار خود ندارم و درد بزرگیست. اما یکتا دخترم که به او می‌بالم و تلاش کرده‌ام، آنچه خود به عنوان کودک از آن بهره بردم، از او دریغ ندارم، بخت بلند من در این سال‌هاست.
و وارد شدنم به عرصه ادبیات کودکان، شاید ناخودآگاه سهیم کردن کودکان در لذتی باشد که خود در کودکی از آن بهره برده‌ام، شادی خواندن...
بانوی لالایی‌ها، خانم ثریا قزل‌ایاغ در 14 فروردین 1399 دار فانی وداع گفت.
کتاب (تألیف)
- ادبیات کودکان: تولد تا سه سالگی (خواندن و کتاب ...). تهران، درخت بلورین، ۱۳۸۵
- ادبیات کودکان ونوجوانان و ترویج خواندن. تهران، سمت,،۱۳۸۳
- پرنیان و آب: با لالایی‌ها تا سرزمین خواب، مادرانه‌هایی از ثریا قزل ایاغ. تهران، چشمه، ۱۳۸۶ (از این کتاب یک لوح فشرده موسیقی نیز در سال ۱۳۹۴ منتشر شد)
- خواندن با کودک از تولد تا سه سالگی، تهران، موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان، ۱۳۸۹
- راهنمای بازیهای ایران. با همکاری شهلا افتخاری. زیر نظر دکتر عباس حری. تهران، دفتر پژوهشهای فرهنگی و کمیسیون یونسکو در ایران، ۱۳۷۹
- لالایی‌ها و ترانه‌های نوازشی از تولد تا سه سالگی. تهران، موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان، ۱۳۸۹
کتاب (ترجمه)
- شناخت ادبیات کودکان: گونه‌ها و کاربردها از منظر چشم کودک. اثر دانا نورتون و ساندار نورتون. ترجمه ثریا قزل ایاغ، رضی هیرمندی [و دیگران]. تهران، قلمرو، ۱۳۸۲
- قصه گویی و نمایش خلاق. دیویی دبلیو چیمبرز. تهران، مرکز نشر دانشگاهی، ۱۳۶۶
- نقش کتابهای کودکان در همسان سازی کودکان معلول. توردیس اورجایستر. تهران، شورای کتاب کودکف ۱۳۶۱
- نوادرالمشاغل. چستون. ترجمه ثریا قزل ایاغ, هرمز ریاحی [و دیگران]. تهران، فکر روز، ۱۳۷۷
- نوشتن برای کودکان: کتاب دستی نویسنده. مارگرت کلارک. تهران، دفتر پژوهشهای فرهنگی، ۱۳۸۶
کتاب - ادبیات نوجوانان (ترجمه)
- آتش یخ زده: قصه ای از پایداری. جیمز هوستون. تهران، توس، جوانه توس، ۱۳۷۳
- موج بزرگ: زندگی از مرگ قوی تر است. پرل س. باک. تهران، انتشارات فاطمی، ۱۳۶۳
- فریاد مرا بشنو. میلررد د تایلور. تهران: امیرکبیر، شکوفه، ۱۳۶۵
مقاله‌های تألیف و ترجمه زیادی نیز از ایشان در نشریات گوناگون منتشر شده است.
- دیپلم دبیرستان: رشته طبیعی، دبیرستان نوباوگان ضرابی تهران، ۱۳۴۱
- کارشناسی: علوم ارتباطات اجتماعی، دانشکده علوم ارتباطات اجتماعی تهران،۱۳۵۰
- کارشناسی ارشد: کتابداری با تاکید بر کتابخانه‌ها و ادبیات کودکان و نوجوانان، مدرسه کتابداری، دانشگاه جورج پی بادی، ناشویل- تنسی، ایالات متحده آمریکا،۱۳۵۲
دوره‌های تخصصی:
- کارورزی در مدرسه نمونه وابسته به دانشگاه پی بادی
- کارورزی در بخش کودکان کتابخانه عمومی مرکزی شهر ناشویل
- دوره کوتاه مدت قصه گویی و تهیه عروسکهای دستی در دانشگاه پی بادی
تجارب حرفه‌ای:
- مربی و معاون بخش سفارش کتاب کتابخانه مرکزی دانشگاه ایالتی تنسی (T.S.U) ۱۹۷۳-۱۹۷۲
- سرپرست بخش سفارش کتاب کتابخانه مرکزی دانشگاه صنعتی شریف (آریا مهر)۱۳۵۵-۱۳۵۳
- عضو هیات علمی گروه کتابداری دانشکده علوم تربیتی دانشگاه تهران، مهر ماه ۱۳۵۵ تا خرداد ماه ۱۳۸۱
- تدریس درس‌های ادبیات کودکان در دوره‌های آموزشی سپاه دانش دختران، ۱۳۵۷-۱۳۵۶
- تدریس درس‌های ادبیات کودکان در دوره‌های آموزشی حین خدمت معلمان ۱۳۵۷-۱۳۵۶
