درکشور دانمارک، علاقهمندان به رشتهٔ کتابداری میتوانند به مدت چهار سال در گرایشهای مختلف: کتابخانههای دانشگاهی، مراکز آموزشی، کتابخانههای ویژه و کتابداری عمومی آموزش ببینند.
دانش آموختگان پس از پایان دورهٔ چهار ساله، میتوانند به تحصیل ادامه دهند و در جایگاه کتابدار کودک در کتابخانهها به کار بپردازند. در دانمارک سرانهٔ کتاب برای هر فرد بزرگسال ۹/۳۸ کرون دانمارک است. این گروه از جمعیت دانمارک، سالانه ۷۰۳۷ کتاب و دیگر محصولات فرهنگی از کتابخانه به امانت میگیرند. سرانهٔ کتاب برای هر کودک ۰ ـ ۱۴ سالهٔ دانمارکی، ۹/۳۸ کتاب است و سالانه ۳۰ تا ۵۳ کتاب از کتابخانههای این کشوربه امانت میگیرد.
به این ترتیب، کودکان در این زمینه نسبت به بزرگسالان وضعیت بهتری دارند، اما باید برای آینده نیز آموزش ببینند. بنابرقانون، دو نسخه از هر کتاب یا نوشتاری که در دانمارک چاپ میشود، باید به کتابخانهٔ سلطنتی و کتابخانه دانشگاه آرهوس/ جوتلند اهدا شود. نزدیک به ۳۵۰۰ مدرسهٔ دولتی و بیشتر از ۷۰۰ مدرسهٔ خصوصی که تأمین هزینههای آنها به عهدهٔ والدین دانش آموزان است، در دانمارک وجود دارد.
برخی از مدرسههای خصوصی کتابخانه ندارند. اما برپایهٔ قانون، مدرسههای دولتی باید کتابخانه داشته باشند. دانش آموزان، تاکنون بیش از ۲۳ میلیون جلد کتاب ودیگر محصولات فرهنگی از کتابخانههای مدرسهها به امانت گرفتهاند.
بنابر قانون، باید در هر بخش از دانمارک دست کم یک کتابخانهٔ عمومی وجود داشته باشد. کتابدار دوم این کتابخانهها نیز باید کارشناس کتابداری کودک باشد. دانمارک نزدیک به ۸۰۰ کتابخانهٔ عمومی دارد که در همهٔ آنها بخشی به کودکان اختصاص داده شده است. کودکان تا به حال نزدیک به ۷۲ میلیون جلد کتاب و دیگر محصولات فرهنگی (لوحهای فشردهٔ موسیقی و داستان، فیلم، پلی استیشن، جورچین، فیلمهای DVD و...) از کتابخانههای عمومی به امانت گرفتهاند.
در شهر بالراپ در حومهٔ کپنهاگ، از نزدیک به ۵۰۰ هزار نفر جمعیت، حدود ۵۰۰۰ نفر ایرانی تبار هستند. نزدیک به ۸۰۰۰ ـ ۹۰۰۰ نفر از آنها کودکاند. بالرآپ ازسه ناحیهٔ مختلف و بزرگ به نامهای بالرآپ، اسکولوند و مالو تشکیل شده است. در هر ناحیه، کتابخانهای وجود دارد و روی هم رفته، ۸۰ کارمند: در بالرآپ ۵۴، در اسکولوند ۱۸، در مالو ۸ نفر، در آنها کار میکنند. برای شهردار این شهر، فرهنگ و زندگی کودکان اهمیت ویژهای دارد.
در طول هفته، چند نشست در بارهٔ موضوعهای گوناگون با حضور کارکنان این کتابخانهها برگزار میشود. مؤسسات و سازمانها و افراد بسیاری با کتابخانه همکاری میکنند، از جمله: دفتر تالار شهر، سینما که در آن فیلمهایی برای کودکان نمایش داده میشود، کارکنان مؤسسههایی که کتابهای مهد کودکها از آنها خریداری میشود، ۸۰ مؤسسه در این بخش، شورای کاربران در اسکولوند و مالو، مؤسسات محلی، خانه سالمندان و دفتر بخش که در کنار کتابخانهٔ اسکولوند ساخته شده است.
پنج کتابدار، مسئول امور مراجعه کنندگان بزرگسال اند و پنج کتابدار نیز به امور مراجعه کنندگان کودک رسیدگی میکنند.
موضوعها
در تمامی کتابخانههای کودک دانمارک، برای خرید کتاب ودیگر محصولات فرهنگی، در هر هفته یا دو بار در ماه، نشستهایی با حضور کتابداران مدرسهها برگزار میشود. در بالرآپ، مدیر کتابخانههای کودک هر دو هفته یکبار دراین نشستها شرکت میکند. محصولات فرهنگی که هر هفته در این نشستها و ملاقاتهای کتابداران کودک، برای خرید انتخاب میشوند شامل منابع زیرهستند:
کتاب، لوح فشردهٔ موسیقی، نوار ویدئویی، فیلم دی وی دی، نرم افزارهای سرگرم کننده، پلی استیشن، جورچین، محصولات فرهنگی تقویت کنندهٔ زبان.
