سید مهدی اعتصامی، مدیر مدرسه‌ای در اصفهان، به تازگی با سایت‌های آموزک و کتابک آشنا شده است. او در برگه‌ی اینستاگرام خود، از این آشنایی می‌گوید.
یک معرفی، پنجره‌ای به دنیای کودکی.
افسوس که سایت کتابک و آموزک را دیر شناختم! البته از دور یک اسمی شنیده بودم ولی اواخر سال 1398 در جریان سلسله جلسات فرزندپروری دوست استادم، رسول محمودی این سایت واقعاً بی نظیر را معرفی کرد. اینجا بود که با جوهر کار کتابک ارتباط گرفتم و به راستی مجذوب این سایت پایان ناپذیر شدم!
نمی‌دانم برای معرفی یک سایت گسترده و در عین حال عمیق، چه چیزی بگویم که در فضای بد تجاری شده کشورمان، بدتر نشود!
شاید این سایت یکی از ضروری‌ترین پنجره‌ها برای جامعه ایران امروز باشد. این را نمی‌گویم تا شما خواننده این متن کوتاه را در همین جا ترغیب به رجوع این سایت کنم. شما هم وقتی ساعتی در این سایت به مطالعه و درگیری وجودی نشستید، با من هم عقیده می‌شوید؛ البته به شرط آنکه اندکی دلتان به کودکان این سرزمین، کتاب‌هایشان، آموزششان، قلمشان، بِه زیستی‌شان، قصه‌هایشان، نهادشان، اصل کودکی‌شان و... بسوزد!
سایت کتابک خیلی زنده، فنی، محققانه، تجربی و بین رشته‌ای است. اگر بخواهم فقط ویژگی‌های آن را نام ببرم، این کپشن اجازه نخواهد داد. اهل توصیه نیستم، می‌توانید حرف‌های من را آزمایش کنید!
_ سایت کتابک، آموزک و کتاب هُدهُد، به صورت تخصصی به مواد خواندن؛ کتاب، نویسه، قلم، قصه، شعر و... می‌پردازد. کسانی که علاقه مند و دردمند مواد خواندنی هستند از این پنجره اُفق گشا، می‌توانند پیوسته بهره ببرند.
_کتابک و همهٔ پنجره‌های خانه تاریخ ادبیات کودکان، همکاری طیف‌های متنوعی را جلب کرده است که همین مزیت، گستردگی و عمق آن را منجر شده است. این ویژگی به نظرم یکی از میراث ارزشمند توران میرهادی است که هرگز "من" نبود بلکه همیشه و در هرحال مروج "ما" بود.
این سایت بزرگ و غنی کاملاً غیر دولتی و کاری مردمی است و توانسته طیف‌های مختلف از طبقه‌های مختلف جامعه را درگیر مسئلهٔ “کودکی” بکند.
_کتابک، آموزک و کل مؤسسه تاریخ ادبیات کودکان، به "کودکان" می‌اندیشد و این اندیشیدن را از تاریخ، فرهنگ و نظر تا عمل، تولیدات و نمونه، با پژوهیدن طی کرده است و می‌کند. بله، "کودکی" برای آنها مسئله است؛ کودکی فارسی زبانان و ایران، در امروز.
سیاست، رانت، تجارت، نرخ به روز و چند عامل دیگر بدبختی کودکان، مسئلهٔ آنها هرگز نیست. دال مرکزی آنها "کودکی" است.
کتابک و همهٔ پنجره‌های مؤسسه تاریخ ادبیات کودکان، یک شبکه‌ای از ارتباطات را برای ما ایجاد می‌کند؛ مثلاً ارتباط با نشرها، مدرسه‌ها، دانشمندان، نظریه‌ها و...؛ این ارزشمند است که ما بتوانیم با کلید واژه‌های مؤثر یک نوشته تا جایی که حوصله داریم پیش برویم و سَرَک بکشیم.
کتابک و همهٔ این خانواده عزیز، حلقهٔ پیوند جامعه با نظام دانش است؛ خیلی‌ها در دانشگاه‌ها درس خواندند، مؤسسه زدند، کتاب‌ها چاپ کردند و...، ولی نتوانستند نسبتی با اکنون جامعه ایران برقرار کنند؛ یا نسبتی ناقص و گژ بر قرار کردند یا به نرخ روز سود کردند! ولی کتابک پیوند مبارکی با جامعه ایران برقرار کرده و همچنان ادامه می‌دهد.