- مشارکت در برنامه ریزی دوره کتابداری برای رشته فنی وزارت آموزش و پرورش،۱۳۵۶ و ۱۳۵۷ (که دو دوره آن برگزار گردید)
- شرکت در کمیته انتخاب کتاب برای کتابخانه‌های مدارس،۱۳۵۶ و ۱۳۵۷
- همکاری با شورای کتاب کودک در گروه‌های بررسی و عضویت در هیات مدیره (دو دوره) از ۱۳۵۳ تاکنون
- همکاری با فرهنگنامه کودکان و نوجوانان از ۱۳۵۸ تا زمان حاضر
- راهنمایی ۱۵ پایان نامه کارشناسی ارشد در دانشکده علوم تربیتی با موضوعات مربوط به ادبیات کودکان، ۱۳۸۱-۱۳۵۸
- همکاری با دایره المعارف کتابداری و اطلاع رسانی و سرپرست موضوعی مقاله‌های مربوط به ادبیات کودکان و نوجوانان، دهه ۶۰ و ۷۰ شمسی
- بنیانگذاری کتابخانه در کانون اصلاح و تربیت تهران با همکاری شورای کتاب کودک،۱۳۷۵-۱۳۷۰
- همکاری با نهضت سواد آموزی در تدوین جزوه‌های خواندنی ساده برای نوسوادان بزرگسال، دهه ۷۰ شمسی
- همکاری در برنامه ریزی و اجرای طرح خورجین کتاب در سال جهانی خواندن با شورای کتاب کودک و حسینیه ارشاد،۱۳۷۲
- سردبیر مهمان نشریه پل فیروزه، ویژه بازیهای سنتی سال سوم،۱۳۸۲
- همکاری با شورای کتاب کودک برای بنیانگذاری کتابخانه‌های مهمانشهر ها،۱۳۸۰- ۱۳۷۵
داوری:
- عضو هیات داوران جایزه اندرسن،۱۹۹۲-۱۹۹۰، یک دوره
- عضو هیات داوران جایزه ادبی مهرگان (پِکا)، سه دوره، ۱۳۷۸-۱۳۷۵
- عضو هیات داوران انجمن نویسندگان کودک و نوجوان، ۱۳۷۸
- عضو هیات علمی اولین سمینار ادبیات کودکان (انجمن تصویرگران کتاب کودک)،۱۳۷۱
- عضو هیات داوران جایزه مهرگان ادبیات کودکان، دو دوره
- عضو هیات داوران جایزه انجمن ترویج علم، کیش، ۱۳۷۷
- عضو هیات داوران بیِنال تصویرگران کتاب کودک،۱۳۸۱
- عضو هیات داوران کتاب سال وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی،۱۳۷۷
پژوهش‌ها:
- نقش آموزش و پرورش خارج از مدرسه در رشد فرهنگی- اجتماعی کودکان و نوجوانان، سرپرستی با همکاری دکتر محبوبه آیت الله زاده، دفتر پژوهشهای فرهنگی، ۱۳۷۱-۱۳۷۰
- بررسی وضعیت ادبیات در کتابهای درسی پنج پایه ابتدایی، همکار، سرپرست دکتر الهه حجازی، سازمان برنامه ریزی درسی وزارت آموزش و پرورش، ۱۳۸۰-۱۳۷۹
جوایز:
- موج بزرگ: کتاب برگزیده‌های شورای کتاب کودک، ۱۳۶۵
- دیپلم افتخار دفتر بین المللی کتاب برای نسل جوان،۱۳۶۶
- دیپلم افتخار کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان،۱۳۷۰
- فریاد مرا بشنو: کتاب برگزیده شورای کتاب کودک
- آتش یخ زده: دیپلم افتخار کتاب برگزیده وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی،۱۳۷۵
- دیپلم افتخار کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، ۱۳۷۵
- کتاب برگزیده مجله سوره، ۱۳۷۵
- راهنمای بازیهای ایران: دیپلم افتخار وزارت آموزش و پرورش گروه تربیت بدنی
- جایزه لاک پشت پرنده: به مناسبت یک عمر تلاش، انجمن نویسندگان کودک و نوجوان
- جایزه انجمن ترویج علم ایران (توران میرهادی) به پاس یک عمر تلاش مستمر در عرصه ادبیات کودکان و ترویج خواندن ،۱۳۹۷
شرکت در مجامع بین المللی:
- کنگره ادبیات کودکان، وِرث بورگ، اکتبر ۱۹۷۸(آبان‌ماه ۱۳۵۷)
- پنجمین کنفرانس بین المللی درباره بازیهای میدانی و سنتی، توکیو-ژاپن، ۲ تا ۶ نوامبر ۲۰۰۱
دو مقاله مندرج در روزنامه شرق
- «آرش، ماندگار بر بلندای البرز»،۴ آذر ۱۳۹۴
- «یک روند یا یک شروع در شعر برای نوجوانان»،۲۷ آذر ۱۳۹۶