داستان کتاب «دوست بازیافته» در آلمانِ قبل از جنگ و پیش از شکلگیری فاشیسم میگذرد و زندگی دو نوجوان هممدرسهای را حکایت میکند. آنان فارغ از دنیای پیرامون، زندگی به ظاهر آرام و بیدغدغهای را میگذرانند. از این دو، یکی یهودی و دیگری متعلق به یک خاندان اشرافی است.
این آشنایی و دوستی صمیمانه دوام چندانی نمییابد؛ سرنوشتِ یکی از این دو دوست، تبعید و مهاجرتِ ناخواسته است و سرنوشت دیگری تا پایان داستان برای خواننده مبهم باقی میماند و نویسنده با یک پایانبندی بینظیر کتاب را تمام میکند. شخصیتهای داستان کتاب «دوست بازیافته» همچون میلیونها نفر آلمانی، قربانی فاشیسم شدهاند و شاید قربانی خطاهای آشکار هموطنانشان در انتخاب هیتلر و به قدرت رسیدن حزب نازی.
کتاب «دوست بازیافته» از نثر روان و شیوایی برخوردار است. این کتاب یادآور خاطرات دوران نوجوانیها و دوستیهایی است که فراتر از مرزهای ایدئولوژیک و محدودیتهای اجتماعی شکل میگیرد. کتاب «دوست بازیافته» برای خواننده نوجوان توصیه میشود چرا که علیرغم موضوعش که خشونت و بیرحمی است، دردناکترین فاجعه تاریخ بشریت را با لحنی آرام و سرشار از دلتنگی بیان میکند. کتاب «دوست بازیافته» در فهرست منتخب آثار گروه بررسی رمان شورای کتاب کودک قرار گرفته است.
درباره نویسنده کتاب «دوست بازیافته»
فرد اولمن (۱۹ ژانویه ۱۹۰۱ – ۱۱ آوریل ۱۹۸۵) نویسنده و نقاش آلمانی در خانوادهای یهودی به دنیا آمد. او در رشته حقوق تحصیل کرد و پس از روی کار آمدن هیتلر به پاریس نقل مکان کرد. کتاب «دوست بازیافته» در سال ۱۹۷۱ منتشر شد و پس از چند سال سکوت، هنگام تجدید چاپ، در سال ۱۹۷۷ و با مقدمهای که آرتور کستلر، نویسنده بزرگ مجار، بر آن نوشت با استقبال روبرو شد.
آرتور کستلر درباره این کتاب مینویسد: «درباره دورانی که جسدهای آدمیان را ذوب میکردند تا از آنها برای پاکیزگیِ نژاد برتر صابون بسازند، صدها کتاب بزرگ و قطور نوشته شده است؛ اما یقین دارم که این کتاب کوچک برای همیشه جایی را در کتابخانهها از آن خود خواهد کرد.»