مقاله ها و نوشته های فرهنگ و آموزش

آموزگارانی که جان خود را مایه فرهنگی زیستن می‌کنند (به مناسبت روز معلم)
مقاله
«روز معلم» را به یاد می‌آوریم این بار برای آموزگارانی که در گوشه‌گوشه این سرزمین فداکارانه می‌کوشند و گاهی زندگی‌شان را برای دانش‌آموزان خود به خطر انداخته‌اند تا رسالت معلمی را به تمامی به ما...
برتری‌های کتاب‌خانه‌های دیجیتال (بخش دوم)
مقاله
بخش نخست این مقاله را می‌توانید از لینک زیر مطالعه کنید.  کتاب‌خانه‌ی دیجیتال چیست و چه مزایایی دارد؟ (بخش اول)​ ۱- برتری‌های مربوط به فضا و هزینه کتاب‌خانه‌های سنتی، فضای ذخیره‌سازی...
کتاب‌خانه‌ی دیجیتال چیست و چه مزایایی دارد؟ (بخش اول)
مقاله
کتاب‌خانه‌ی دیجیتال، پایگاه داده‌ی آنلاین است که مجموعه‌ای از متن، تصویرهای ثابت و متحرک، صدا، اسناد دیجیتالی و یا فرمت‌های دیگر رسانه دیجیتال است. این کتاب‌خانه از راه اینترنت قابل دسترسی است. در...
ترانه‌ها و آوازهای کودکان
مقاله
فهرست مطالب: مقدمه سلامت جسمانی و بهزیستی کودکان رشد زبانی و شناختی در کودکان مهارت‌های ارتباطی و اطلاعات عمومی کودکان شایستگی اجتماعی کودکان بلوغ عاطفی کودکان سخن پایانی...
اریک کارل، خالق خوانندگان سیری ناپذیر و کرم ابریشم خیلی گرسنه
مقاله
نویسندگان کودک و نوجوان،  از  جولیا دانلدسون[۱] گرفته تا کرسیدا کاوئل[۲]، نویسنده کتاب محبوب کرم ابریشم خیلی گرسنه را ستوده‌اند. قصه­‌های امید... کارل در موزه‌­اش[۳]، امرست[۴]،...
کلیشه زدایی ظریف از یک کلیشه بزرگ: نگاهی به کتاب «ادبیات کودک، هنر یا پداگوژی، نوشته توربن واینرایش»
مقاله
برای کنش‌گران امروزی ادبیات کودک، لذت بردن کودک از آنچه می‌خواند، اصلی مسلم است. ادبیات کودک به مثابه یک هنر، با بهره گیری از عناصر زیبایی شناختی، قادر است طعم خوش این لذت را به مخاطبان خود بچشاند....
نگاهی به کتاب «قرون کودکی، تاریخ اجتماعی، زندگی خانوادگی، نوشته فیلیپ اریه»
مقاله
زوال خانواده در یکی دو قرن اخیر و به ویژه در جوامع صنعتی و مدرن، یک باور مرسوم و پردامنه است. اما فیلیپ اریه در کتاب «قرون کودکی، تاریخ اجتماعی، زندگی خانوادگی» از زاویه دیگر بر این باور مرسوم...
كتابى با پايان باز: نگاهى به كتاب «مطالعات ادبيات كودک، راهنماى روش پژوهش»
مقاله
کتاب «مطالعات ادبیات کودک، راهنمای روش پژوهش» همان‌گونه که از عنوان آن بر می‌آید، درباره موضوع پژوهش در ادبیات کودک و نقد ادبی در این حوزه است. کتاب را در یک تقسیم‌بندی کلی می‌توان شامل دو قسمت...
فردوس وزیری، بانوی شکوهمند قصه‌ها
مقاله
نام فردوس وزیری در تاریخ ادبیات کودکان ایران یادآور سال‌ها تلاش پیگیرانه و عاشقانه برای ادبیات کودکان این مرز و بوم است. شخصیتی که زلالی چشمه‌ساران کودکی در وجودش جاری بود و عشق راستین به کودکان در...
