۱۳ بازی و فعالیت سرگرم‌کننده‌ی دیگر برای نخستین روز مدرسه در این مقاله معرفی می‌شوند:
این فعالیت‌ها مخصوص دانش‌آموزان و معلمانی است که در مدرسه‌های چندملیتی هستند. برای انجام این فعالیت، پوستری را تهیه کنید که در آن تصویر دست‌هایی با رنگ‌های مختلف وجود داشته باشد؛ روی هر دست کلمه‌ی «سلام» را به زبان‌های مختلف بنویسید. در روز نخست مدرسه می‌توانید پس از خوشامدگویی؛ به زبان مادری‌شان سلام دهید و خودتان را معرفی کنید و پیش‌زمینه‌ای راجع به خودتان به آن‌ها بدهید.
سپس از کودکان بخواهید که خودشان را معرفی و اگر می‌توانند به زبان مادری‌شان سلام کنند. این یک بازی و فعالیت جالب و سرگرم‌کننده برای روز نخست مدرسه هست. کودکان از یادگیری سلام به زبان‌های مختلف لذت خواهند برد.
بازی و فعالیت برای دبستانی‌ها
-
همه‌ی ما منحصربه‌فردیم
از هر یک از دانش‌آموزان بخواهید تا فهرستی از خصوصیاتی را که آن‌ها را از دیگران متمایز می‌کند، تهیه کنند. سپس با کمک آن فهرست، کارت‌هایی شبیه کارت بازی بینگو با کادرهایی برای هر دانش‌آموز درست کنید و یکی از اطلاعات را از داخل فهرست تهیه‌شده از سوی خود دانش‌آموزان وارد کادر کنید یا روی کادر بنویسید. سپس این بازی جالب شروع می‌شود. دانش‌آموزان از یکدیگر پرسش‌هایی مرتبط با اطلاعات داده‌شده در هر کادر می‌پرسند؛ به عنوان نمونه آیا تابه‌حال با یک مارمولک عروسکی خوابیده‌اید و زمانی که دانش‌آموزان شخص موردنظر را که با اطلاعات داده‌شده داخل کادر تطبیق داشت، پیدا کردند آن شخص حرف اول نامش را در کادر می‌نویسد.
برای این بازی و فعالیت یک محدودیت زمانی قرار دهید تا ببینید کدام‌یک از دانش‌آموزان پیش از پایان مهلت زمانی، بازی را تکمیل می‌کنند. با انجام این بازی نه‌تنها موضوعات خیلی جالبی راجع به یکدیگر می‌آموزیم، بلکه نقاط مشترک بین دانش‌آموزان مشخص می‌شود و محیط و فضای شاد و سرزنده‌ای را به وجود می‌آورد.
-
همبازی استیکری
به هر دانش‌آموز یک استیکر داده می‌شود تا به‌محض ورود به کلاس روی دستش بچسباند؛ اما به دانش‌آموزان گفته نمی‌شود که این استیکرها برای چیست یا برای چه استفاده می‌شود تا اینکه زمان مناسبش فرابرسد. مطمئن شوید که برای هر دانش‌آموز یک همبازی وجود دارد به‌طوری‌که استیکرهای آن‌ها باهم مطابقت داشته باشد. سپس از دانش‌آموزان بخواهید که همبازی خود را پیدا و با او مصاحبه کنند و پرسش‌هایی را مانند نام سرگرمی موردعلاقه و غیره بپرسند. هر شخص مصاحبه‌کننده مسئول معرفی شخص مصاحبه‌شونده به بقیه افراد کلاس هست. شما باید مطمئن شوید که دانش‌آموزان از به اشتراک‌گذاری اطلاعاتشان ناراحت نمی‌شوند.
