«کلهخرها» مجموعهای سه جلدی است. در جلد نخست که آن هم «کلهخرها» نام دارد، با خانوادهی بولد آشنا میشویم. خانم و آقای بولد، کفتارهایی هستند که خودشان را جای آدمها جا زدهاند تا زندگی جدیدی را در خانه شماره ۴۱ خیابان فرفیلد در انگلیس آغاز کنند. خانم بولد کلاههای عجیب و غریب درست میکند و آقای بولد برای ترقههای کریسمس لطیفه مینویسد. آنها صاحب دو فرزند به اسمهای بتی و بابی میشوند. با اینکه به زندگی آدمی عادت کردهاند، آقای بولد دلاش هوای آفریقا را میکند. پس تصمیم میگیرند به پارک حفاظت شده بروند و آنجا با تونی که یک کفتار پیر است، آشنا میشوند. اما سرنوشت دردناکی پیش روی تونی است و خانوادهی بولد تصمیم میگیرند او را نجات دهند.
در جلد بعدی، «کلهخرها نجات میدهند»، ماجرای کمک خانوادهی بولد به حیواتی که دوست دارند در میان انسانها زندگی کنند روایت میشوند و در کتاب «کلهخرها به تعطیلات میرود»، داستان تعطیلات پر ماجرای بولدها، دزدیده شدن بابی و تلاش برای نجات او را میخوانیم.
کتاب «کلهخرها»
1- پرسشهایی برای گفتوگو
- این کتاب را دوست داشتید؟ چرا؟
- کدام شخصیت کتاب را بیشتر دوست داشتید؟ چرا؟
- به نظر شما خانوادهی بولد از زندگی با هویت جعلی چه احساسی داشتند؟
- تا به حال برایتان پیش آمده مجبور شوید چیزی از هویتتان را از دیگران پنهان کنید؟ آن زمان چه احساسی داشتید؟
- چه موجودات و افراد متفاوتی در اطراف شما زندگی میکنند؟
- مینی چه ویژگیای داشت که تبدیل به بهترین دوست دوقولوها شده بود؟
- به نظر شما یک دوست خوب چه ویژگیهایی دارد؟
- رازداری برای خانوادهی بولد سخت بود یا آسان؟
- به نظرتان سختترین پنهانکاری آنها چه بود؟
- شما تا به حال رازی را نگه داشتهاید؟ چه احساسی داشتید؟
- از این که فهمیدید آقای مکنامپتی خرس است شگفتزده شدید؟
- فکر میکنید چرا مشترک بودن در یک ویژگی (جانور بودن)، باعث نزدیکی بولدها و آقای مکنامپتی شد؟
- شما با چه افرادی احساس نزدیکی میکنید؟
2- شتر گاو پلنگ
یادآوری کنید که هر جانوری توانایی و ویژگیهای خاص خود را دارد. سپس از کودکان بپرسید دوست دارند توانایی کدام جانور را داشته باشند. در ادامه از آنها بخواهید تصویری خیالی از خود نقاشی کنند و هر عضو از بدنشان را شیبه به یکی از جانورانی که دوست دارند بکشند. پس از کشیدن نقاشی از کودکان دلیل انتخابهایشان را جویا شوید.
3- خندهی همیشگی
از کودکان بپرسید این که بولدها زیاد میخندیدند را دوست داشتند یا نه؟ سپس از آنها بخواهید داستانی بنویسند و در آن یک روز معمولی از زندگیشان را تعریف کنند با این تفاوت که آنها در همهی موقعیتهای روزمره میخندند. در پایان دربارهی داستانشان گفتوگو کنید.
4- گردش در پارک وحش
در پارک وحش به خانوادهی بولد و دیگر گردشگران نقشهای داده بودند تا آنها را از مسیر و جانورانی که قرار بود ببینند آگاه کنند. از کودکان بخواهید نقشهی پارک خورد را درست کنند و جانورانی که دوست دارند را در آن نقاشی کنند. سپس به آنها فرصت دهید تا دربارهی جانورانی که انتخاب کردهاند پژوهش و اطلاعاتی را که به دست آوردهاند به نقشه اضافه کنند. (میتوان این فعالیت را گروهی انجام داد و نقشه در قالب یک روزنامه دیواری تهیه شود.)
5- لطیفههای بیمزه
آقای بولد لطیفه مینوشت و مدام در حال تعریف کردن لطیفه بود. نخست از کودکان بخواهید هر واژهای را که به ذهنشان میرسد به شیوهی بارش افکار بیان کنند. واژهها را روی کاغذ یا تخته بنویسید و آنها را به دستههای 3 یا 4 تایی تقسیم کنید. از هر کودک بخواهید با یک دسته از واژهها لطیفه یا داستانک خندهداری بنویسد و برای جمع بازگو کند.