ایرج کابلی، امتدادی روشن در تحول خط فارسی برای آموزش کودکان - بخش دوم
مقاله
بخش نخست مقاله: ایرج کابلی، امتدادی روشن در تحول خط فارسی برای آموزش کودکان آیا چیدمان بلوکی پدیده‌ای رایج در میان خط های زبان ها است؟ نگرش ایرج کابلی به خط فارسی، نگاهی بود که در زبان‌های...
ایرج کابلی، امتدادی روشن در تحول خط فارسی برای آموزش کودکان - بخش نخست
مقاله
استاد ایرج کابلی که در بهمن ماه ۱۳۹۹ درگذشت، یکی از سرآمدان تحول خط فارسی برای آموزش به کودکان یا بزرگ‌سالان، یا غیرفارسی زبان‌ها بود. او یکی از آموزش‌گران برجسته و امتداد منطقی تحول خط فارسی از دوره...
پشت این خنده‌ها، فروپاشی فرهنگ کودکی است!
مقاله
در جامعه‌ای که ارزش کودک در ندیدن ارزش‌ها و حقوق اوست، جای هیچ شگفتی نیست که برنامه‌سازانی با حضور چهره‌های سینمایی و غیرازآن پس از انگشت رساندن به هر چیزی که در دسترس‌شان است، این بار بیایند انگشتی...
اسباب‌بازی‌ها چه کمکی به رشد کودک می‌کنند؟
مقاله
بازی پازل همیشه در پس بازی‌ها و اسباب‌بازی‌هایی که برای کودکان خود تهیه می‌کنیم، علمی نهفته است و پازل نیز از این قاعده مستثنی نیست. شما پس از حل یک مسئله‌ی چالش‌برانگیز یا معمایی پیچیده، احساس...
نوسازی زبان قصه «خرگوش باهوش» در کتاب« قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب»
مقاله
نوسازی زبان در بستر بازنویسی وبازآفرینی در کارهای آذریزدی هنگامی به درستی روشن و شکافته می‌شود که مانند نمونه روایت‌هایی که از داستان «شیر و خرگوش»، داده شد، این بار همان روایت را در کار خود آذریزدی...
بررسی زبان‌سازی آذریزدی در یک داستان از کلیله و دمنه
مقاله
 با توجه به این که در ادب فارسی سه متن کهن وجود دارد که بازنویسی آذریزدی از آخرین آن‌ها یعنی انوار سهیلی برگرفته شده است، نیاز است که روند دگرگونی متنی در آن‌ها به درستی دیده شود تا پدیده زبان‌...
آذریزدی، بازآفرین یا بازنویس ادبیات کودکان ایران
مقاله
آذریزدی در نوشتن مجموعه «قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب»، بازنویس یا بازآفرین است؟ تفاوت بازنویسی و بازآفرینی چیست؟ بسیاری کوشیده‌اند که با یاری گرفتن از اندیشه‌های خود یا دیگری این دو مقوله را روشن و...
روند زبان‌سازی آذریزدی در تاریخ ادبیات کودکان ایران
مقاله
زبان‌سازی آذریزدی در امتداد نوسازی زبان فارسی بود که از دوره مشروطه آغاز شده بود. آذریزدی باید روند زبان‌سازی خود را برپایه تجربه‌هایی انجام می‌داد که از دوره مشروطه شکل گرفته بود. بدون این محور، کار...
نقش آذریزدی در تاریخ ادبیات کودکان ایران
مقاله
پیش از مطالعه این مطلب بخش نخست آن را مطالعه کنید. روند انتقالی در پدیداری ادبیات کودکان مدرن در جهان نوشتن ادبیات برای کودکان، بدون روندی که به آن روند انتقالی می‌گویند ممکن نیست. وقتی که به...
نقش آذریزدی در زبان‌سازی ادبی و ادبیات کودکان ایران
مقاله
آذریزدی برجسته‌ترین بازنویس و بازآفرین ادبیات کودکان در ایران است. برجستگی بازنویسی یا بازآفرینی‌های او یکی به اقبال مخاطبان و روند زنده و جاری انتشار کتاب‌های او بعد از بیش از ۶۰ سال باز می‌گردد و...
