اگر به دنبال بازی و فعالیت کلاسی تازه و سرگرم‌کننده برای دانش‌آموزان خود هستید، فعالیت‌های کلاسی ارائه‌شده در این مقاله را مطالعه کنید. هر یک از این فعالیت‌ها به شما کمک کند تا با دانش‌آموزان آشنا شوید.
بازی و فعالیت کلاسی برای دبستانی‌ها
ایده‌های ارائه‌شده بر اساس نظم و ترتیب خاصی نیست و اجرای آن‌ها به طور کامل بستگی به محل انجام آن‌ها دارد. سعی می‌کنم تا جایی که می‌توانم آن‌ها را به‌درستی انجام دهم و در مواقعی که ایده‌های مشابهی را از طریق چندین نفر دریافت می‌کنم، سعی می‌کنم آن‌ها را با یکدیگر ترکیب و به همه‌ی آن‌ها توجه کنم.
-
فعالیت کلاسی درست یا اشتباه
این فعالیت کلاسی همیشه جالب و بامزه بوده است و همه‌ی ما موضوعات جالبی را درباره یکدیگر از راه انجام این فعالیت کلاسی می‌آموزیم. من آغازگر بازی هستم. شیوه‌ی انجام این بازی به این صورت است که من چهار حقیقت درباره خودم روی تخته‌ی کلاس می‌نویسم و از این چهار مورد، سه مورد از آن‌ها صحیح و یک مورد اشتباه است.
هر یک از این سؤال‌ها یا جمله‌ها را که درباره‌ی من نوشته شده است، به‌تنهایی مورد بحث و بررسی قرار می‌دهیم تا متوجه شویم، هر یک از دانش‌آموزان درباره‌ی آن جمله چه نظری دارند و چه فکری می‌کنند. این مرحله از بازی این شانس و فرصت را به من می‌دهد تا موضوعات کوچکی از خودم به آن‌ها بگویم. سپس دانش‌آموزان روی یک برگه سه حقیقت جالب را درباره خودشان می‌نویسند که یکی از آن‌ها اشتباه است. در طی روز از دانش‌آموزان می‌خواهم که سعی کنند بقیه را در طی بازی حذف کنند.
-
فعالیت کلاسی یک آزمون!
پس از اینکه دانش‌آموزان نشستند، از آن‌ها می‌خواهم که یک برگه و یک خودکار یا یک مداد برای نخستین آزمون سال تحصیلی جدید بردارند. به‌صورت کاملاً جدی و قاطعانه برای آن‌ها توضیح می‌دهم که این آزمون سخت‌ترین آزمون آن‌ها در کل این سال تحصیلی خواهد بود، زیرا آن‌ها از پیش برای انجام این آزمون آمادگی نداشته‌اند. از آن‌ها می‌خواهم که در بالای برگه به‌عنوان تیتر، واژه‌ی «آموزگار» را قرار دهند و همچنین می‌خواهم که به همه‌ی قسمت‌های یک سؤال درباره من پاسخ دهند. سؤالات شامل این موارد خواهد بود: من کجا متولد شده‌ام؟ پدرم چه شغلی دارد؟ چند خواهر و برادر دارم؟ در چند شهر مختلف زندگی کرده‌ام؟ چه ماشینی دارم؟ دانشگاه و کالج من کجا بوده است؟ چند سال دارم؟ رنگ موردعلاقه‌ام چیست؟
طولانی یا کوتاه بودن آزمون به طور کامل سلیقه‌ای است و بستگی به آموزگار دارد. این آزمون را به‌گونه‌ای طراحی کنید تا با عوامل مورد نظر شما هماهنگی و مطابقت داشته باشد و با مواردی که می‌خواهید آن‌ها راجع‌به شما بدانند، تناسب داشته باشد. شما می‌توانید زمانی که آن‌ها این سؤالات را از شما می‌پرسند، حالت چهره و طرز نگاه آن‌ها را تصور کنید.
