فرهاد حسنزاده از نویسندگان و شاعران کودک و نوجوان است که از سوی شورای کتاب کودک، به عنوان نامزد دریافت جایزه جهانی هانس کریستین اندرسن ۲۰۱۸ به دفتر بین المللی کتاب برای نسل جوان IBBY معرفی شده است. این نویسنده پیش از این نیز از سوی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به همراه پژمان رحیمیزاده، به عنوان نامزدهای جایزه جهانی آسترید لیندگرن سال ۲۰۱۷، یکی از بزرگترین جایزههای جهانی در حوزه ادبیات کودک و نوجوان معرفی شده بود.
حسنزاده درباره نامزدیاش برای جایزه هانس کریستین اندرسن گفت: این جایزه هر دو سال یکبار از سوی دفتر بینالمللی کتاب برای نسل جوان (IBBY) به نویسندگان و تصویرگران ادبیات کودک اهدا میشود و شورای کتاب کودک به عنوان نماینده این دفتر در کشورمان، من را به عنوان کاندیدای سال ۲۰۱۸ از ایران معرفی کرده است.
وی توجه به کودکان آسیب دیده از جنگ، کودکان کار، کودکان بدسرپرست و همچنین پرداختن به مسائلی که کمتر در آثار کودک و نوجوان به آنها توجه میشود همانند مسایلی چون عشق، صلح و مصائب جنگ، توجه به طبقات فرودست، افراد معلول، اختلالات شخصیتی-روانی و خلق شخصیتهای ماندگار و چندبعدی، شکستن کلیشههای سنتی، نوآوری در سبک و قالب و... را از ویژگیهای کتابهایش عنوان کرد که باعث جلب توجه منتقدان و کارشناسان برای معرفی او به عنوان نامزد این جوایز شده است.
به گفته این شاعر و نویسنده کودک و نوجوان، پرداختن به قالبهای مختلف رمان، داستان کوتاه، زندگینامه، شعر و همچنین تنوع نگارش برای تمامی گروههای سنی کودک، نوجوان و خردسال نیز از جمله عوامل موثر در نامزد شدنش بوده است.
حسنزاده اضافه کرد: بازخورد آثار نویسنده در جامعه، یکی از معیارهای اندرسن است. با توجه به این که تا به حال حدود ۱۰ پایاننامه دانشگاهی و همچنین بیش از ۵۰ مقاله علمی و نقد درباره آثارم نگاشته شده و همچنین حضور در نشستهای ادبی با مخاطبان در شهرهای مختلف، حضور در برنامههای رادیو و تلویزیون و اقتباس و ساخته شدن تعدادی فیلم بر اساس کتابهایم در معرفی من برای این جایزه، بیتاثیر نبوده است.
وی در ادامه بیان کرد: جایزه هانس کریستن اندرسن به «نوبل کوچک» معروف است. معیارهایی که برای انتخاب نویسنده در این جایزه سنجیده میشوند مانند معیارهای نوبل است که کیفیت بالای آثار نویسنده و تصویرگر در زیباییشناختی، توجه به دغدغههای مخاطب، خلاقیت و نوآوری و از همه مهمتر داشتن فعالیت پیوسته در ادبیات کودکان از جملهی آنها است.
حسنزاده از دلایل اهمیت بسیار جایزه آندرسن به مواردی همچون بررسی ابعاد گوناگون یک دوره از ادبیات یک سرزمین، نداشتن وجهه سیاسی و توجه به وجوه انسانی آثاری که برای بچهها نوشته میشود، اشاره کرد و گفت: بر این اساس، برگزیدهشدن در این جایزه بزرگ سبب میشود نگاه جهان به ادبیات کشور برگزیده شده، معطوف شود. همچنین علاوه بر نگاههای جهانی، نگاه نویسندگان داخلی را نیز به خود جلب میکند و آنها تلاش میکنند فعالیت خود را با فکر و تعمق بیشتری بنویسند. همچنین مخاطبان با شناخت و اعتماد بیشتری، دست به انتخاب میزنند.
این نویسنده در ادامه، درباره شانس برگزیده شدنش نیز بیان کرد: برای این جایزه، پروسه فعالیت چند سالهی نویسنده بررسی میشود و همه چیز بستگی به پروندهای دارد که شورای کتاب کودک برای من تهیه میکند زیرا داوران جایزه اندرسن با زبان فارسی آشنا نیستند و تصویری از فعالیتهای من در ذهنشان ندارند و همه چیز به روانی ترجمهها، پرباربودن پرونده و جامع بودن آن بستگی دارد که چهره واقعی آثار و نویسنده را به هیات داوران جایزه اندرسن نشان دهند. به نظرم شورا در این زمینه انگیزههای خوبی دارد و کارشناسانشان با جان و دل کار میکنند.
حسنزاده همچنین به کاندیدشدن برای جایزه استرید لیندگرن ۲۰۱۷ اشاره کرد و گفت: البته برگزیده شدن من به صورت همزمان برای دو جایزه جهانی میتواند شانس انتخاب شدنم در هر دو جایزه را بالا ببرد. زیرا آنطور که شنیدهام یکی از معیارها، نامزدی و تعداد جایزههایی است که نویسنده در طول حیات ادبیاش گرفته است و من تا به حال در ایران بیش از ۳۰ جایزه دریافت کردهام و تعدادی از کتابهایم نیز به سایر زبانها ترجمه شده است.
لزوم مشارکت نهادهای دولتی برای تهیه پروندهای پربارتر
حسنزاده همچنین به نقش نگاه ملی برای افزایش شانس برگزیده شدن ایران در جوایز جهانی اشاره کرد و گفت: انتظار میرود نهادهای مرتبط با کتاب مانند معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از این حرکت حمایت کنند زیرا تهیه پرونده برای نویسنده و ارسال آن به کشور میزبان کار پرهزینهای است و شورای کتاب کودک یک نهاد مردمی است که بودجهاش با حق عضویت اعضایش تأمین میشود بنابراین تهیه پروندهای پربار، نیازمند حمایتهای نهادهای مرتبط دولتی است.
تنها برنده ایرانی این جایزه جهانی فرشید مثقالی تصویرگر نامدار است. مجموعه آثار او در سال ۱۹۷۴ این جایزه را از آن خود کرد. هوشنگ مرادی کرمانی نیز در سال ۱۹۹۲ از سوی هیئت داوران این جایزه مورد تشویق قرار گرفت. او در سال ۲۰۱۴ بار دیگر از سوی ایران نامزد دریافت این جایزه شد. همچنین از ایران محمد رضا یوسفی در سال ۲۰۰۰ و محمد هادی محمدی در سال ۲۰۰۶ و احمد رضا احمدی در سال ۲۰۱۰ در بخش نویسندگان و نسرین خسروی در سال ۲۰۰۲، محمدعلی بنی اسدی در سال ۲۰۱۲ در بخش تصویرگران کاندید این جایزه شدند.
احمد رضا احمدی در سال ۲۰۱۰ در میان ۵ نویسنده فینالیست، و محمدعلی بنی اسدی در سال ۲۰۱۲ و پژمان رحیمی زاده در سال ۲۰۱۶ در میان ۵ تصویرگر فینالیست این جایزه بودند.