 ناگفته‌های ماه‌پیشانی و همتایانش
مقاله
هر افسانه برای رسیدن به امروز راهی دراز را پیموده است؛ راهی که پیش از دوره‌ی غارنشینی انسان‌ها آغاز شده، از میان فرهنگ‌های گوناگون گذر کرده، با مردمان گوناگون همنشین شده، تن‌پوش آیین‌ها و اسطوره‌های‌...
پنج پرسش درباره‌ی حقِ کودکان برای داشتن آموزگارانِ شایسته
مقاله
در روز جهانی آموزگار در سال ۲۰۱۸، به موضوع حقِ داشتن آموزگار شایسته توجه شد. این موضوع به مناسبت هفتادمین سالگرد اعلامیه‌ی حقوق بشر مطرح شد؛ زیرا آموزش‌ و‌ ‌پرورش کودکان و داشتن آموزگارِ شایسته، یکی...
اهمیت سرعت خواندن متن در کودکان
مقاله
«تیموتی شاناهان»[۱] کارشناس آموزش، بهترین روش‌های آموزش خواندن و نوشتن را (در وبلاگش) به اشتراک می‌گذارد. دکتر شاناهان، استاد شناخته‌شده‌ی آموزش شهری و پژوهشگر موضوعات در پیوند با خواندن است، و...
ترویج فرهنگ مهرورزی در کلاس درس با بلندخوانی کتاب‌های نقطه و نقاشی‌های مچاله
مقاله
با بلندخوانی دو کتاب شناخته شده‌ی «نقطه» و «نقاشی‌های مچاله» و انجام‌دادن فعالیت‌های سرگرم‌کننده در پیوند با آن‌ها، دانش‌آموزان‌تان را تشویق کنید انگیزه‌ بخشیدن به دیگران را تمرین کرده و خلاقیت‌...
تاریخچه‌ی پیدایش ادبیات کودکان در انگلستان، دوران کودکی و ادبیات کودکان
مقاله
 کودکی و ادبیات کودکان، فرهنگ مطالعه و نشردر انگلستان پروفسور« ام. اُ. گرنبی»[۱]* گسترش ادبیات کودکان در سده هجدهم میلادی را در انگلستان با چگونگی رشد فزاینده‌ی آمیخته شدن سرگرمی و آموزش در...
نوشته‌ای از فرزانه امان درباره‌ی مدرسه مهران
مقاله
مدرسه مهران فقط جایی برای درس خواندن نبود. همه جنبه‌های زندگی در این مدرسه به دانش‌آموزان آموزش داده می‌شد. رفتار با دیگران، آداب تربیتی، مانند این‌که چگونه رفتاری داشته باشند، چگونه سنجیده سخن...
بسته‌های آموزگار کودک خود باشیم
مقاله
«بسته‌های آموزگار کودک خود باشیم» شامل کتاب‌های داستان و غیرداستانی هستند که برای گروه‌های سنی مختلف و بر اساس سرفصل‌های بعضی از کتاب‌های درسی از پایه‌ی اول تا ششم دبستان و نیز کودکانی که در دوره‌ی...
کار کودکان، موضوع: دوران کودکی و ادبیات کودکان
مقاله
صنعتی شدن به افزایش چشمگیر کار کودکان انجامید. پروفسور «اِما گریفین»* [در این مقاله] کار خطرناک و توان‌فرسای کودکان در کارخانه‌ها و معدن‌ها و واکنش‌های ادبی نویسندگانی مانند «چارلز دیکنز»[۱] و «...
با بازگشایی مدرسه‌ها، برنامه‌ریزی شما تا چه اندازه ایمن است؟ چه انتظاراتی باید داشته باشید؟
مقاله
مدرسه‌های سراسر کشور در تکاپوی بازگرداندن بچه‌ها به کلاس‌های درس‌ هستند و پدران، مادران و آموزگاران نگران ایمن ماندن و سلامت آن‌ها. ما به کمک پزشکان متخصص کودکان، متخصصان بیماری‌های عفونی و کارشناسان...
برنامه روز دهم: جعبه‌ابزار سال 2020  بسازید
مقاله
روز دهم: جعبه‌ابزار سال ۲۰۲۰  بسازید پیش از مطالعه این مطلب  مقدمه و بخش نخست و روز دوم و روز سوم و روز چهارم و روز پنجم و روز ششم و روز هفتم...
