هشتم سپتامبر ۲۰۱۸ برابر با ۱۷ شهریورماه ۱۳۹۷ از سوی یونسکو روز جهانی سوادآموزی نام‌گذاری شده است. این روز هر سال در بسیاری از نقاط جهان جشن گرفته می‌شود تا توجه ویژه‌ای به نیازهای سوادآموزی جهان داشته باشد. در ادامه با حق آموزش کودکان آشنا می‌شویم
نگاهی بر امار بیسوادی در ایران و جهان
در ایران قبل از انقلاب برنامه پیکار با بیسوادی در برنامه‌های دولت‌ها قرار داشت و پس از انقلاب با تاسیس سازمان نهضت سوادآموزی کشور، موضوع آموزش بیسوادان جنبه مردمی و ملی گرفت. بنا بر اعلام مسئولان سازمان نهضت سوادآموزی کشور، در ایران ۹/۵ میلیون نفر جمعیت بیسواد در سنین مختلف وجود دارد که ۳/۵ میلیون از آنها بیسواد مطلق بشمار می‌آیند. بنابر آمارهای جهانی، میزان باسوادی در ایران ۸۷ درصد است که با آمارهای کشور همخوانی دارد. همچنان ۱۳درصد از جمعیت کشورمان در وضعیت بیسوادی قرار دارند. (وب‌سایت روزنامه دنیای اقتصاد)
این قاعده در تمام دنیا وجود دارد که دو سوم بیسوادان را زنان تشکیل می‌دهند. در کشورمان نیز حدود ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار نفر بیسواد ۱۰ تا ۴۹ سال داریم که قریب به یک میلیون و ۸۰۰ هزار نفر از بین خانم‌ها هستند، البته این آمار در بین اتباع خارجی کمی متفاوت است؛ یعنی نسبت آمار بیسوادی زنان اتباع، به خصوص اتباع افغانستانی از ایرانی‌ها بالاتر است.
آنچه که مسلم است، این است که نسبت یا فاصله بین درصد باسوادی زنان و مردان در طول سال‌های اخیر کاهش پیدا کرده و این اتفاق بسیار خوبی است؛ در حال حاضر ۱۲ درصد فاصله داریم، در حالی که یک زمانی ۴۰ درصد فاصله درصد باسوادی زنان و مردان بود، البته اگر بخواهیم با مقیاس جغرافیایی این موضوع را بررسی کنیم؛ با وجود اینکه تعداد بیسوادان جمعیت شهری و روستایی ما تقریبا مساوی هستند، اما نسبت زنانِ بیسواد روستایی خیلی بالاتر است. (وب‌سایت خبر آنلاین)
طبق عکس نوشته‌ای که توسط مرکز آمار یونسکو در سال ۲۰۱۳ منتشر شد، ۵۲ درصد از ۷۷۴ میلیون آدم بی سواد که ۱۵ سال یا بیشتر دارند در آسیای غربی و جنوبی مستقر هستند. در سال ۲۰۱۵، این مناطق نرخ سواد ۷۰.۲ درصد را دارند، در حالی که جنوب صحرای افریقا نرخ سواد ۶۴ درصد را تجربه می‌کند. سودان جنوبی در بین همه‌ی آن کشورها پایین ترین رتبه را دارد، با نرخ سواد یا باسوادی برابر با ۲۷ درصد و بعد از آن افغانستان با نرخ ۲۸.۱ درصد، بورکینافاسو با ۲۸.۷ درصد، نیجر با ۲۸.۷ درصد، مالی ۳۳.۴ درصد، چاد ۳۵.۴ درصد، سومالی ۳۷.۸ درصد، اتیوپی ۳۹ درصد، گینه ۴۱ درصد و بنین ۴۲.۳ درصد قرار دارند.(وب‌سایت اتاق شیشه‌ای خبر)
حق آموزش کودکان
حق آموزش کودکان یکی از حقوق بنیادی هر کودکی است. این حق در ماده ۸۲ و ۹۲ پیمان نامه حقوق کودک مطرح شده است. کشورهای امضاکننده پیمان نامه متعهد می‌شوند که برای برخورداری کودکان از این حق، فرصت‌های یکسانی برای همه کودکان فراهم کنند. به این معنا که باید آموزش ابتدایی اجباری و رایگان باشد و آموزش متوسطه و حرفه‌ای و هم چنین آموزش عالی گسترش یابد و همه افراد بتوانند به اطلاعات و راهنمایی‌های آموزشی دست یابند.
کشورهای طرف پیمان نامه میپذیرند که آموزش و پرورش کودک باید بر رشد همه جانبه شخصیتی کودک و توانمندی‌های ذهنی و جسمی او متمرکز شود، به هویت فرهنگی و ارزش‌های ملی کشوری که کودک در آن زندگی می‌کند احترام بگذارد، کودک را برای پذیرش مسئولیت در جامعه ای آزاد که در آن مشارکت، برابری و شکیبایی ترویج می شود آماده کند، به تمدن‌های دیگر، حقوق بشر و آزادی‌های بنیادین و حفاظت از محیط زیست احترام بگذارد .
بیش تر کودکان رفتن به مدرسه را به عنوان یک اجبار تلقی می کنند، نه حقی که باید از آن برخوردار باشند. آن ها به پیامدهای نقض این حق نمی‌اندیشند. به همین سبب برای آشنایی کودکان با این حق ( حق آموزش کودکان ) ،باید کودکان را از اهمیت آموزش در زندگی فردی شان آگاه ساخت.
- یادگیری حقوق کودک (حق آموزش کودکان )، ایجاد مسئولیت برای بهره‌گیری پویا از این حق و حفاظت از حقوق دیگران؛
- درک مفهوم حق آموزش به عنوان یکی از حقوق کودک؛
- تشویق دانش آموزان که آموزش را یک حق بدانند نه یک اجبار؛
- ایجاد آگاهی نسبت به اهمیت آموزش در زندگی افراد و کمک به دانش آموزان که آموزش را فرایندی بدانند که آنها نقش مهمی در آن بازی می‌کنند .
- تشویق دانش آموزان برای درک نقش دوجانبه آموزش – آموزش با هدف یادگیری واقعیت‌ها و مهارت‌های عملی سودمند در زندگی روزمره و آموزش به عنوان وسیله‌ای برای پرورش و رشد توانمندی‌های فردی؛
در بسته بازی و فعالیت با کارت های حقوق کودک ، ۲۱ کارت تصویری وجود دارد که بر روی هر کدام نماد یکی از حقوق کودک نقش بسته شده و نام آن حق در زیر نماد آمده است. همه این بازی‌ها را می‌توانید با یک بسته کارت برای کل شرکت‌کنندگان که در گروه‌های چند نفره قرار می‌گیرند، انجام دهید و یا برای هر گروه یک بسته کارت تهیه کنید.
«حقوق کودک را بشناسیم و با آن زندگی کنیم» کتابی است درباره شناخت حقوق کودک همراه با کارگاه‌های عملی برای دانش آموزان دبستان و دبیرستان. این کتاب به آموزگاران کمک می‌کند تا کودکان و نوجوانان را از راه تجربههای عملی در کلاس‌های درس با حقوق خود آشنا کند.