من به آن‌ها می‌گویم که نخستین نمره کامل را در کلاس از من خواهید گرفت، اگر همه این پرسش‌ها را به‌درستی پاسخ دهید. در پایان آزمون همه‌ی پاسخ‌ها را می‌دهم و دانش‌آموزان از تفاوت پاسخ‌های من با پاسخ‌هایشان شگفت‌زده می‌شوند. یکی از موضوعات موردعلاقه‌ام، دیدن دانش‌آموزانی است که سال گذشته هم در کلاس من حضور داشته‌اند، چون آن‌ها همیشه فکر می‌کنند که می‌توانند نمره‌ی صد را بگیرند، اما هرگز نمی‌توانند و جالب‌تر از همه دیدن دانش‌آموزانی است که پاسخشان مشابه پاسخ من است و آن‌ها فکر می‌کنند که ازاین پس آینده را نیز می‌توانند پیش‌بینی کنند.
-
نگاهی به تعطیلات تابستان
تابلوی اعلانات را با استفاده از چسب نواری به کادرهای کوچکی تقسیم‌بندی کنید و هر کادر را به یک کودک بدهید. هرروز به دو کودک بگویید تا تعدادی از اشیاء را که در تابستان به آن سروکار داشته‌اند، به کلاس بیاورند. برای نمونه یک صدف که نشان می‌دهد در تابستان چقدر خوش گذرانده‌اند. این اقلام و اشیاء را در یک کیسه‌ی پلاستیکی دربسته قرار دهید و بعد از معرفی هر کودک، کیسه‌ی پلاستیکی دربردارنده‌ی وسایل او را که در کادر مخصوص به خودش قرار دارد، نشان دهید. این فعالیت باعث شکل‌گیری یک تابلوی اعلانات «نگاهی به تابستان و بازگشت به مدرسه» می‌شود و فرصتی را به وجود می‌آورد تا کودکان درباره تعطیلات تابستانشان صحبت کنند.
-
مهم‌ترین کتاب
روزهای نخست مدرسه، برای دانش‌آموزان یکی از کتاب‌های معروف و موردعلاقه‌شان را بخوانید. من کتابی نوشته‌‌ی «مارگارت وایزبرون» را انتخاب کردم. این کتابی مصور و جالب است که چیزهای مهمی را درباره‌ی موارد مختلف به ما می‌گوید. موضوع‌هایی مانند قاشق، سیب، باد، و.... بعد از خواندن کتاب و درک شهرت آن، ما به نوشتن مهم‌ترین کتاب خودمان می‌پردازیم.
هر کودکی راجع به خودش موضوعی را با توجه به فرمت کتاب خوانده‌شده می‌گوید. آنان همان‌گونه که کتاب را می‌خوانند و مطالب آن را به پایان می‌رساند، نوشتار خود را نیز به پایان می‌رسانند. برای نمونه، تکرار خط اول که این‌گونه نوشته است:
«اما مهم‌ترین موضوع راجع‌به فلانی این است که او …»
هر کودک مسئول صفحه‌ی مهم‌ترین موضوع راجع به خودش است و این بخشی از کتاب کلاس را تشکیل می‌دهد.
این فعالیت کلاسی جالب و شگفت‌انگیز برای آشنایی با یکدیگر است؛ ضمن اینکه این کتاب در طی سال تحصیلی نیز خوانده می‌شود.
-
فعالیت کلاسی بگذارید بشنویم!
معتقدم که دانش‌آموزان زمانی که در یادگیری خودشان سهیم‌اند، بیشتر به مدرسه علاقه‌مند می‌شوند. من از دانش‌آموزان سال دوم می‌خواهم که در چند پاراگراف توضیح دهند که می‌خواهند چه موضوعات و مباحثی را از کلاس من بیاموزند یا اینکه اگر آن‌ها به‌جای من بودند و به تدریس می‌پرداختند، چگونه کلاس را به درس علاقه‌مند می‌کردند و از انجام چه کارهایی دوری می‌کردند.