برنامه روز نهم: اندیشه‌ی خلاق و انتقادی
مقاله
روز نهم: اندیشه‌ی خلاق و انتقادی پیش از مطالعه این مطلب  مقدمه و بخش نخست و روز دوم و روز سوم و روز چهارم و روز پنجم و روز ششم و روز هفتم و...
برنامه روز هشتم: خودآگاهی و‌ هویّت
مقاله
روز هشتم: خودآگاهی و‌ هویّت پیش از مطالعه این مطلب  مقدمه و بخش نخست و روز دوم و روز سوم و روز چهارم و روز پنجم و روز ششم و روز هفتم را...
برنامه روز هفتم: مهارت‌های ارتباط سالم
مقاله
روز هفتم: مهارت‌های ارتباط سالم پیش از مطالعه این مطلب  مقدمه و بخش نخست و روز دوم و روز سوم و روز چهارم و روز پنجم و روز ششم را بخوانید. بسیاری...
برنامه روز ششم: انگیزه و تاب‌آوری
مقاله
روز ششم: انگیزه و تاب‌آوری پیش از مطالعه این مطلب  مقدمه و بخش نخست و روز دوم و روز سوم و روز چهارم و روز پنجم را بخوانید. فعالیت‌های انگیزه‌بخش،...
برنامه روز پنجم: مدیریت اضطراب
مقاله
روز پنجم: مدیریت اضطراب پیش از مطالعه این مطلب  مقدمه و بخش نخست و روز دوم و روز سوم و روز چهارم را بخوانید. دانش‌آموزان هر روز با چالش‌های بزرگ و کوچک...
برنامه روز چهارم: شناخت و مدیریت احساس‌ها
مقاله
روز چهارم: شناخت و مدیریت احساس‌ها پیش از مطالعه این مطلب  مقدمه و بخش نخست و روز دوم و روز سوم را بخوانید. در برنامه‌ی هریک از روزها، از روز چهارم تا روز...
برنامه‌ روز سوم: تو بی‌همتا و ارزشمندی
مقاله
برنامه‌ی روز سوم: تو بی‌همتا و ارزشمندی پیش از مطالعه این مطلب  مقدمه و بخش نخست و روز دوم را بخوانید. در چند ماه‌ گذشته، همه‌گیر شدن بیماری کووید-۱۹ نه‌تنها بر...
روز دوم: گردآوری بیانیه هنجارهای کلاس با همکاری دانش‌آموزان
مقاله
روز دوّم: گردآوری بیانیه هنجارهای کلاس با همکاری دانش‌آموزان پیش از مطالعه این مطلب  مقدمه و بخش نخست را بخوانید. بر پایه‌ی فعالیت‌ها و بازخوردهای دریافت شده از روز نخست، هنجارها و معیارها...
روز نخست: خوشامدگویی و آشنایی
مقاله
برنامه‌‌ی ده روز نخست بازگشایی مدرسه (و پس از آن) پیش از مطالعه این مطلب بخش مقدمه را بخوانید. تصور کنید به جای تازه‌ای وارد شده‌اید که اندکی آشنا و اندکی نیز شلوغ به‌نظر می‌رسد. جایی که هم...
برنامه‌‌ی ده روز نخست بازگشایی مدرسه (و پس از آن)
مقاله
برنامه‌‌ی «ده روز نخست بازگشایی مدرسه (و پس از آن)»[۱]؛ برنامه‌ای برای مراقبت و پشتیبانی از سلامت روان کودکان هنگام بازگشت به مدرسه در «اُنتاریو» کشور کانادا آماده‌ می‌شویم آغاز سال تحصیلی...
خرس قهوه‌ای، خرس قهوه‌ای، چی می‌بینی؟
مقاله
پیش از مطالعه این بخش می‌توانید بخش‌های نخست، دوم، سوم و چهارم این مقاله را بخوانید. به خرس قهوه‌ای، پرنده‌ی قرمز، و بسیاری از جانوران دیگر این کتاب بپیوند تا جهانی رنگین، منظم، و موزونی را در یکی...