_کتابک، گسترده و عمیق حرکت می‌کند؛ برخی سایت‌ها خیلی ادعا می‌کنند و پنجره‌های مختلف باز کرده‌اند، ولی جلو که می‌روی بی پشتوانه بودن آنها را حس می‌کنی! برخی‌ها هم در یک موضوع خیلی خاص، پشتوانه دارند ولی تک رشته‌ای، آنها را با چالش‌هایی روبرو می‌کند. اما کتابک در هر دو بُعد زنده است. البته از کسانی همچون محمدهادی محمدی و همه مشارکت کنندگان این سایت پژوهشی برای کودکان، جز این انتظار نمی‌رود.
_کتابک توجه به بوم ایران و زبان فارسی دارد؛
کودک اینجا و اکنون درد و میزان کتابک است.
او هم‌چنین در دو پست دیگر، از تجربه‌ی خواندن دو کتاب توران دختر ایران و زیر خط کودکی می‌گوید:
کتاب‌های مفید و اثر بخش چقدر انرژی زا و روحیه دهنده هستند.
امروزم با کتاب توران، دختر ایران رنگ و بو گرفت.
این کتاب یکی از کتاب‌های پژوهشگری اصیل و توانا، محمدهادی محمدی است. محمدی که عمر خود را تماماً وقف کودکان این سرزمین کرده است، در این کتاب تار و پود کودکی را در دل تاریخ و فرهنگ این سرزمین می‌کاود و کنش‌ها و کوشش‌های توران میرهادی را توضیح می‌دهد. پژوهش‌های او همگی چنین ساختار و سیاق چند وجهی را دارد: از طرفی دربارهٔ (کودکی) صحبت می‌کند. از طرف دیگر تاریخ و فرهنگ این کشور را ورق می زند. از طرف سوم از اندیشه‌های دانشمندان و نظریه پردازان در این زمینه دریغ نمی‌کند و در بُعد چهارم البته کوشش‌ها و زیستن‌های دختر ایران، توران را به نسل امروز نشان می‌دهد.
چنین سیاق پژوهشی و آداب قلمی مورد نیاز ایران امروز است؛ که بهتر متوجه (خود) در افق تاریخی باشیم و جایگاه نظریه‌های غربی روشن باشد و (ما) مانده از توران‌ها، پیش از آن که فردا برآید! یاریگر ما و کودکان ما باشد.
پ.ن: بهار 1399
خرید کتاب توران دختر ایران
کاش پیش از این‌ها با قلم و جنس پژوهش‌های محمدهادی محمدی آشنا می‌شدم! اما به هرحال خوشحال‌ام که امروز طعم قلم و اندیشه‌ی او را چشیدم.
زیر خط کودکی کتابی بود که با آن امروزم لذت بخش شد.
کتاب را با هدف آشنایی با سبک تحلیل‌ها و کاویدن‌های محمدی شروع به خواندن کردم. در طول خواندن هدفم وسیع‌تر شد; محمدی به خوبی فضا را ترسیم می‌کند; به موقع طرح پرسش می‌کند و پاسخ کیفی با مفاهیم متناسب می‌آورد.
جالب‌تر اینکه او به خوبی از نظریه‌های مختلف علوم انسانی بهره می‌برد. یعنی نسبت نظریه (که معمولاً از اندیشمندان غربی هست) و واقعیت (زیست آذر یزدی+اجتماع ما) به خوبی حفظ می‌شود; تا جایی که نظریه برای ما فهم پذیرتر می‌شود وحتی به سمت خلق نظریه و مفهوم میل دارد.
به نظرم این جنس پژوهش‌ها (با مدل‌های متنوع و...) مورد نیاز جامعه‌ی ماست.
به هرحال سبک فکر کردن محمدی قشنگ است; حداقل برای من.
در پایان به‌جای شروع; از دوست استادم رسول محمودی متشکرم که واسطه‌ی آشنای‌ام شد.
پ.ن: تابستان 1399
خرید کتاب زیر خط کودکی