متل یا ترانه متل

کتاب های متل یا ترانه متل، بخش‌هایی از ادبیات شفاهی و عامیانه‌ی منظوم ایران هستند که به سبب ارزش موسیقایی و بازی کلامی و تکرار، از بهترین گونه‌های ادبی برای نوزاد و کودک نوپا هستند.

متل یا ترانه متل اشعاری بی‌منطق و بی‌معنی هستند که با هدف انتقال ریتم و آهنگ به کودکان سروده شده‌اند.

زیر دسته بندی ها
کتاب «لی‌ لی لی ‌لی حوضک» بازآفرینی ترانه‌متلی کهن است. محمدهادی محمدی، نویسنده و پژوهش‌گر نام‌آشنای ادبیات کودکان، در بازآفرینی متل‌ها، این‌بار، سراغ لی‌لی‌ حوضک رفته «تا از درون بندهای شکسته‌ی این ترانه‌متل روایتی تازه و کامل بیافریند.»
شنبه, ۱۷ آذر
از متل‌ها چه یاد گرفته و در یاد داریم؟ چرا این ترانه‌ها هنوز در ذهن ما جاری هستند؟ گویی با هر بار خواندن‌شان دوباره کودک می‌شویم و بازی بده‌بستان را تمرین می‌کنیم؛ چیزی به زمین می‌دهیم و زمین چیزی به ما. طبیعت بخشنده است، پاسخ ‌می‌دهد. آب بدهی سبز می‌شود و رویاننده، خوراک بزی را می‌دهد و بزی شیر به تو. در نهایت به زمین وابسته‌ایم و به دستان یک‌دیگر تا آب و نان از خاتونان بستانیم و دوان‌ دوان چرخ زندگی را بچرخانیم. ما ساخت این متل را از همان کودکی با شنیدن و تکرارش بلد شدیم؛ داد و ستد.
یکشنبه, ۱۱ آذر
کتاب «هاجستم واجستم» بازآفرینی ترانه-متلی کهن است. محمدهادی محمدی، نویسنده و پژوهشگرِ نام‌آشنای ادبیات کودکان، این ترانه-متل را در ریختی نو، با اندرونه‌ای (محتوایی) مناسب کودکان، بازآفریده و رضا دالوند آن را تصویرگری کرده است.
چهارشنبه, ۳ مرداد
«آفتاب مهتاب چه رنگه؟» سروده‌ی پروین دولت‌آبادی از شاعران بزرگ کودکان ایران است که فلسفه‌ی عمیق چرخش روز و شب را در خود دارد و در این چرخش خواب و بیداری، رنگ‌ها و زیبایی‌های زمین و آسمان، شور و جنبش زندگی کودکانه و بازی ماه و خورشید با شیواترین کلام روایت شده است. این کتابِ تصویری متناسب با موضوع و شعر آن به‌صورت یکپارچه و آکاردئونی تصویرگری و طراحی شده است. تصاویر کتاب آمدن شب و روز، و آفتاب و مهتاب را به‌صورت بازی‌گون نشان داده‌اند که برای بلندخوانی و نمایش خلاق بسیار مناسب است. 
سه شنبه, ۳۱ مرداد
مقدمه روایت اول «بی‌بی گمبوسک» در دو کتاب «افسانه‌های خلق تاجیک» و «افسانه‌های تاجیکی» آمده ‌است. هر دو مانند هم روایت شده‌اند. در کتاب مصوری که نشر استقبال، در سال 2010 م. برای کودکان و نوجوانان منتشر کرد نیز بدون تغییر، مطابق با روایت کتاب افسانه‌های تاجیکی، در دسترس آن‌ها قرار گرفت.
چهارشنبه, ۲۴ اسفند
کتاب «گربه دارم چه زرنگ» روایتی کودکانه است که داستان گربه‌ای پرانرژی و پر‌تحرک را در قالب ترانه‌‌ای کودکانه روایت می‌کند. گربه‌ی زرنگِ داستان از شهر‌ها و کشورهای گوناگون دنیا دیدن می‌کند و در این سفر دورودراز کالاها و اجناسی را با خود می‌برد و می‌آورد. در اولین بخش کتاب، به شغل گربه، که خریدو‌فروش کالاست، اشاره می‌شود؛ شغلی که تجربه‌ها و سفر‌های زیادی را با خود به همراه دارد.  
سه شنبه, ۲۴ آبان
قربونت برم هر دم گل تو دامنت کردم آن دم که ترا دیدم ترک همه را کردم
چهارشنبه, ۱۱ دی
یک روز شاد برای بازی! خورشید که در کتاب «خورشید خانوم آفتاب کن!» چهره به آسمان می‌آورد، بازی بچه‌ها هم شروع می‌شود: «ما بچه‌های گرگ‌ایم/ از سرمایی بمردیم» گرگ‌ام به هوا، اولین بازی است که با تقلید از بازی آسمان آغاز می‌شود: «ابرها رو تو جواب کن» بازی نور و تاریکی.
شنبه, ۱۱ خرداد
این کتاب، بازآفرینی یک متل قدیمی است که برای کودکان امروز مناسب‌سازی شده است. رفتم به باغی دیدم کلاغی پراش سیاه بود برخی از بهترین متل‌های ایرانی با همه‌ی زیبایی‌ها در وزن و آهنگ، اندرونه‌ی آن دیگر مناسب کودکان ما نیست. در بسیاری از متل‌های زیبای ایرانی رنگی از خشونت هست.
سه شنبه, ۱ دی
 کتاب هیچ هیچ هیچانه مجموعه ۵۳ هیچانه از هفت شاعر کودک و نوجوان معاصر است که در قالب هیچانه سروده شده اند. 
سه شنبه, ۳۱ مرداد
مجموعه کتاب های "ترانه بازی های ایران" ۴ بازی سنتی را در چهار جلد معرفی و شیوه ی انجام بازی را با تصویرهای کودکانه ارائه می دهد.
دوشنبه, ۲۶ تیر