کتاب های محیط زیست برای کودک و نوجوان
کتاب های محیط زیست برای کودکان و نوجوانان، کتابهایی داستانی یا غیرداستانی هستند که نگاه ویژهای به مسئله محیطزیست و نگهداری از آن دارند.
از آنجا که نگهداری از محیط زیست مسئلهای مهم و ضروری است، لازم است آموزشهای محیط زیستی را برای کودکان و نوجوانان در نظر بگیریم.
کتابهای این صفحه، آموزشهایی در جهت حفظ محیط زیست، بازیافت، کمبود آب، حفاظت از حیات وحش، تغییرات آبوهوای کرهی زمین و... است. هر کدام از این کتابها به موضوع خاصی دربارهی محیط زیست پرداختهاند.
اگر هر نوع موجود زنده شناخته شده بر کره زمین برگ یک درخت باشد، این درخت ۱۷۵۰۰۰۰ (یک میلیون و هفتصد و پنجاه هزار) برگ خواهد داشت. در حالیکه ما انسانها تنها یکی از برگهای این درخت هستیم، لازم است نکات زیادی درباره میلیونها شکل دیگر حیات که در کنار آنها روی زمین زندگی میکنیم بیاموزیم. کتاب «درخت زندگی» با تصویرهای گویا، مقدمهای برای آشنایی با تنوع زیستی موجود بر کره زمین است و نشان میدهد چگونه موجودات زنده کره زمین به پنج گروه اصلی طبقهبندی میشوند و چگونه جانداران هر گروه در در بقای حیات بر کره زمین نقش دارند.
سه شنبه, ۱۱ خرداد
ما در جهان مواد شیمیایی زندگی می کنیم. انواع پلاستیکها، لباسها، و مواد خوراکی ما از مواد شیمیایی ساخته و یا با آنها رنگ شده اند. اگرچه مواد شیمیایی بسیار مفید هستند، اما میتوانند بسیار خطرناک باشند.
چهارشنبه, ۲۹ اردیبهشت
روز عروسی خانم لاک پشته بود و همه دوستان و آشنایان دور هم جمع شده بودند که ناگهان بارانی از زباله روی سرشان ریخت. لاکی، برادر عروس، دیگر طاقت این وضع را نداشت و تصمیم گرفت هر طور شده جلوی آدمها را بگیرد. خانواده و دوستانش به او هشدار دادند که نرود، چون حریف آدمها نخواهد شد و به جایش سر از تنگ کوچک ماهی یا قابلمه سوپ در خواهد آورد! اما او عزمش را جزم کرده بود. لاکی در کنار رودخانه با گروهی از دانشآموزان و معلم شان روبرو میشود و از ترس دنبال جایی برای پنهان شدن میگردد. اما از بد حادثه سرش در یک بطری شیشهای گیر میکند.
چهارشنبه, ۲۲ اردیبهشت
کودکان در این کتاب کشف خواهند که همه ی انواع انرژی بی واسطه یا با واسطه از خورشید سرچشمه میگیرند. همچنین درباره ارزش یافتن منابع انرژی تجدید پذیر خواهند آموخت. کتاب تصویری «مصرف عاقلانه انرژی (زمین ما)» نوشته و طراحی شده است تا کودکان بیاموزند منابع کره زمین محدود و ارزشمند هستند و میبایست محتاطانه مصرف شوند.
شنبه, ۱۸ اردیبهشت
پدر و فرزندی که در قطب زندگی میکنند، به جای سورتمه سواری روی برف مجبور میشوند به قایق سواری بروند؛ چون مقدار زیادی از یخهای قطب آب شدهاند. آنها دو توله خرس قطبی میبینند که تنها روی تکهای یخ در آب شناورند.
دخترک کنجکاو است بداند مادر تولهها کجاست و از پدرش درباره زندگی خرسهای قطبی میپرسد. پاسخهای پدر دخترک را با زندگی خرسهای قطبی و تاثیری که گرم شدن زمین بر زندگی آنها دارد آشنا میکند.