-
پاکت من
در نخستین روز مدرسه یک پاکت کاغذی سفید را روی هر میز بگذارید و در داخل آن تعدادی مداد، برچسب نام و دیگر اقلامی را که دانش‌آموزان برای نظم و ترتیب دادن به کلاس نیاز دارند، قرار دهید. همچنین داخل آن نامه‌ای بگذارید که از دانش‌آموزان بخواهد خودشان را معرفی کنند یا راجع به سرگرمی‌های موردعلاقه‌شان بگویند و سؤالاتی از این قبیل باشد. سپس دانش‌آموزان، آن پاکت را خالی کرده و با تصاویری از مجلات یا تصاویر کشیده‌شده از سوی خودشان با عنوان پاکت من که نشان‌دهنده‌ی شخصیت آن‌هاست، تزئین می‌کنند.
احتمال دارد شما تا کنون نمونه‌ای از این فعالیت را با عناوین مختلف انجام داده باشید که در آن هر دانش‌آموز پاکت مخصوص به خودش را به خانه می‌برد و در داخل آن اشیاء خاص و مهم و موردعلاقه‌اش را قرار می‌دهد.
شما باید تعدادی از وسایل داخل پاکتتان را به‌عنوان نمونه با دیگران به اشتراک بگذارید. دانش‌آموزان وسایلشان را تا صبح روز بعد، یعنی زمانی که بخواهند آن را با دیگران به اشتراک بگذارند، به‌صورت محرمانه نگه دارند.
آن‌ها برای نشان‌دادن و تعریف‌کردن وسایل داخل پاکتشان بسیار هیجان‌زده‌اند و همچنین دلیل خاص و مهم بودن هر یک از وسایل داخل پاکت بسیار مهم است. از این پاکت‌ها چیزهای متنوعی به دست می‌آید، گاهی اوقات یک تکلیف کلاسی تمیز و مرتب یا یک کار کلاسی رنگارنگ و زیبا؛ این موضوع کاملاً به سن کودکان بستگی دارد.
-
آب‌نبات بچه‌ها را به حرف می‌آورد!
نکته: قبل از آماده و یا پخش کردن هرگونه مواد خوراکی و غذایی در کلاس از آلرژی و یا محدودیت‌های موجود در رژیم کودکان مطلع شوید و مراقب خطر خفگی آن‌ها نیز باشید.
شکلات موردعلاقه دانش‌آموزان را تهیه کنید و به هر کودک بگویید هرچقدر که می‌خواهد از آن بردارد، بسیاری از آن‌ها چون باهوش‌اند یا به خاطر اینکه روز نخست مدرسه است، زیاد برنمی‌دارند. سپس چند موزیک جالب انتخاب کنید. برای هر عدد آب‌نباتی که برمی‌دارند باید موضوعی راجع به خودشان را بیان کنند؛ البته شما باید خودتان آغازکننده بازی باشید و روش اجرای آن را به کودکان نشان دهید.
گزینه‌ی دیگر برای اجرای این بازی این است که هر رنگ آب‌نبات نشان‌دهنده‌ی گروهی از موضوعات قابل‌بحث باشد. به‌طور مثال اگر آب‌نبات نارنجی باشد راجع به خاطرات ترسناک صحبت شود، اگر قرمز بود راجع به یک تعطیلات عالی، اگر آب‌نبات سبز بود موضوعاتی راجع به خانواده مطرح شود و در صورت آبی‌بودن آب‌نبات، راجع به سرگرمی‌های موردعلاقه‌ی بچه‌ها صحبت شود.
این بازی و فعالیت کلاسی یک یخ‌شکن واقعی است و کودکان عاشق آن هستند. بعد از انجام این بازی آن‌ها در کلاس احساس راحتی می‌کنند و دیگر ساکت و آرام نیستند.
-
هرچقدر می‌خواهی بردار!
در طول زمان انجام این فعالیت دایره‌وار یک دستمال‌کاغذی لوله‌ای در دستانتان بگیرید و به کودکان توضیح دهید که برای انجام مرحله‌ی بعدی بازی به این‌ها نیاز دارید. به آن‌ها بگویید که شما این دستمال را دست‌به‌دست در بین دانش‌آموزان می‌چرخانید و از آن‌ها می‌خواهید که هرچقدر از آن می‌خواهند بردارند. به دانش‌آموزان نگویید که مرحله‌ی بعدی چیست. بعدازاینکه همه برای مقدار دستمال‌کاغذی که برداشتند خندیدند، معلم چگونگی اجرای مرحله‌ی بعدی فعالیت را شرح می‌دهد. به ازای هر تکه دستمال‌کاغذی که هر دانش‌آموز برداشته باید یک موضوع راجع به خودش را به بقیه کلاس بگوید.
