داستان بی‌پایان به آلمانی Die unendliche Geschichte رمانی خیال‌پردازانه نوشته میکائیل انده آلمانی است. این رمان در سال ۱۹۷۹ منتشر شد.
داستان کتاب در دنیای رویاها به وقوع می‌پیوندد. دنیای رویاها که به موازات دنیای حقیقی وجود دارد، در حال نابودی توسط هیچ است. اولین قهرمان داستان پسری است که توسط ملکه مأموریت یافته‌است که دنیای رویاها را نجات دهد. دومین قهرمان پسری از دنیای حقیقی است که کتابی را با همین نام در دست دارد و داستان به تدریج برایش شکلی حقیقی به خود می‌گیرد.
«باستیان» پسرک چاق ده یازده ساله که برای فرار از دست مسخره شدن از سوی همکلاسی‌هایش به کتابفروشی آقای «کوراندر» پناه برده، متوجه می‌شود نه تنها آقای کوراندر بچه‌ها را دوست ندارد بلکه آن‌ها را موجوداتی پر سر و صدا می‌داند که همه چیز را خراب می‌کنند، اما باستیان از هنگام ورود به کتابفروشی به کتابی خیره شده که انگار نیروی جاذبه دارد و او را بدون مقاومت به سوی خود می‌کشد...
با لمس کردن کتاب احساس می‌کند ماجرایی در حال آغاز شدن برای اوست و او نمی‌تواند جلوی آن را بگیرد. به عنوان کتاب خیره می‌شود: « داستان بی پایان»! با خود فکر می‌کند انگار این همان کتابی است که بارها در خواب دیده و از وقتی به دام بلند پروازی افتاده، آن را آرزو کرده است.
این کتاب چگونه کتابی است که یک کودک را وادار می‌کند آن را برباید؟
بر اساس دیدگاه‌های روانشناسی، میل کودک به وارد شدن به دنیای رؤیا و خیال پردازی بسیار زیاد است و «داستان بی پایان» نوشته میکائیل انده، داستان سفر به دنیای ناشناخته‌ها و رویاست. سفری است بی انتها که خواننده خود را به ماجراجویی در چندین داستان می‌کشاند.
قهرمان نوجوان آن پی در پی بین دنیای واقعی و خیال در سفر و رفت و آمد است و به هر دو دنیا شکوفایی می‌بخشد. به نظر می‌رسد خیال و واقعیت برای او جدایی ناپذیر و در هم تنیده‌اند و شخصیت داستان، بخشی از هردوی آن‌هاست.
شخصیت‌های داستان بی پایان
باستیان بالتازار بوکس به آلمانی: پسری که کتاب داستان بی‌پایان را مطالعه کرده و به آرامی به بخشی از داستان تبدیل می‌شود.
آتریو: جنگجوی شجاعی از نژاد سبز پوستان که به دنبال درمانی برای جلوگیری از نابودی دنیای رؤیاها روانه می‌شود و در پی مأموریت خود، راه ورود باستیان به دنیای رؤیاها را می‌گشاید.
ملکهٔ بی‌آلایش/فرزند آفتاب: حاکم دنیای رؤیاها که با نام رسمی چشم طلایی که آرزوها را برآورده می‌کند خطاب قرار می‌گیرد. تمامی موجودات دنیای رؤیاها، چه نیک و چه شرور نزد وی یکسان هستند. هر شخصی که آرین، نشان ملکه را به گردن داشته باشد می‌تواند از تمامی اختیارات او برخوردار شود.
فوخور، اژدهای بخت: اژدهاهای بخت هرگز ناامید نمی‌شوند و آوازشان می‌تواند خوشبختی را در وجود تمامی موجودات بدمد. آتریو او را از دام ایگرامولِ بی‌شمار رهانیده، و به همین دلیل فوخور او را سرور و دوست خود می‌شمارد.
کارل کنراد کورآندر: صاحب کتاب‌فروشی‌ای که باستیان کتاب داستان بی‌پایان را از او می‌دزدد.
گِمورک: گرگی که به نیروی هیچ خدمت می‌کند و از آغاز سفر آتریو به دنبال او بوده تا نابودش کند.
گزائید: جادوگری که با نقشه‌ای زیرکانه باستیان را اغوا کرده و سعی در بدست آوردن حکومت دنیای رویاها دارد.
ترجمه داستان بی پایان
داستان بی‌پایان تنها یک بار توسط شیرین بنی احمدی به فارسی برگردانده شده و برای اولین بار در سال ۱۳۶۸ توسط نشر روز به چاپ رسیده‌است.
چاپ بعدی این کتاب، یک دهه بعد و در سال ۱۳۷۹ توسط انتشارات چشمه، کتاب ونوشه به چاپ رسید. در این چاپ یادداشتی از نویسنده‌ی کتاب نیز آورده شده‌است. مطابق آنچه در مقدمه مترجم آمده‌است، در زمان چاپ اول نویسنده کتاب در قید حیات بوده و این یادداشت را به عنوان مقدمه ارسال کرده بود که متاسفانه به موقع به دست ناشر نرسیده و پس از ده سال در چاپ دوم کتاب آورده شده‌است.
خواننده عزیز ایرانی،
از اینکه «داستان بی‌پایان» من سرانجام به فارسی نیز ترجمه شده‌است بسیار خوشحالم. قهرمان جوان من، «باستیان بالتازار بوکس» چاق و دست و پا چلفتی، تاکنون در بسیاری از کشورهای جهان دوستانی بی‌شمار یافته‌است که او را در سفر ماجراجویانه‌اش به سرزمین رؤیاها مشتاقانه همراهی کرده‌اند.
آرزوی من این است که از این کتاب به ویژه در کشور شما - که از پشتوانه سنتی بزرگ و درخشان در ادبیات افسانه‌ای و تخیلی برخوردار است - با آغوش باز و به گرمی استقبال شود.
با سلام‌های گرم، دوست شما میکائیل انده
مونیخ، ۱۳ سپتامبر ۱۹۸۸
فیلم داستان بی پایان
در سال ۱۹۸۴ فیلم سینمایی داستان بی پایان به کارگردانی ولفگانگ پترسن و به زبان انگلیسی ساخته شد. این فیلم برنده‌ی جوایز متعددی گشت که از آن میان، می‌توان به جایزه ساترن (۱۹۸۴) اشاره کرد.
- کارگردان: ولفگانگ پترسن
- تهیه‌کننده: برند آیشینگر
- فیلم‌نامه‌نویس: هرمان وایگل و ولفگانگ پترسن
- بازیگران: نوآ هاتاوی، برت آلیور، تامی استروناخ، موزز گان، توماس هیل، آلن اوپنهایمر، پاتریشا هیز
- موسیقی: کلاوس دولدینگر و جورجو مورودر
- فیلم‌برداری: یست واکانو
- تدوین: جین زایتس
- توزیع‌کننده: آلمان غربی: نویه کُنستانتین فیلم/ایالات متحده آمریکا: برادران وارنر
- زبان: انگلیسی