بررسی کتاب تصویری برای من یک ستاره بکش
مقاله
پیش از مطالعه این مطلب بخش نخست، بخش دوم و بخش سوم آن را بخوانید. «برای من یک ستاره بکش» کتابی چشمگیر و ساده‌ای است که مفاهیمی مانند آفرینش، چرخه‌ی زندگی‌، خلاقیت و آموزش را دربر دارد. در...
آثار کودک و نوجوان جانی روداری در ایران، بخش پنجم و پایانی
مقاله
در ادامه شماری از آثار برجسته و به‌نام «جانی روداری» که برای کودکان و نوجوانان نوشته و به فارسی ترجمه شده است، به ترتیب انتشار آن‌ها معرفی می‌شود. «کیک آسمانی» / ۱۳۶۴ جانی روداری این اثر را...
تبعیض فرهنگی
مقاله
«تبعیض فرهنگی» چیست؟ فرهنگ دربرگیرنده هنجار‌های پذیرفته شده‌ی گروهی از افراد است. ما زمینه‌ی فرهنگی افراد را از موضوع‌هایی مانند زبان، لهجه، نژاد، و قومیت می‌شناسیم. تبعیض‌های فرهنگی برروی سلامت...
آثار کودک و نوجوان جانی روداری در ایران، بخش چهارم
مقاله
آثار کودک و نوجوان جانی روداری در ایران صدمین سال تولد «جانی روداری»، نویسنده سرشناس کودک و نوجوان ایتالیا «اگر سنگی به میان مردابی پرتاب کنیم، امواج دایره شکلی پدید می‌آید که کم‌کم در سطح...
نگاه نوین جانی روداری  به ادبیات کودک، بخش سوم
مقاله
«جانی روداری» گرایش نوینی در زمینه ادبیات کودک و نوجوان ایتالیا دارد. با این همه، لازم به ذکر است که وی فقط در این گرایش نوین استاد نیست، بلکه کوشش مداوم وی برای تطبیق نوشته هایش با نیازهای خوانندگان...
کودکی‌های پیر معارف
مقاله
نگاهی به ریشه‌های شخصیت استوار و یکپارچه «میرزاحسن رشدیه» شخصیت منسجم، استوار و مقاوم را مهم‌ترین ویژگی «میرزاحسن رشدیه» - پدر آموزش نوین ایران - می‌توان دانست. بی‌گمان ایمان به ثمربخش بودن راهی...
سخنرانی جانی روداری نویسنده ایتالیایی برنده جایزه هانس کرستین آندرسن
مقاله
جانی روداری تنها نویسنده‌ی ایتالیایی است که توانست در سال ۱۹۷۰ جایزه‌ی «هانس کریستین آندرسن» را به دست آورد. در ادامه متن سخنرانی او را هنگام دریافت جایزه می‌خوانیم.  «جانی روداری»[۱] از...
روداری نویسنده‌ی معاصر و پیشگام در حوزه‌ی کودکان
مقاله
جانی روداری (۱۹۲۰-۱۹۸۰) نویسنده‌ی داستان، داستان کوتاه، و شعر؛ روزنامه‌نگار؛ و ویراستار. آثارمهم وی عبارتند از: داستان‌های تلفن (۱۹۶۵)، کیک آسمانی (۱۹۷۱)، داستان‌های ماشین تحریر (۱۹۷۶)....
کودکی‌های باغبانِ باغ کودکی؛ به بهانه 26 خرداد، زادروز توران میرهادی
مقاله
روال معمول این است که وقتی درباره‌ی شخصیتی تأثیرگذار در عرصه‌ی تعلیم و تربیت، همچون زنده یاد «توران میرهادی» قرار است بنویسی، از آموزه‌ها و کارنامه‌ی درخشان او به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین معماران «نهاد...
دیدار جان دیوئی با ورزش! همکاری دور از انتظار کتابخانه و تربیت بدنی
مقاله
رویکرد مدرسه‌محور به مولفه‌های گوناگون سامانه آموزشی موجب پرورش همه جانبه دانش‌آموزانی معقول و کارآزموده می‌شود که دانش و مهارت را به زندگی کنونی و آینده‌ی خود منتقل کنند و آن‌ها را به کار گیرند...

پرسش و پاسخ