میراث فرهنگی، تنها آثار قابل لمسی همچون بناهای تاریخی و یا آثار و اشیای موزه‌ای نیستند. بخشی از میراث فرهنگی شامل تجربیات و آثار شفاهی و ناملموس است که سینه به سینه به ما به ارث رسیده‌اند. «موزه تاریخ» در راستای انتقال فرهنگ، تاریخ، تجربیات و پیام گذشتگان به کودکان و نوجوانان این مرز و بوم، شکل گرفت و رونق یافت.
بنای موزه تاریخ
ساختمان قدیمی و زیبای موزه با مساحتی به وسعت ۶۰۰ مترمربع شامل سه طبقه زیرزمین، همکف و اول است. از ویژگی‌های این بنا، همگونی و تناسب معماری داخلی و نمای بیرونی آن است که با الهام از معماری سنتی طراحی شده و افزون بر تأثیر بر بازدیدکنندگان، باعث ایجاد کنجکاوی، تفکر و سؤال می‌گردد. بنای موزه آن‌قدر عجیب است که حتی برای رهگذران نیز انگیزه و پرسش ایجاد کند.
این بنا پیش از انقلاب به منظور خدمات‌رسانی به کودکان و نوجوانان و با عنوان کتابخانه در یکی از محلات قدیمی تهران (میدان شهدا، خیابان افروز) شروع به کار کرد و پس از تغییراتی در طراحی داخلی، از سال ۱۳۶۵ به عنوان موزه تاریخ کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به منظور طرح مسائل تاریخی و همین‌طور بستری برای ارائه آثار تولیدی مرکز تجربیات هنری کانون، آغاز به کار کرد.
اهداف موزه
آیا آن‌چه در مدرسه و کتاب‌های درسی تاریخ برای کودکان و نوجوانان فراهم شده، با علاقه‌مندی مخاطبان هماهنگی دارد؟
آیا مشوق آنان برای مطالعه و بررسی مباحث تاریخی است؟
مباحث مطرح شده تا چه حد جوابگوی نیازهای امروزی مخاطبان است؟
این سؤال و سوال‌هایی از این دست، جزء دغدغه‌های موزه تاریخ است و رسیدن به جواب این سوال‌ها و تحقیق و پژوهش در این زمینه، یکی از اهداف آن است.
ویژگی‌های و روش کار در موزه
مخاطب اصلی این موزه آموزشی- توضیحی، کودکان و نوجوانان پایه چهارم، پنجم و ششم ابتدایی هستند که سعی شده است مفاهیم تاریخی به شیوه‌ای ملموس و متناسب با مخاطبان، در اختیار آن‌ها قرار گیرد.
نکته بسیار مهم و جالب این موزه این است که حتی یک شیئ تاریخی در این موزه در معرض بازدید نیست و به جای آن، از روش‌های مختلفی برای ارائه مفاهیم تاریخی بهره گرفته می‌شود. به عنوان نمونه، آثار و مفاهیم تاریخی در قالب تابلوهای نقاشی و گرافیکی، مولاژ (نمونه‌سازی آثار تاریخی) به روش‌های نمایش خلاق و گفت‌وگو و پرسش و پاسخ به مخاطبین عرضه می‌گردد. استفاده از صدا، نورپردازی‌های خاص، پخش فیلم و اسلاید نیز از دیگر ابزار معرفی در این موزه هستند.
مراحل بازدید و بخش‌های مختلف موزه
موزه تاریخ از بخش‌های مختلفی تشکیل شده است که به اختصار توضیح داده می‌شود:
۱- تونل زمان
بازدیدکنندگان در ابتدای ورود، با همراهی مربی موزه از تونلی باریک و نیمه‌تاریک که نامش تونل زمان است، عبور می‌کنند. این گذرگاه پیچ در پیچ با کمک موسیقی‌ای که هنگام عبور پخش می‌شود، فضا و شرایط مناسبی فراهم می‌کند تا بازدیدکنندگان از هیاهو و دنیای بیرون فارغ و دل به برنامه موزه بسپارند. تونل زمان به عنوان اولین فضایی که کودکان در ورود به موزه با آن مواجه می‌گردند، بسیار جذاب بوده و متناسب با نیاز مخاطب به هیجان و ایجاد تعلیق طراحی شده است.
۲- سرداب
پس از تونل، بازدیدکنندگان به فضایی ساده و صمیمی به نام سرداب وارد می‌شوند که ضمن خوش‌آمدگویی، با اجرای برنامه و نمایش خلاق، مخاطبان برای ورود به برنامه اصلی موزه آماده می‌شوند.
۳- راهروی تاریخ
پس از آن، بازدیدکنندگان با هدایت مربی از راهروی دوار دیگری که به شکل هدفمند فضاسازی و نورپردازی شده است، عبور می‌کنند تا ادوار تاریخی را بدون کلام و فقط به صورت دیداری مشاهده کنند.
۴- اتاق کره
در این اتاق که به شکل کُره و گرد طراحی شده است، با استفاده از امکاناتی چون نور، صدا، اسلاید و ماکت، بازدیدکنندگان با مباحثی چون مهاجرت، تاریخچهٔ فلات ایران، ستاره‌شناسی و... آشنا می‌شوند.
۵- سالن اصلی
پس از خروج از اتاق کره، بازدیدکنندگان وارد سالن اصلی و برنامه اصلی موزه می‌شوند و در این قسمت نیز همچون قسمت‌های دیگر، با استفاده و بهره ازماکت، نمایش خلاق، تابلوها، مسابقه و... بازدیدکنندگان با دوره‌های مختلف تاریخی ایران آشنا می‌شوند و در انتها نیز داستانی از داستان‌های شاهنامه به صورت نقالی و با مشارکت خود بچه‌ها، برایشان اجرا می‌شود.
در نهایت دیدار دانش‌آموزان از موزه تاریخ در این‌جا به پایان می‌رسد و بچه‌ها با اندوخته‌های ارزشمندی که در موزه از تاریخ گذشتگان کسب کرده‌اند، می‌روند تا با نگاهی تازه به زندگی امروز، فردای روشن خود را بسازند و جامعه‌ای نو در اندازند.
ازدید از موزه به صورت گروه‌های ۲۰ تا ۳۰ تایی دانش‌آموزان با تعیین وقت قبلی (همه روزه به جز پنجشنبه و جمعه) امکان‌پذیر است. همچنین موزه تاریخ، پذیرای سایر علاقمندان از جمله: پژوهشگران، دانشجویان، اساتید و دبیران تاریخ می‌باشد.
جهت هماهنگی و تعیین وقت قبلی با شماره تلفن تماس حاصل نمایید.
