نخستین نشست تخصصی موزه و نابینایان با نام «لمس تاریخ در موزه ملی ایران» همزمان با افتتاح نمایشگاه آثار حجمی نوجوانان نابینا به مناسبت بزرگداشت روز جهانی باستان‌شناسی روز شنبه ۲۸ مهرماه ۱۳۹۷ برگزار شد.
در نشست تخصصی موزه و نابینایان دکتر جبرئیل نوکنده (رئیس موزه ملی ایران)، سید احمد محیط طباطبایی (رئیس ایکوم ایران)، استاد بهرام کلهرنیا (استاد دانشگاه هنر و معماری و عضو انجمن گرافیک ایران)، مرتضی آسمانی (معلم و معاونت استثنایی آموزش و پرورش استان تهران)، زهرا فرمانی (مدیر موسسه موزه مجازی و هنرکودک و مدیر موسسه هنرهای تجسمی بادبادک)، پرستو ولدخان (مدیر کتابخانه نابینایان حسینیه ارشاد)، اردشیر پژوهشی (مدرس و پژوهشگر در حوزه هنر کودک) و جمعی از میهمانان حضور داشتند.
در ابتدای این نشست دکتر جبرئیل نوکنده ضمن خوشامدگویی به حاضران گفت: «حضور متخصصین این حوزه به نشست امروز معنای خاصی داده و نوید آن را می‌دهد در راه جدیدی که آغاز کرده‌ایم تنها نیستیم. امروز شاهد گشایش نمایشگاهی هستیم که در عین کوچک بودن، روایت زیبایی از تلاش، توانمندی و پویش گروهی از نوجوانان با استعداد این مرز و بوم است که مسئولیت موزه مادر را در ارائه خدمات برای گروه‌های نیازمند خدمات ویژه دو صد چندان کرده است. او افزود موزه ملی ایران خانه هر فرد ایرانی با هر سطحی از ادراک و توانایی است و در راستای فعالیت‌های معرفی و آموزش خود، به ایجاد حس بالندگی و درک هویت بر مبنای آثار فاخر و ارزشمند این موزه می‌اندیشد. نابینایان گروه کثیری از افراد جامعه را تشکیل می‌دهند و فقدان حس بینایی به معنای نفی درک احساس زیبایی و هویت ملی نیست.
نوکنده تاکید کرد که از سال ۹۵ با راه‌اندازی بخش نابینایان در موزه ایران باستان به استقبال حضور این گروه رفته و با استفاده از سیستم‌های شنیداری، لمس مولاژ آثار، پرینت‌های برجسته از نقوش و شناسنامه آثار به خط بریل و همچنین پرینت بروشورهای موزه به خط بریل مسیر و تجربه تازه‌ای را برای یک مجموعه راهبردی آغاز کرده‌ایم. فراهم آوردن امکان دسترسی به آثار فرهنگی وظیفه ذاتی هر موزه‌ای بوده و امروزه موزه‌های بزرگ و کوچک در دنیا با رویکردهای متفاوتی به آن پرداخته‌اند. ما نیز این مهم را سرلوحه خود قرار داده و در بازسازی موزه جدید ایران باستان فضاهای ویژه‌ای به این امر اختصاص خواهیم داد. به ویژه در این راستا کودکان و نوجوانان سهم بیشتری از این فعالیت‌ها را به خود اختصاص خواهند داد و در حمایت از این تلاش‌ها از هیچ گونه حمایتی دریغ نخواهیم کرد.
نینا رضایی، رییس اداره معرفی و آموزش موزه ملی در باره نحوه شکل‌گیری این کارگاه گفت: «مدت‌ها بود به فکر راه‌اندازی کارگاه تجسمی کودکان به ویژه دانش‌آموزان بودیم. من همیشه به این فکر بودم که چرا کودکان نابینا از شرکت در چنین کارگاه‌هایی محروم‌اند تا اینکه در این باره با خانم ولدخان صحبت و مشورت می‌کردم و ایشان از برگزاری چنین کارگاهی استقبال کردند.
