خواندن هم عادت و هم مهارت است. برای نوزادان و نوپایان خواندن فراتر از عادت و مهارت، افزاری موثر در رشد ذهنی و عاطفی آنها به شمار میرود زیرا دو سال نخست زندگی مرحلهای مهم و حیاتی در رشد ذهنی، زبانی و اجتماعی کودکان است و از این رو نقش تعیینکنندهی نخستین آموزگاران، یعنی والدین، در این دوران در گسترش دایرهی واژگان، قدرت تمرکز و پایهریزی آنچه فرزندانشان برای مهارتهای سخن گفتن، خواندن و نوشتن و برقرای ارتباط نیاز دارند انکارناپذیر است. امروزه ثابت شده است عادت و علاقه به خواندن از دوران نوزادی یا حتا زمانی که کودک در شکم مادر است، آغاز میشود.
به همین سبب موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان و برنامهی «با من بخوان»، بخشی از فعالیتهای خود را به ترویج خواندن با نوزادان و نوپایان اختصاص دادهاند تا با آگاه ساختن و توانمند کردن مادران و پدران به ویژه در خانوادههای کمدرآمد، در جهت کتاب خواندن و گفتوگو با کودکان از همان بدو تولد گام بردارند.
در همین راستا امسال تابستان نیز برنامهی «با من بخوان» برگزاریِ مجموعه کارگاههای «خواندن با نوزاد و نوپا» را در دو مرکز در تهران آغاز کرد. «مرکز توانمندسازی آوای ماندگار» در منطقهی مولوی – دروازه غار تهران و «انجمن حمایتی آموزشی کودکان محمودآباد» (شکوفان) در اطراف شهرری، دو مرکزی هستند که امسال تابستان گروههای جدیدی از مادران و نوزادان را تحت پوشش قرار دادهاند.
برنامهی «با من بخوان» در سال 1398 پس از رایزنی و گفتوگو با مسئولان مرکز توانمندسازی آوای ماندگار، به منظور گسترش برنامه در میان خانوادهها، ایجاد ارتباط هر چه بیشتر این مرکز با خانوادهها، و تحت حمایت قرار دادن کودکان از همان دوران نوزادی، اجرای سلسله کارگاههای «خواندن با نوزاد و نوپا» را برای مادرانی که در مرکز توانمندسازی آوای ماندگار مشغول به کار هستند یا به این مرکز مراجعه میکنند، در دستور کار خود قرار داد. به این ترتیب در تیرماه 1398 نخستین گروه شامل بیش از 20 مادرباردار یا دارای فرزندان نوزاد و نوپا در کارگاههای آموزشی ثبت نام کردند و اینک زیر نظر کارشناس برنامه، خانم فرشته دباغ، آموزش میبینند.
برنامهی خواندن با نوزاد و نوپا در «انجمن حمایتی آموزشی کودکان محمودآباد» شهرری نیز از تیرماه ۱۳۹۴ آغاز شده و پیش از این برای چهار گروه از مادران و نوزادان به اجرا درآمده است. اینک دور جدید کارگاههای خواندن با نوزاد و نوپا با پیوستن گروه پنجم از مادران در این مرکز آغاز شده است. در گروه پنجم، 10 مادر حضور دارند و زیر نظر کارشناس برنامه، خانم آزاده صادقی، آموزشهای لازم را دریافت میکنند.
مجموعه کارگاههای خواندن با نوزاد و نوپا در چهار دوره و به مدت یک سال برای مادرانی برگزار میشود که دارای کودکان صفر تا ۳ سال هستند. در این برنامه مادران ابتدا به مدت یک ماه در نشستهای هفتگی شرکت میکنند و اصول اولیهی خواندن با نوزاد و نوپا را فرا میگیرند و کیسهی کتاب خواندن با نوزاد و نوپا را دریافت میکنند تا به خواندن با کودکان خود بپردازند. عناوین کتابها و لوازم مناسب درون این کیسهها که درجهت تضمین رشد همهجانبهی کودکان در اختیار خانوادهها قرار میگیرد، اغلب از سوی انتشارات موسسهی پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان منتشر شده است، یا بر اساس کار کارشناسی گروه کتابشناسی این موسسه از میان کتابهای باکیفیت دیگر ناشران این حوزه برگزیده شدهاند.
کتاب راهنمای کاربردی «خواندن با نوزاد و نوپا» (چگونه به نوزاد و نوپای خود کمک کنیم تا دنیای واژهها را کشف کند)، کتابهای مقوایی سیاه و سفید (برای تقویت حس دیداری نوزادان)، مجموعه 6 جلدی کتابهای مقواییِ «نخستین کتابخانهی من»، کتابهای لالایی، و مکعبها و کتابهای پارچهای از جمله کتابهایی هستند که در کیسهی نخست در اختیار مادران قرار گرفته است.
دورههای بعدی نشستها هر کدام به فاصلهی سه ماه برگزار میشوند و مادران در هر نشست کیسهی جدیدی حاوی کتابهای مناسب برای کودکانشان دریافت میکنند. بدین ترتیب طی یک سال مادران در مسیر درست کتابخوانی با نوزادانشان قرار میگیرند و زیر نظر آموزشگران مؤسسه کودکانشان را از نخستین سالهای کودکی از کتابهای باکیفیت بهرهمند میکنند. در این نشستها آموزش تئوری و عملی در پیوند با کتاب به مادران ارائه میشود. مادران علاوه بر کتابخوانی با شیوهی درست خواندن لالایی و شعر و گفتن قصه با عروسک آشنا میشوند و یاد میگیرند خودشان برای کودکانشان کتاب درست کنند.
برنامهی خواندن با نوزاد و نوپا تاکنون در منطقه حصهی اصفهان، شیرخوارگاه آمنه و شیرخوارگاه رقیه در تهران نیز اجرا شده است و به نتایج شگفت و قابلتوجهی در زمینهی رشد و ارتقای مهارتهای زبانی، عاطفی و اجتماعی کودکان دست یافته است.
با تاثیرات برنامه خواندن با نوزاد و نوپا بر کودکان شیرخوارگاه آمنه آشنا شوید
با برنامه با من بخوان در مرکز توانمندسازی آوای ماندگار آشنا شوید
با برنامه با من بخوان در انجمن حمایتی آموزشی کودکان محمودآباد آشنا شوید