در پایان کتاب راهکارهایی ارائه شده است تا با انجام آنها کودکان بتوانند به کاهش سرعت گرم شدن زمین کمک کنند.
شنبه, ۲۸ فروردین
داستان کتاب «خرگوش و بازیافت» از یک روز اول هفته شروع میشود. آن روز سارا بعد از آمدن به خانه همه اعضای خانواده خرگوشها را با شعری که تازه در مدرسه یاد گرفته کنجکاو میکند. در مدرسه مسابقهای ترتیب دادهاند تا بهترین پوستری که با موضوع بازیافت تهیه شود را در تقویم سالانه چاپ کنند. پس داستان بازیافت از اینجا شروع میشود.
سه شنبه, ۲۴ فروردین
موش موشک خیلی خرت و پرت جمع میکند و هیچ چیز را دور نمیریزد. یک روز اهالی دهکده تصمیم میگیرند شهر را تمیز کنند و لوازم اضافهشان را در یک بازارچه حراجی بفروشند.
آنها از موش موشک هم دعوت میکنند تا با آنان همراه شود. موش موشک در ابتدا زیر بار نمیرود، اما بعد از این کار خوشش میآید و حتی بستگانش را هم به این کار تشویق میکند.
«خانه سبز» که لوح تقدیر انخستین دوره جشنواره کتابهای سبز در سال ۲۰۰۹ را گرفته است، کتابی درباره بازیافت، کاهش میزان زباله و استفاده مجدد از آن است.
شنبه, ۲۱ فروردین
کلاههای خود را سفت بگیرید! در جزیره سامسو در دانمارک بادهای تندی میوزد. با خواندن این کتاب مردمی دوستدار محیطزیست را ملاقات خواهید کرد که اکنون با افتخار خانه خود را جزیره انرژی مینامند.
در روزگاری که افزایش تولید کربن دی اکسید یکی از معضلات مهم کشورهای سراسر دنیا است، ساکنان معمولی جزیره سامسا موفقیتی بزرگ به دست آوردهاند، آنها طی ده سال تولید کربن دی اکسید خود را تا ۱۴۰ درصد کاهش دادهاند و از نظر وابستگی به منابع انرژی فسیلی تقریبا به استقلال رسیدهاند.
شنبه, ۲۱ فروردین
کتاب «میخواهم پاندا را نجات دهم» یکی دیگر از داستانهای دوخواهر و برادر ماجراساز یعنی لولا و چارلی است. اینبار داستان از اینجا شروع میشود که روز نجات جانوران در مدرسه است و لولا و دوستش لوتا مثل همیشه ذوقزدهاند. آنها فکر میکنند که باید زرافهی گردن دراز را از شر ابرها نجات دهند. اما چارلی و دوستش مارو شروع میکنند به توضیح دادن برای آنها که برای نجات جانوران چه باید کرد. آنها داستان انقراض جانوران را برای خواهرانشان بازگو میکنند و برای درک بیشتر خطر انقراض، به سراغ کتابها میروند.
شنبه, ۲۱ فروردین
کتاب «پنهان میشویم، پیدایمان کن» یک کتاب تصویری است که اتکای آن به جای متن، بر تصاویر است و خواننده را تشویق میکند جانورانی را پیدا کند که در زیستگاه طبیعیشان پنهان شدهاند. آنچه در کتاب «پنهان میشویم، پیدایمان کن» خوزه آروئگو آمده است، همان بازی قایم باشک است که همه کودکان، تقریبا در هر جای دنیا آن را میشناسند.
شنبه, ۱۴ فروردین
امروزه دیگر کمتر کسی است که اصطلاح «کمبود آب» را نشنیده باشد. کارشناسان میگویند که بیش از ۷۰ درصد کره زمین را آب پوشانده است. پس چرا کمبود آب؟ کتاب «بازمصرف، بازیافت و بازکاهی در مصرف آب» به همین موضوع میپردازد.