6- همسایهی فضول
یادآوری کنید که آقای مکنامپتی مدام در کار بولدها سرک میکشید و سعی میکرد به جزئیات رفتار آنها توجه کند. سپس یکی از کودکان را انتخاب و برای مدتی از جمع خارج کنید. دیگران باید جانوری را انتخاب کنند و سعی کنند در رفتارشان بعضی از ویژگیهای آن جانور را نشان دهند اما نامی از آن جانور نبرند. زمانی که فرد به گروه باز میگردد، باید با توجه به رفتارها حدس بزند که چه جانوری انتخاب شده است.
کتاب«کلهخرها نجات میدهند»
1- پرسشهایی برای گفتوگو
- چه چیز را در این کتاب بیشتر دوست داشتید؟
- کدام شخصیت برایتان جذابتر بود؟
- فکر میکنید چرا جانوران مختلف میخواستند یاد بگیرند مثل انسانها زندگی کنند؟
- داستان این کتاب به داستان آشنایی در ادبیات کشورمان شباهت دارد، آیا آن را به یاد میآورید؟ (داستان «مهمان ناخوانده»)
- به نظر شما خانوادهی بولد از این که میزبان بقیه جانوران بودند چه احساسی داشتند؟
2- نمایش
به کودکان کمک کنید که ماسک جانورانی را که به خانهی بولدها آمده بودند درست کنند. سپس یادآوری کنید که در داستان مهمان ناخوانده هر مهمان برای ترغیب پیرزن به راه دادناش، دلیلی میآورد. از کودکان بخواهید نمایشی اجرا کنند که جانوران درِ خانهی بولدها را میزنند و با بیان تواناییها و ویژگیهای مثبتشان آنها را راضی کنند که آنها را بپذیرند.
کتاب«کلهخرها به تعطیلات میرود»
1- پرسشهایی برای گفتوگو
- فکر میکنید چرا برای خانوادهی بولد همیشه اتفاقهای عجیب میافتد؟
- عجیبترین اتفاقی که برای شما افتاده چه بوده است؟
- بابی چه چیزی را از سگ بودن بیشتر دوست داشت؟
- بابی خوشحال بود که نباید در برپا کردن چادر کمک کند. این که دیگران هیچ مسئولتی به ما نسپارند احساسی دارد؟
- سگ بودن چه مشکلاتی برای بابی به همراه داشت؟
- فکر میکنید دلیل همکاری جانوران مختلف برای پیدا کردن بابی چه بود؟
- به نظر شما چرا دبی جنون سگی، سگها را میدزدید و آزار میداد؟
- اگر شما با فردی روبهرو شوید که جانوران را آزار میدهد، چه میکنید؟
2- سفر
از کودکان بخواهید به نوبت جملهای با ساختار «من یک .... هستم و میخواهم در سفر .... کنم.» بگویند. جای خالی اول را با نام یک جانور و جای خالی دوم را با یک کار لذتبخش پر کنند. برای مثال: « من یک پنگوئن هستم و میخواهم در سفر سورتمهسواری کنم». پس از اینکه نفر او جملهاش را گفت، فرد دوم جملهی قبلی را بازگو میکند و سپس جملهی خودش را اضافه میکند. برای مثال: «او یک پنگوئن است و میخواهد در سفر سورتمهسواری کند و من یک فیل هستم و میخواهم در سفر حمامِ آفتاب بگیرم». این روند ادامه پیدا میکند و هر فرد باید تمام جملات پیش از خود را تکرار کند.
3- نقشهی نجات
کودکان را به گروههای دو نفره تقسیم کنید و از آنها بخواهید فرض کنند که میخواهند به کمک هم عدهای را نجات دهند. برای این کار باید پیامی که روی یک کاغذ نقاشی شده است را به هم منتقل کنند. سپس کودکان را دوبهدو پشت به هم بنشانید. به یکی از آنها یک نقاشی با تصاویر ساده دهید و از او بخواهید آنچه میبیند را برای همگروهیاش توضیح دهد. نفر دوم باید آنچه میشنود را بکشد. در پایان دو نقاشی را با هم مقایسه کنند
4- حقوق جانوران
یادآوری کنید افرادی مانند دبی از جانوران سواستفاده میکنند و باعث آزارشان میشوند. از کودکان بخواهید منشور حقوق جانوران را بنویسند و بگویند به نظر آنها چگونه باید با جانوران رفتار کرد؟