نخستین بارقههای فکری تولید دانشنامهای مرجع برای کودکان و نوجوانان ایرانی به دهه چهل شمسی باز میگردد. زنده یاد توران میرهادی و دیگر بانیان شورای کتاب کودک، وجود کتابهای مرجع ترجمه شده در آن مقطع زمانی را برای نقش آفرینی در گسترش روند پرسشگری کودکان و پاسخگویی به آنها، کافی نمیدانستند.
آنها در پی تولید دایره المعارفی به زبان فارسی بودند که بتواند با زاویه نگاه از ایران، عطش پرسشگری کودک و نوجوان ایرانی را فرو بنشاند. در پاییز سال ۱۳۵۸ این روند کلید خورد و پس از بررسیهای گسترده و عمیق که بیش از یک دهه به طول انجامید، در ابتدای دهه هفتاد نخستین جلد فرهنگنامه به همت نهادهای دو قلوی «شورای کتاب کودک» و «فرهنگنامه کودکان و نوجوانان» در اختیار فرزندان ایران زمین قرار گرفت و این روند قریب به سه دهه است که ادامه دارد.
دست اندرکاران و مؤلفان فرهنگنامه با وقوف بر رشد شتابان علم و همچنین گردش اطلاعات در عصر کنونی، با تمرکز بر برنامه ریزی کوشیدهاند تا با سرعت بخشیدن به روند تدوین و انتشار جلدهای باقی مانده این دانشنامه مرجع، با زمانه همگام شوند. از اینرو برخلاف رویه پیشین که در هر سال یک جلد از فرهنگنامه منتشر میشد، در سال جاری موفق شدند تا دو جلد از فرهنگنامه را روانه بازار نشر کنند. بدین ترتیب که به دنبال انتشار جلد نوزدهم فرهنگنامه کودکان و نوجوانان در اوائل تابستان سال جاری، اینک جلد بیستم نیز مشتمل بر مدخلها و مقالات حروف «ق» و «ک»، توسط شرکت تهیه و نشر فرهنگنامه کودکان و نوجوانان در ۵۰۰۰ نسخه آماده عرضه است.
جلد بیستم فرهنگنامه کودکان و نوجوانان شامل ۱۹۹ مقاله، ۱۷ مدخل ارجاعی، ۴۳۵ تصویر، ۱۷ نقشه و ۲۷ جدول و نمودار است. مقالات جلد بیستم با زبانی مناسب برای مخاطبان ده تا شانزده ساله، با کار و تلاش ۱۲۱ پدید آور در ۲۸ گروه موضوعی و با سرویراستاری دکتر صادق سجادی و ایران گرگین تهیه شدهاند.
همچنین در راستای همگامی با زمان و تحولات ناشی از آن، جهد و تلاش دست اندرکاران نشر فرهنگنامه بر این است که در کوتاهترین زمان ممکن، مقالهها و تصویرها و نقشههای روزآمد شده جلدهای یکم تا یازدهم فرهنگنامه را در اختیار علاقه مندان قرار دهند.
آئین رونمایی از جلد بیستم، همچون جلد نوزدهم و برخلاف رویه و سنت مرسوم در رونمایی هجده جلد پیشین، به دلیل تعهد به فاصله گذاریهای اجتماعی، بدون گردهمایی و حضور علاقه مندان برگزار میشود.
لازم به یادآوریست که علاقه مندان میتوانند برای تهیه فرهنگنامه کودکان و نوجوانان با شماره تلفن ۶۶۴۱۵۸۷۸ (خانم عرفانیان) تماس بگیرند یا از طریق ثبت سفارش الکترونیک در وبگاه جامع فرهنگنامه، اقدام کنند.