میزان آب شور و آب شیرین موجود در کرهزمین، آلودگی و تصفیه آب، تصفیه فاضلاب، استفاده از آب بازیافتی، از جمله موضوعهایی هستند که در این کتاب به آنها پرداخته میشود.
همچنین راهکارهایی برای کاهش مصرف آب و بازمصرف آن داده شدهاست.
یکشنبه, ۸ آذر
قطع شدن زنجیرهی غذایی کتابی است دربارهی اهمیت محیطزیست و در سرزنش آدم بزرگهایی که غیر از نفع و فایدهی فعلی خودشان به چیز دیگری اهمیت نمیدهند. خیال میکنند دنیا مایملک ایشان است و سهم کودکان و جانوران را برای زندگی فراموش کردهاند. کریس دولیسی تلاش کرده است این موضوع را در قالب داستان برای مخاطب طرح کند و شیوههایی برای جمعآوری اطلاعات دربارهی پدیدههای گوناگون و نیز چگونگی اعتراض به نادرستی رفتار و اشتباههای دیگران به بچهها آموزش دهد. ماجرای این قصه دربارهی خرسهای قطبی است که در اثر آلودگیهای نفتی در معرض خطرند.
دوشنبه, ۱۳ بهمن
ممکن است بیابان را سرزمینی سخت، داغ و بی آب و علف بدانید که کسی به زندگی در آن علاقمند نیست. اما دوباره فکر کنید! در بیابانها انسانها و جانورانی زندگی میکنند که هر دو گروه به آن عشق میورزند.
کتاب «صحرا زیستگاه ماست» در قالب متنی شاعرانه، زیستبوم بیابانی در آمریکای شمالی را به مخاطب میشناساند. همچنین در همین قالب، به زندگی بومیان ساکن این مناطق و ارتباط آنها با زیست بوم سخت و خشک آن میپردازد. کتاب با این جملات پایان مییابد: «به راستی، مردم صحرا، در آرزوی کدام سرزمین دیگر میتوانند باشند؟»
سه شنبه, ۸ مهر
کتاب «باغچهی پسرک» داستان تلاش پسرکی است که میکوشد به طبیعت رو به نابودی شهر کمک کند تا خود را بازسازی کند.
یکشنبه, ۲ شهریور
مجموعه کتاب های سبز "بازیافت، بازکاهی، بازاندیشی، بازمصرف" است مجموعه ای ۶ جلدی است درباره ی حفظ محیط زیست که اطلاعاتی را درباره ی مواد زاید، بازیافت و تولید موادی همچون فولاد، پلاستیک، کاغذ، شیشه، آلومینیوم و پسماندهای خانگی به مخاطب می دهد.
ساختار این کتاب ها منطقی است و رابطه علت معلولی در بیشتر موارد رعایت شده است. روش ارایه اطلاعات مستقیم و عنوان بندی شده است که مربی می تواند از این عنوان ها به شکل پرسش پاسخ استفاده کرده و به یادگیری بهتر و بیشتر مخاطب کمک کند.
چهارشنبه, ۴ تیر
داستان سرماخوردگی زمین، تب و سرفه هایش، پسرکی را به فکر مراقبت از آن وامی دارد. او روی بلندترین جای بلندترین شهر دنیا می رود و همه کس و همه چیز را به سکوت فرا می خواند و....
کتاب «زمین سرما خورده» با زبانی ساده و تشبیه هایی آسان فهم برای کودکان، همچون عطسه کردن، تب کردن و گریه کردن زمین، مخاطبان را از «بیماری» سیاره ی مادرزمین آگاه می کند و فاجعه های زیست محیطی همچون زمین لرزه، گرمایش زمین، سونامی و... را که «عوارض» این بیماری هستند، به آنها میشناساند.
شنبه, ۳۰ فروردین
جشن سورتمه رانی در راه است و اورسلی خود را برای شرکت در آن آماده می کند. او خواهرش، فلورینا، را برای گرفتن منگوله های رنگی به خانه زن نخ ریس می فرستد تا با آن ها سورتمه اش را تزئین کند. فلورینا هنگام بازگشت گرفتار توفان می شود و زیر درخت پناه می گیرد.