-
فعالیت کلاسی شکار بینگو
برای تداوم ارتباط میان دانش‌آموزانی که با یکدیگر دوست نیستند، من سال تحصیلی را با بازی «بینگو» آغاز می‌کنم. کارت‌های بینگو را برایشان آماده می‌کنم. هر مربع یا کادر روی کارت شامل شرح مختصری هست. از دانش‌آموزان بخواهید هر کدام یکی از کارهایی را که در طول تابستان انجام داده‌اند، روی برگه بدون آنکه دیگری بفهمد، بنویسند و تحویل شما بدهند. برای نمونه، کارت‌ها از موضوعاتی زیر تشکیل شده است:
دیدار از فلوریدا در این تابستان، اسکی‌بازِ روی آبِ مشتاق، داشتن خواهر کوچک یا برادر بزرگ، متولدشدن در کشور دیگر، زندگی‌کردن در نزدیک‌ترین مدرسه، چگونگی یادگیری اسکیت‌برد در این تابستان، تماشا نکردن فیلم تایتانیک، دوست داشتن ماهی روی پیتزا، متولد شدن در یک ماه مشابه، داشتن خواهر یا برادر در همان مدرسه، موضوعات موردعلاقه‌ی علمی، داشتن بیش از یک سوراخ روی لاله‌ی گوش، نام پدر جیم، خواندن بیش از یک کتاب در این تابستان، دوزبانه بودن، داشتن دو حیوان خانگی.
دانش‌آموزان در کلاس قدم می‌زنند تا کسی را که با شرح‌حال خاصی که داخل هر کادر قرار دارد، پیدا و امضای آن‌ها را جمع‌آوری کنند. هدف از این فعالیت کلاسی این است که دانش‌آموزی اول شود، که کارت بینگو را به همراه امضاها به‌عنوان نفر اول پر کرده باشد. برای سخت‌تر کردن این بازی از هر دانش‌آموز بخواهید که هر کادر را دانش‌آموز متفاوتی پر کند و سپس زمان انجام این کار را محدود کنید. وقتی دانش‌آموزی بینگو می‌گوید، از طرف شخص مقابل جایزه‌ای دریافت می‌کند. برای مثال، او در آن روز در ابتدای صف بایستد. این روشی عالی برای یادگیری موضوعات خاصی درباره‌ی دانش‌آموزانتان است و همچنین به آن‌ها کمک می‌کند تا یکدیگر را بشناسند.
پیشنهاد: می‌توانید این بازی را با مجموعه‌ای از سؤالات هم انجام دهید. به‌صورتی که هر سؤال دارای یک خط خالی برای پاسخ‌دادن باشد. به‌این‌ترتیب که به دانش‌آموزان زمان محدودی را می‌دهید تا در کلاس قدم زده و آن شخص موردنظر را که با سؤال مطابقت دارد پیدا کنند، سپس آن شخص نامش را در مکان خالی اختصاص داده‌شده می‌نویسد.
-
فعالیت کلاسی حرکت دایره‌وار
برای روز فعالیت و بازی روز نخست مدرسه، من میز و صندلی‌ها را به‌صورت دایره‌ی بزرگی می‌چینم، به طوری که همه روبه‌روی مرکز دایره باشند و بتوانند آن را ببینند. این امر باعث می‌شود که کودکان یکدیگر را به‌آسانی ببینند و باهم آشنا شوند. سپس از آن‌ها می‌خواهم که خودشان را معرفی کنند. همان‌طور که در طی دایره حرکت می‌کنیم، دانش‌آموزان سعی می‌کنند که اسامی و موضوعات گفته‌شده درباره دانش‌آموزان قبلی را به همراه نام و علایق شخصی خودشان تکرار کنند، و این روند در طی حرکت دایره‌وار ادامه می‌یابد.
-
پرش به‌سوی علم
این فعالیت برای دانش‌آموزان بزرگتر (سوم تا ششم دبستان) مناسب است. هدف این فعالیت کلاسی این است که دانش‌آموزان دبیرستان را وادار کند تا درباره فرایند علمی تفکر کنند و به آن‌ها کمک می‌کند تا متوجه شوند کدام‌یک از آن مفاهیم برای آن‌ها آشنا است. در این فعالیت، موضوعاتی از این قبیل مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد: مسئله یا موضوع چیست؟ ما درباره آن چه می‌دانیم و لازم است که چه مواردی را بدانیم؟ این فعالیت به این صورت انجام می‌گیرد که در ابتدا از دانش‌آموزان می‌خواهیم مروری بر نخستین فصل کتاب درسی‌شان یا فهرست موضوعی آن داشته باشند که به معرفی زمینه‌های اصلی تحت پوشش قرارگرفته می‌پردازد.
