«باور دارم تخیّل از علم نیرومندتر است، افسانه از تاریخ، و رؤیا از واقعیت. امید همواره بر تجربه پیروز میشود؛ خنده درمان غم است و عشق از مرگ قویتر.»
— رابرت فالگم
قصهگویی چیست؟
شورای ملی دبیران زبان انگلیسی، قصهگویی را چنین تعریف میکند:
«قصهگویی فرایندی است که در آن راوی با استفاده از زبان، صدا، و حرکات بدن، داستانی را بهگونهای زنده و تعاملی برای شنوندگان روایت میکند.»
شرلی ریس، معلم و نویسنده، قصهگویی را «رویدادی زنده» میداند که میان قصهگو و شنوندگان شکل میگیرد. قصهگو کسی است که دنیای داستان را میسازد، اما داستان زمانی جان میگیرد که شنوندگان با آن همراه شوند.
چرا نیاکان ما قصه میگفتند؟
مورخان دلایل متعددی برای رواج قصهگویی در فرهنگهای کهن مطرح میکنند:
هدف |
توضیح |
---|---|
آموزش |
انتقال تاریخ، ارزشها و باورها |
حل تعارض |
ایجاد همدلی و رفع سوءتفاهم |
درک جهان |
پاسخ به پرسشهای هستیشناسانه |
تفریح و سرگرمی |
تقویت همبستگی و نشاط جمعی |
انتقال تجربه |
ثبت و انتقال دانش به نسل بعد |
آیا قصههای نیاکان هنوز کاربرد دارند؟
بله. این داستانها نهتنها میراث فرهنگی ما را زنده نگه میدارند، بلکه پیامهایی جهانشمول دربارهی زندگی، دوستی، شجاعت و اخلاق ارائه میدهند که همچنان برای کودکان امروز آموزندهاند.
اهمیت داستانهای خانوادگی
داستانهایی دربارهی پدر، مادر، پدربزرگ، مادربزرگ یا رویدادهای خانوادگی، نقشی کلیدی در شکلگیری هویت کودک ایفا میکنند. این داستانها:
-
پیوند میان نسلها را تقویت میکنند.
-
در جمعهای خانوادگی، صمیمیت ایجاد میکنند.
-
به کودکان دربارهی ریشهها، فرهنگ و باورهای خانواده میآموزند.
-
مانند گنجینهای زنده، از نسلی به نسل دیگر منتقل میشوند.
چگونه داستانها به رشد فردی و اجتماعی کودک کمک میکنند؟
گوش دادن به داستانها باعث میشود کودکان:
-
با احساسات شخصیتها همدلی کنند و احساسات خود را بهتر بشناسند.
-
با مفاهیمی مانند عدالت، دوستی، شجاعت و پذیرش تفاوتها آشنا شوند.
-
احترام بیشتری برای فرهنگ خود و دیگران قائل شوند.
وقتی کودک خودش قصهگو میشود، چه میآموزد؟
مهارت |
تأثیر |
---|---|
تفکر ساختاری |
آموختن ترتیب منطقی رویدادها |
حل مسئله |
تصمیمگیری دربارهی مسیر داستان |
اعتماد به نفس |
نقش فعال در آفرینش روایت |
زبانآموزی |
افزایش دایرهی واژگان و بیان شفاف |
احساس ارزشمندی |
حس مهم بودن بهواسطهی روایت شخصی |