برنامه قصه گویی مادربزرگ از آرژانتین و انجمن SIPAR از کامبوج برندگان امسال جایزه ی آساهی هستند.
این جایزه که هر دو سال یکبار به بهترین نهادها و پروژه های ترویج خواندن برای کودکان در سراسر جهان اهدا می شود، امسال ۱۷ نامزد داشت که از کشورهای گوناگون مانند آلمان، چین، مغولستان، ایتالیا، هلند، اسپانیا... معرفی شده بودند. از ایران نیز کانون توسعه فرهنگی کودکان نامزد دریافت این جایزه بود.
برنامه قصه گویی مادربزرگ به سبب رویکرد ساده و اصیلش در ترویج خواندن توانست نظر داوران را به خود جلب کند. داوران تکرارپذیر بودن و ترویج تعامل بین نسل ها که بعد عاطفی آن را تقویت می کند را از جنبه های مثبت دیگر این برنامه نام بردند.
بنیاد ممپو گیاردینلی Mempo Giardinelli Foundation سازمان دهنده ی این برنامه جالب است. این برنامه در مدرسه های منطقه شهری رسیستنسیا؛ مرکز استان چاکو در شمال آرژانتین اجرا می شود. کارشناسان بنیاد مادربزرگ هایی را که دوست دارند برای کودکان کتاب بخوانند آموزش می دهند و سپس آن ها را به مدرسه ها می فرستد تا برای کودکان کتابخوانی کنند.
این برنامه همزمان با ترویج کتابخوانی، ادبیات را به میان فقیرترین کودکان می برد که بسیاری از آن ها در حاشیه ی شهرها زندگی می کنند. برنامه قصه گویی مادربزرگ فرصتی را برای رد و بدل کردن و مبادله بین نسل ها را به وجود آورده است که نه تنها برای کودکان سودمند است بلکه تاثیر مهمی بر روی عزت نفس و اعتماد به نفس مادربزرگ ها دارد. بیشتر این داوطلبان زنان غیرشاغلی بین ۵۰ تا ۷۰ ساله هستند. به نظر مادربزرگ ها این برنامه روشی نو و پربار برای گذراندن وقت و استفاده از توانایی و استعدادشان در نشان دادن عشق به کودکان از راه نقش جدیدشان به عنوان قصه گو است.
اما داوران انجمن SIPAR را به سبب فعالیت های آموزشی بلندمدت و کمک به شکل گیری فرهنگ کتاب و کتابخوانی که پاسخی به نیازهای سوادآموزی در کامبوج است شایسته دریافت این جایزه دانستند.
SIPAR در سال ۱۹۸۲ برای کمک به مهاجران کامبوجی که در مرز کامبوج و تایلند در دوره ی حکومت خمرهای سرخ کار خود را آغاز کرد. پس از سرنگون شدن این رژیم، این انجمن به بازسازی شبکه ی آموزشی کمک کرد و تا سال ۱۹۹۳ فعالیت های خود را بر روی ترویج خواندن متمرکز کرد که شامل سازماندهی کتابخانه در سراسر کامبوج و راه اندازی مراکز خواندن روستایی بود. از ۱۹۹۳ تا ۲۰۱۱ بیش از هزار کتابدار در کارگاه های این انجمن آموزش دیده اند.
تا سال ۲۰۰۰ کتاب کودک به زبان کامبوجی در کتابخانه های وجود نداشت و کارکنان این انجمن کتاب های خارجی اهدا شده را ترجمه می کردند و متن ها را به کتاب ها می چسباندند. در طول حکومت خمرهای سرخ همه ی کتاب ها از بین برده شد و پدید آورندگان کتاب ها کشته و شرکت های انتشاراتی بسته شدند. در سال ۲۰۰۰ انجمن SIPAR آغاز به برگزاری کارگاه های نویسندگی، تصویرگری و انتشار کتاب به ویژه برای کودکان کرد.
امروز این انجمن یک بخش کوچک نشر دارد. در این بخش تاکنون ۷۰ عنوان کتاب منتشر شده و ۱۳۰ هزار نسخه رایگان برای ۲۰۰ کتابخانه SIPAR و دانشجویان دانشکده های تربیت معلم برای مدرسه های ابتدایی چاپ شده است.
برندگان این جایزه در سی و سومین کنگره ی دفتر بین المللی کتاب برای نسل جوان که در لندن برگزار خواهد شد جایزه های خود را که ۱۰ هزار دلار امریکا است دریافت خواهند کرد.