با همکاری ایشان دو نفر از مربیان حسی و لمسی نابینایان به ما معرفی شدند تا با ما و بچه‌ها همراه باشند و به این صورت این کارگاه شکل گرفت. در این کارگاه از ۱۱ نفر از دانش‌آموزان رده سنی ۱۵ و ۱۶ سال مرکز آموزشی نابینایان نرجس دعوت شد که همراه با مربیان خود در این کارگاه حاضر شدند. در این کارگاه تعدادی مولاژ در اختیار گروه قرار گرفت که آنها با شور و اشتیاق غیرقابل وصفی مولاژها را لمس می‌کردند. تعدادی مولاژ از یک سردیس یک شاهزاده هخامنشی در اختیار بچه‌ها قرار گرفت که به عنوان الگو انتخاب شد و بچه‌ها با استفاده از خمیر مجسمه‌سازی و برداشت شخصی خود دست به ساخت نمونه زدند. نتیجه کار نمایشگاه کوچکی شد که در سالن ایران باستان به نمایش گذاشته شده است. در ادامه اعضای پنل با مدیریت استاد کلهرنیا به بحث در باره آموزش هنر به افراد دارای شرایط ویژه پرداختند.
استاد بهرام کلهرنیا در ابتدا روز بین‌المللی باستان‌شناسی را تبریک گفت و اظهار داشت: «موزه‌ها برای اینکه بتوانند گنجینه‌های خودشان را در اختیار افراد استثنایی، کم‌توان یا نابینا قرار دهند باید راهی را بیابند. این راه‌ها و پیشنهادات باعث ایجاد ارتباط موثرتر، سالم‌تر و بهتری میان این گروه اجتماعی و مردم و جامعه پیرامون آنها است.
او در ادامه گفت: «ما باید به یاد داشته باشیم همانطور که تمامی انسان‌هایی که در این جهان زندگی می‌کنند و شادی‌ها را در می‌یابند و یاد می‌گیرند که به درستی زندگی کنند، دیگرانی که کنار ما هستند درست معادل ما و بیش از ما که باید بتوانند از این ویژگی‌ها بهره‌مند شوند.
زهرا فرمانی سخنران بعدی این نشست بود، او گفت: از آقای دکتر نوکنده، خانم رضایی، مدرسه نرجس و کسانی که در موزه ملی ایران تلاش کردند تا این مراسم برای کودکان به ویژه کودکان با نیازهای ویژه تحقق یابد، سپاسگزاری می‌کنم. او افزود بیش از ۳۰ سال گروه حسی-لمسی کار خود را از شورای کتاب شروع کرده و با مجموعه بادبادک کارش را ادامه می‌دهد. یکی از فعالیت‌هایش آماده‌سازی کتاب‌هایی است که تصاویرش برای کودکانی که قادر به دیدن نیستند با لمس قابل دیدن کند.
پرستو ولدخان در ادامه نشست ضمن تشکر ویژه از دکتر نوکنده و خانم رضایی گفت: این کارگاه تجربه کم نظیر و متفاوتی برای نوجوانان نابینا بود. دو اتفاق جالب که جای‌شان در آموزش ویژه نابینایان و کم بینایان به شدت خالی بود بحث آشنایی با میراث فرهنگی و موزه و همچنین هنرهای خلاق بود. او افزود متاسفانه در آموزش و پرورش بچه‌های کم بینا و نابینا جای هنر خلاقه بسیار خالی است که بسیار ناراحت‌کننده است.
مدیر کتابخانه نابینایان حسینیه ارشاد در پایان افزود مولاژها برای کودکان عادی و کم بینا همیشه جذاب بوده، اما لمس این مولاژها برای بچه‌های نابینا آنها را به دنیایی می‌کشاند که در حالت عادی امکان تجربه آن وجود ندارد و این تجربه باعث خوشحالی و رضایت آنها شده بود.
مرتضی آسمانی گفت: همانطور که خانم ولدخانی به بعضی مسائل اشاره کردند، متاسفانه کاستی در زمینه آموزش افراد کم‌توان و ناتوان بسیار است. او در ادامه به افتتاح اولین هنرستان موسیقی نابینایان اشاره کرد و افزود: پیشنهاد داده‌ایم موزه نابینایان و ناشنوایان ایجاد شود تا هم بچه‌های عادی و هم بچه‌های ویژه از حقوقی یکسان بهره‌مند شوند.
آخرین سخنران در این نشست سید احمد محیط طباطبایی بود که گفت: امروزه چیزی که حفاظت می‌شود تفکر انسان است، تفکر انسان ربطی به چشم و گوش و... ندارد. به طور واضح آشکار و ثابت شده است که حافظه دست از حافظه چشم قوی‌تر است. ندیدن ضعفی را بوجود می‌آورد که می‌تواند به یک مزیت در جهات دیگر تبدیل شود.
در پایان نشست نمایشگاه آثار حجمی کارگاه در موزه ایران باستان با حضور استادان حاضر در برنامه و حضار گشایش یافت.
یادآوری می‌شود نمایشگاه مذکور تا روز جمعه ۴ از ساعت ۹ الی ۵ بعد از ظهر در موزه ایران باستان قابل بازدید است.