برخی از دانش‌آموزان فکر می‌کنند که فقط یک تکه دستمال برداشته‌اند اما با توضیحات و اشارات و راهنمایی‌های معلم متوجه می‌شوند که باید مسائل و موضوعاتی را به اشتراک بگذارند. برای نمونه در کلاس ریاضی، دانش‌آموزان موضوعات موردعلاقه‌شان در حیطه‌ی درس ریاضی را مطرح کنند. این بازی و فعالیت شیوه‌ی مناسبی برای درک مسائلی چون شخصیت خانواده و موضوعات دوست‌داشتنی و غیر دوست‌داشتنی دانش‌آموزان است و دانش‌آموزان واقعاً این کار کلاسی را دوست دارند.
-
عروسک‌های کاغذی
از دانش‌آموزان بخواهید که عروسک کاغذی را ببرند. طول هر عروسک حدود نیم‌متر است و همه‌ی عروسک‌ها در ابتدا شبیه یکدیگرند. سپس هر یک از دانش‌آموزان با استفاده از رنگ پارچه و کاغذ کادو برای عروسک‌ها لباس درست می‌کنند. به دانش‌آموزان بگویید که قسمت صورت عروسک را خالی بگذارند. زمانی که آن‌ها در حال درست‌کردن لباس برای عروسک‌هایشان هستند، من با دوربینی دیجیتال از آن‌ها عکس می‌گیرم.
سپس تصاویر را ویرایش کرده و فقط تصویر صورت آن‌ها را برمی‌دارم، به‌صورتی‌که با اندازه و سایز صورت عروسک مطابقت داشته باشد، سپس تصاویر صورت هر یک را به خودشان داده و از آن‌ها می‌خواهم که با چسب آن را به‌جای صورت عروسک بچسبانند. سپس عروسک‌ها را لمینت کرده و آن‌ها را در ورودی کلاس در کنار کمد لباس هر کودک آویزان می‌کنم.
آن یک تصویر رنگارنگ می‌شود که نه‌تنها به کودکان کمک می‌کند که کمد لباسشان را پیدا کنند، بلکه به نظر می‌رسد که تمامی کلاس در یک صف قرارگرفته‌اند. دانش‌آموزان و والدین این فعالیت را دوست دارند و در پایان سال تحصیلی هر یک از دانش‌آموزان عروسک‌هایشان را به خانه می‌برند.
-
کجا بنشینم
سیب‌ها را به چند تکه تقسیم کرده و هر سیب را به‌صورت زیگزاگ، مانند یک تکه جورچین ببرید. هر قسمت را روی یک میز در کلاس قرار دهید و هنگامی‌که دانش‌آموزان برای ورود به کلاس صف می‌کشند به هرکدام از آن‌ها نیمهٔ دیگر سیب را بدهید. به‌این‌ترتیب کودکان با پیداکردن قسمت دیگر جورچین خود را تکمیل کرده و جای خودشان را پیدا می‌کنند. شما می‌توانید با نوشتن یک عدد بر پشت سیب‌ها، این بازی را آسان‌تر کنید، زیرا در این صورت اعداد در پیدا کردن جای صحیح هر کودک به او کمک می‌کنند.
این فعالیت باعث می‌شود که جای دانش‌آموزان به‌صورت تصادفی در کلاس پیدا شود؛ نه اینکه تنها با دوستانشان در جایی بنشینند و فقط با آن‌ها رابطه‌ی دوستی داشته باشند.