فعالیتها
این فعالیتها به شکلهای مختلف در سراسر دانمارک اجرا میشوند:
جست و جوی رد پا
از دانش آموزان سالهای بالاتر مدرسه دعوت میشود از کتابخانه دیدن کنند. رد پاهایی رنگارنگ در اطراف کتابخانه ترسیم میشود تا دانش آموزان آنها را دنبال کنند. برای نمونه، رد پاهایی به شکل دست نوشتههای کودکان، جانوران و کتاب. همه در اتاقی که در گذشته مجسمهٔ مار آناکوندا در آن ساخته شده است، جمع میشوند و دربارهٔ جانوران وحشی حرف میزنند. پس از آنکه جست و جو به پایان رسید، دوباره به "اتاق بازی" بر میگردند. در آنجا از کودکان با سیب و آب میوه پذیرایی میکنند. در پایان مراسم، داستان "سفیدبرفی" خوانده میشود.
جست وجوی گنج
از دانش آموزان دبستانها دعوت میشود از کتابخانه بازدید کنند. آنها نخست به مدت ۲۰ ـ ۳۰ دقیقه، بخشهای مختلف کتابخانه را میبینند و با شیوهٔ کار و جست وجوی کتابها و محصولات فرهنگی گوناگون آشنا میشوند. سپس در "اتاق کار" که دکوری ترسناک دارد، جمع میشوند. در این اتاق، اسکلت آموزگاری را که به تازگی پیدا شده است، روی یک صندلی مینشانند. این اسکلت مربوط به ماجرای جست وجوی گنج در سالهای گذشته است. سپس داستانی خوانده میشود.
این بار، آموزگار کودکان ناپدید میشود. بچهها باید او را پیدا کنند. آنها به هفت گروه تقسیم میشوند. هر یک از این گروهها موظفاند هفت کتابی را که به یافتن آموزگارشان کمک میکند، بیابند. هنگامی که کتاب هارا پیدا کردند، دوباره در "اتاق کار" جمع میشوند و با رمز گشایی از ناپدید شدن آموزگارشان، او را پیدا میکنند. مراسم با خواندن یک داستان و پذیرایی از کودکان به پایان میرسد.
اجرای نمایش
این نمایشها بیشتر برای کودکان ۱/۵ ـ ۶ ساله اجرا میشوند.
کارگاه
کتابداران تلاش میکنند چیزهای گوناگونی با کاغذ بسازند و نمایشهای زنده و کارگاههای مختلف برگزار کنند.
بازار مکاره
هر ساله کودکان میتوانند در بازارچهای که برپا میشود، اسباب بازیهای قدیمی خود را بفروشند. برخی از آنها نیز جانوران خانگی خود همچون مار، خرگوش، موش، ماهی و عنکبوت را به نمایش میگذارند.
اجرای موسیقی
هر سال چندین نوازنده در ده اجرا، ترانههای کودکانه را برای کودکان ۳ ـ ۶ ساله میخوانند.
قصه خوانی
کودکان ۳ ـ ۶ ساله در حالی که لباس خواب پوشیدهاند و عروسکهای خوابشان را به همراه دارند، با والدینشان، شب هنگام به کتابخانه میآیند. کتابدار نیز با پیراهن خواب و عروسک خوابش روی صندلی مینشیند و برای آنها قصه میخواند. پس از آنکه داستان به پایان رسید، از کودکان با آب نبات، میوه و آب میوه پذیرایی میشود. سپس، دندانپزشک مدرسه به گروه میپیوندد و به تعداد کودکان به آنها مسواک میدهد تا همگی دندانهایشان را مسواک بزنند. در پایان، کودکان باهم خداحافظی میکنند و همراه والدینشان به خانه میروند تا بخوابند.
ملاقات با نویسندگان
هر ساله دانش آموزان سال پنجم یک مدرسه با دو نویسنده در کتابخانه دیدار میکنند. هماهنگی این دیدارها به عهدهٔ مدرسه است.
دیدار با تصویرگران
کودکان از دیدار با تصویرگران و تهیهٔ تصویر برای کتابها بسیار لذت میبرند.
فراموش نکنیم که:
ادبیات، مهمترین بخش فعالیت ماست.
ادبیات، شور و حرارت و نیروست.
ادبیات، زندگی است.
ادبیات، زبان است.
زبان، تجربه و تبادل است.
هنگامی که کتابی را باز میکنید، گویی دری را به دنیای دیگری گشودهاید که میتوانید آن را بشناسید و از آن بیاموزید.
ممکن است در برخورد با مردم سرزمینهای گوناگون و فرهنگ و راه و رسم زندگیشان، درهایی به دنیاهای جدید به روی شما باز شود.
زمانی که کودک خواندن یک کتاب را به پایان میرساند، داناتر و شکیباتر میشود.
منبع عکس ها: herning-public-library