سه شنبه, ۱۹ فروردین
"وقتی آخرین یخ های قطبی را آب کردیم...وقتی آخرین درخت را قطع کردیم... وقتی آخرین حباب هوای پاک و خالص را فروختیم ... تنها چیزی که برای مان باقی می ماند، پول است. ولی پول خوردنی نیست... ".
شنبه, ۹ شهریور
کتاب «فریاد یوزپلنگ» نخستین کتاب از مجموعهی جانوران در خطر انقراض است و از زبان این جانور زیبا اطلاعاتی را درباره یوزپلنگ آسیایی و خطراتی که او را تهدید میکند در اختیار مخاطب خود قرار میدهد. در پایان کتاب نیز ۱۰ جانوری که در متن به آنها اشاره شده و در زیستگاه یوزپلنگ آسیایی دیده میشود معرفی شدهاند.
سه شنبه, ۱ مرداد
کتاب زمین کمک، از مجموعه ی کتاب های طبیعت ترسناک است که اطلاعاتی در باره ی گرمایش زمین، چگونگی مقابله با آن، سوخت های فسیلی، انرژی های تجدیدپذیر، چرخه ی آب، انقراض حیات وحش، جنگل های استوایی و بارانی به مخاطب می دهد. هم چنین برای صرفه جویی در مصرف انرژی، آب در خانه و خارج از خانه به خواننده نوجوان پیشنهادهایی می دهد.
سه شنبه, ۱ مرداد
اوا پس از یک تصادف وحشتناک، سرانجام پس از هشت ماه اغما به هوش می آید. او احساس می کند چیزی در او تغییر کرده و رفتار مادر نیز بر آن تأکید دارد. پزشکان برای زنده نگه داشتن او ناچار می شوند، بدن یک شامپانزه به نام کلی را به او پیوند بزنند.
سه شنبه, ۱ مرداد
مادربزرگ و نوهاش را بذرها و گیاهان در «من و یک گلدان خالی» به هم پیوند میدهند. روایتی لطیف از دوستی با طبیعت و تخیل.
از روی جلد کتاب، روزنی باز شده که در آن یک جعبه گرد قرصهای قلب مادربزرگ دیده میشود. او برای دخترک راوی کتاب، تخمهای گل و گیاه گذاشته است. دخترک در این فکر است که با این تخمها چه کند؟ دخترک برای تخم های گل و گیاه مادربزرگ رویاهای مختلف در سر میپروراند و داستان با انتهایی باز خواننده را دعوت به انتخاب از میان بذرهای توصیف شده میکند.
دوشنبه, ۲۸ اسفند
هیچکس افتادن پرنده را ندید و هیچکس حتی نیم نگاهی هم به او نینداخت. امّا نه! افتادن پرنده از چشم پسر بچه پنهان نماند. او پرندهای را دید که بالش شکسته است.پرنده را برداشت و به اتفاق مادرش به خانه برد.
آیا پر کنده شده پرنده را میشود سر جایش برگرداند؟ نه ممکن نیست! ولی میشود با گذشت زمان، استراحت، کمی مهربانی و امید بال شکستهای را درمان کرد، تا شاید پرنده دوباره بتواند پرواز کند...
دوشنبه, ۱ آبان
کتاب شارون محیط زیست را پیدا میکند، با این جمله ها آغاز میشود:
«یک روز صبح، شارون زود از خواب بیدار شد. آموزگارش، خانم کلارک، به او گفته بود همه باید محیط زیست را پاکیزه نگه دارند. شارون میبایست اول محیط زیست را پیدا میکرد تا بعد بتواند آن را پاکیزه نگه دارد. جمعه بود و او فرصت کافی برای این کار داشت ...»
داستان روایت جستجوی دختر کوچکی برای یافتن محیط زیست است. کودک با این کتاب به خوبی با معنی محیط زیست و اینکه به کجا محیط زیست میگوییم آشنا میشود.
چهارشنبه, ۱۹ مهر