-
محافظ من
برای این فعالیت ما از کپی بنر تبلیغاتی برنامه‌های آموزشی صلیب سرخ استفاده می‌کنیم؛ به این صورت که آن را مانند یک محافظ طراحی و به چهار قسمت تقسیم می‌کنیم. سپس هفت سؤال نیز طراحی می‌کنیم که دانش‌آموزان باید به آن پاسخ دهند. سؤالات بدین شرح است:
- سه موضوعی که در آن مهارت دارید را نام ببرید.
- راجع به خانواده‌تان چه موضوعی را بیشتر دوست دارید؟
- چه چیزی راجع به شما است که دوستانتان می‌پسندند؟
- فکر می‌کنید چه‌کاری را می‌توانید بهتر از همسالان خود انجام دهید؟
- رؤیای انجام چه‌کاری را دارید و دوست دارید آن را روزی انجام دهید؟
- انجام چه‌کاری باعث می‌شود واقعاً احساس خوبی داشته باشید؟
- دوست دارید چه چیزی را در خودتان تغییر دهید تا بهتر شوید؟
هر دانش‌آموز نامش را در بالای برگه می‌نویسد و سپس به چهار سؤال از هفت سؤال بالا پاسخ می‌دهد. به‌گونه‌ای که هر بخش روی بنر یک سؤال با پاسخ داشته باشد. دانش‌آموزان هم می‌توانند به سؤالات پاسخ دهند و یا از ترکیب هنر و نوشتار برای توصیف خودشان استفاده کنند. دانش‌آموزان برای به اشتراک‌گذاری پاسخ‌هایشان داوطلب می‌شوند و درصورتی‌که آن‌ها بنرهای مربوط به خودشان را تزئین کرده باشند، معلم باافتخار می‌تواند آن را به دیگر دانش‌آموزان نشان دهد.
-
بازیِ مهدکودکیِ اسمت چیه؟
برای انجام این بازی می‌توانید از آهنگی به نام اسمت چیه از هاپ پلمر استفاده کنید و به هر دانش‌آموز اشاره کنید تا پاسخ دهد. در ضمن به هرکدام از آنان کارتی داده می‌شود که روی آن نامی نوشته‌شده است و آن‌ها باید آن کارت را روی جدول بازی اسمت چیه قرار دهند. سپس اسامی روی جدول را با یکدیگر می‌خوانیم؛ این نخستین تجربه‌ی خواندن در کلاس مهدکودک می‌شود.
سپس در مرحله‌ی بعدی این بازی در طی روز بچه‌ها به‌صورت دایره‌وار روی زمین می‌نشینند و همه‌ی کارت‌های نام را نیز روی زمین قرار می‌دهیم. به‌این‌ترتیب در این مرحله از بازی سعی می‌کنیم اسم‌ها را پیدا کنیم. به ترتیب، بچه‌ها پایین می‌آیند تا نامشان را از روی کارت‌های چیده‌شده روی زمین پیدا کنند.
اگر کودک در تشخیص نامش یا در پیداکردن آن مشکل داشته باشد، مربی یک کپی از آن را دارد و به او نشان می‌دهد تا به او کمک کند که نامش را از بین کارت‌های چیده‌شده بر زمین راحت‌تر پیدا کند. کودکان واقعاً از این بازی لذت می‌برند.
-
شخص متفکر
نکته: قبل از آماده و یا پخش کردن هرگونه مواد خوراکی و غذایی در کلاس از آلرژی و یا محدودیت‌های موجود در رژیم کودکان مطلع شوید.
در نخستین روز مدرسه همه‌ی معلمان بر این موضوع تأکید می‌کنند که تمامی انسان‌ها مانند یکدیگر فکر نمی‌کنند و طرز فکر یکسانی ندارند. برای نشان دادن این تمایز من کلمه‌ای را انتخاب می‌کنم تا هر یک از دانش‌آموزان نظر و دیدگاهش را راجع به آن بیان کند. در همین راستا من واژه‌ی «مزرعه‌ی ذرت» را می‌گویم و از همه‌ی کودکان می‌خواهم آنچه را با شنیدن این کلمه به ذهنشان خطور می‌کند، بگویند.