به‌عنوان مثال یک گروه موضوعی را انتخاب می‌کنند و درباره آن به این پرسش‌ها پاسخ می‌دهند: آیا این موضوع یک مورد قابل بحث و بررسی هست یا خیر؟ یعنی این موضوعی است که بتوان راجع‌به آن به بحث مداوم پرداخت؟ مشخص کنید که شما به‌عنوان یک گروه چه چیزهایی دربارهٔ موضوع انتخابی می‌دانید؟ تعیین کنید که به‌عنوان یک گروه دربارهٔ موضوع انتخابی چه مواردی را می‌خواهید بدانید؟ چگونه از پس سؤالات پیش‌آمده و احتمالی در حیطه این موضوع برمی‌آیید و پاسخگو خواهید بود؟ بحث کنید که چگونه این موضوع به شما مرتبط است؟ بعد از بیست دقیقه من بحث را متوقف کرده، و از هر گروه می‌خواهم که پاسخ‌هایشان را به اشتراک بگذارند.
-
فعالیت کلاسی بیست‌سؤالی
یکی از اهداف من این است که دانش‌آموزان مشارکت صحیحی داشته باشند و همیشه نظرم این است، تا زمانی که کودکان اشتباه نکنند به‌سوی راه درست گام برنمی‌دارند. اشتباه کردن گامی است به سوی انجام صحیح کارها. به همین ترتیب، اجرای بازی بیست‌سؤالی ایده خوبی است که من کلاسم را در روز نخست سال تحصیلی با آن شروع کنم. این فعالیت بازی آسانی است و نیاز به هیچ گونه لوازم و تنظیمات از پیش تعیین‌شده ندارد. بازی به این صورت است که من چیزی را در کلاس انتخاب می‌کنم و دانش‌آموزان باید آن را حدس بزنند. فقط پرسش‌هایی را می‌توانند بپرسند که پاسخ بله یا خیر داشته باشد.
به عنوان مثال: آن آبی است؟ در قسمت جلوی کلاس قرار دارد؟ و شخصی که آن شی‌ء موردنظر را پیدا کند، فرد بعدی برای پاسخ‌دادن به سؤالات با بله یا خیر هست. من تأکید می‌کنم که آن شخص بدون کمک دیگران نمی‌تواند شی‌ء موردنظر را پیدا کند و در این بازی پاسخ خیر به همان نسبت پاسخ بله کمک‌کننده است. گاهی اوقات من نیز در این بازی شرکت می‌کنم تا به دانش‌آموزان نشان دهم که من نیز دچار اشتباه می‌شوم. تن صدا و مشارکت دوستانه در طی این بازی در روز اول مدرسه بسیار اهمیت دارد. این بازی در طی سال تحصیلی ادامه می‌یابد و به این صورت روز اول مدرسه به‌عنوان بخشی از درس و آموزشمان هست، نه‌فقط روزی برای ثبت و نگهداری در بایگانی کار کلاسی.
-
فعالیت کلاسی من چه کسی هستم؟
آیا تاکنون حقایقی راجع به خودشان را با ایجاد سؤال «من چه کسی هستم؟» به اشتراک گذاشته‌اند؟ در این فعالیت دانش‌آموزان چهار یا پنج جمله درباره خودشان می‌نویسند و در خط آخر پرسش این جمله را می‌نویسند که من چه کسی هستم؟ من این جملات را مانند یک تابلوی اعلانات بالا می‌گیرم و از دانش‌آموزان می‌خواهم که پاسخ هر کدام از سؤالات را حدس بزنند، نخستین شخصی که به‌درستی حدس بزند، شخص حدس‌زننده بعدی را انتخاب خواهد کرد.