برخی ممکن است با گفتن این کلمه مزرعه ذرتی که از کنارش عبور کرده‌اند را به یاد آورند، برخی از آنان یک مزرعه ذرت را از نزدیک ندیده‌اند و برخی دیگر فقط تصویری از آن را دیده‌اند. سپس چند صندلی در اطراف کلاس بگذارید و دانش‌آموزان را به گروه‌های شش‌نفری تقسیم کنید.
به آن‌ها بگویید هر گروه باید روش منحصربه‌فردی برای نشستن روی صندلی‌ها داشته باشد. هر گروهی که روش خاص‌تری داشته باشد، امتیاز بالاتری را به دست خواهد آورد. آن گروه برنده است و به آن‌ها آب‌نبات داده می‌شود.
سپس امتیازات را روی تخته‌ی کلاس می‌نویسم. متأسفانه بعضی‌ها می‌گویند که این امتیازدهی باید برای همیشه ادامه یابد؛ اما ما روش‌های بهتر و صحیح‌تری را مورد بحث و بررسی قرار می‌دهیم. برای مثال به همه‌ی دانش‌آموزان می‌گویم که می‌توانند با روشی که انتخاب می‌کنند به نتیجه‌ی خوبی برسند و مشکلات بر سر راهشان را حل کنند.
اما الزاماً همه‌ی روش‌های انتخابی به طور کامل درست و یا اشتباه نیستند. به‌عنوان‌مثال پیام‌های تبلیغاتی تلویزیون را مورد بحث و بررسی قرار می‌دهیم؛ مثلاً تبلیغ پیتزا؛ در مورد آن از دانش‌آموزان سؤالاتی می‌پرسم تا نظرشان را راجع به آن بدانم؛ البته به همه‌ی دانش‌آموزان آب‌نبات داده می‌شود زیرا همه‌ی آن‌ها برنده‌اند.
-
دایره مواد غذایی
این فعالیت باعث می‌شود که معلمان دانش‌آموزان را از طریق دیدگاهشان نسبت به عادات سالم غذایی تحت عنوان درس‌های سلامتی بهتر بشناسند. در این حرکت دایره‌وار اولین دانش‌آموز با این جمله شروع می‌کند که «نام من فلانی است و غذای موردعلاقه‌ام فلان غذا هست.» سپس شخص بعدی هم خودش و هم شخص قبلی را معرفی می‌کند تا متوجه شویم که آن شخص به صحبت‌های نفر قبلی توجه کرده یا خیر. این فعالیت با نوبت‌گیری هر یک از دانش‌آموزان شروع می‌شود.
اهدافتان چیست؟
معلمان مقاطع بالاتر ممکن است از درخواست دانش‌آموزان مبنی بر نوشتن یک مقاله‌ی هرچند کوچک، که موضوعات ذیل در آن گنجانده‌شده باشد، استقبال کنند. سؤالات تشکیل‌دهنده‌ی محتوای مقاله شامل موارد زیر هست:
- خودتان را معرفی کنید.
- چرا اینجا هستید یا هدفتان از اینجابودن چیست؟
- اهداف کوتاه‌مدتتان چیست؟
- اهداف بلندمدتتان چیست؟
- زمانی که اینجایید قصد دارید چه‌کاری انجام دهید؟
- موانع شما چیست و چگونه می‌خواهید به اهداف موردنظرتان برسید؟
این فعالیت به معلمان و همچنین دانش‌آموزان ابزاری جهت تشخیص و یا یک جمله حاوی مطالب خودانگیزشی و یک احساس خوب به دلیل بودن در مدرسه ارائه می‌دهد. در حین این فعالیت کارهای دیگری مانند اشتراک‌گذاری ارائه و سخنرانی، خواندن مطلب برای کلاس، بیان رؤیاها و آرزوها، مقالات روزنامه که مرتبط با حرفهٔ موردعلاقه هر شخص نیز باشد، انجام می‌گیرد.
- سایر فعالیت‌هایی که پیش از این برای نخستین روز مدرسه پیشنهاد شده است را در کتابک بخوانید:
منبع:
جهان آموزش، ترجمهٔ طیبه کنشلو
منبع: Education World