-
اعداد و ارقام مرتبط با من
در این فعالیت به هر یک از دانش‌آموزان برگه‌ای داده می‌شود تا اطلاعات آمار و ارقامی خود از قبیل تاریخ تولد، آدرس و پلاک منزل، شماره تلفن، شماره ورزشی، عدد موردعلاقه، تعداد حیوانات خانگی، تعداد افراد خانواده، و غیره را روی آن بنویسند. بعد از اتمام کار، وقتی دانش‌آموزان پاسخ‌هایشان را با یکدیگر به اشتراک می‌گذارند، متوجه می‌شوند که در چه مواردی با یکدیگر مشترک‌اند و بدین‌صورت اطلاعات کمی درباره یکدیگر به دست آورده و یکدیگر را می‌شناسند. سپس این اطلاعات و اعداد و ارقام پوستری را تحت عنوان اعداد و ارقام مرتبط با من تشکیل می‌دهد. من تصویری کلی از هر کودک را در مرکز پوستر قرار می‌دهم، سپس کودکان حقایق و اطلاعات آماری را به‌صورت جالب و رنگارنگ ارائه می‌دهند و ما از این پوستر در تابلوی اعلانات مدرسه استفاده می‌کنیم.
-
فعالیت کلاسی طومار الفبا
پس از معرفی خودتان، به‌عنوان معلم کلاس، هرج‌ومرجی را در کلاس به وجود آورید. به این صورت که به دانش‌آموزان بگویید سه دقیقه زمان دارند که نخستین تکلیف کلاسی‌شان با عنوان «خودتان را به ترتیب حروف الفبا و بر اساس نام خانوادگی‌تان طبقه‌بندی کنید»، تکمیل کنند. پس از این شوک اولیه و اینکه آن‌ها این کار را انجام دادند و موفق شدند، سپس به آن‌ها بگویید که چگونه از پس روز نخست مدرسه یا هر روز دیگر برمی‌آیند. برای مثال با پرسیدن سؤالات؛ کمک گرفتن از دیگران؛ مشارکت و همکاری با یکدیگر؛ امتحان و سنجش استراتژی‌هایی انجام آن؛ هر چه باشد آن‌ها می‌توانند آن را انجام دهند.
-
فعالیت کلاسی حل معما
دانش‌آموزان از ماژیک‌های رنگی استفاده می‌کنند تا نامشان را با حروف بزرگ روی برگه بنویسند؛ در پایین نامشان آن‌ها چندین جمله که به توصیف خودشان می‌پردازد نیز می‌نویسند. برای نمونه موضوعات موردعلاقه‌شان؛ اطلاعات خانوادگی؛ سرگرمی‌ها؛ و اطلاعاتی راجع به حیوانات خانگی‌شان. سپس جورچین خالی را دست‌به‌دست می‌چرخانند و هر یک از دانش‌آموزان به‌طور محرمانه و خصوصی، برای مثال شاید در پشت یک پوشه که به‌صورت عمودی روی میز قرار می‌دهند، روی جورچین خالی، علایق و اطلاعات واردشده روی برگه‌ی نامشان را در برگه جورچین وارد می‌کنند. سپس آن‌ها جورچین‌هایشان را به هم می‌ریزند و قطعات آن را در یک پاکت قهوه‌ای‌رنگ که یک علامت سؤال روی آن وجود دارد، قرار می‌دهند.
سپس هرکدام از این پاکت‌ها تحت عنوان جملات توصیفی روی تابلوی اعلانات قرار داده می‌شوند که نشان می‌دهد این پاکت‌ها پر از قطعات و تکه‌های جورچین است. در طول هفته، هنگام اوقات فراغت دانش‌آموزان پاکتی را انتخاب کرده و سپس تکه‌های جورچین را کنار یکدیگر می‌گذارند و بعد جورچین را با آن جملهٔ توصیفی بیان‌شده مقایسه می‌کنند و حدس می‌زنند که این جورچین متعلق به کدام‌یک از همکلاسی‌هایشان هست. در پایان هفته به حدسیات نگاهی می‌اندازیم تا ببینیم هر یک از جورچین‌ها متعلق به چه کسی است.
- بخش نخست و بخش سوم این فعالیت‌ها را در آدرس‌های زیر بخوانید:
جهان آموزش، برگردان طیبه کنشلو
منبع: Education World
