هانس کریستین اندرسن نام بزرگی در دنیای ادبیات کودکان است. یکی از مهم‌ترین جایزه‌‌های ادبی به نام اوست و روز میلادش «روز جهانی کتاب کودک» نام گرفته است. او را پدر افسانه‌های نو می‌خوانند، زیرا با آمیختن قصه‌های عامیانه با تخیل خود، افسانه‌‌هایی تازه پدید آورد که بسیاری‌شان از آثار کلاسیک محبوب و به‌یادماندنی برای کودکان نسل‌های گوناگون در سراسر جهان هستند.
چند هفته‌ی دیگر، در دوم آوریل ۲۰۲۴ (۱۴ فروردین ۱۴۰۳)، دوست‌داران و ترویج‌گران ادبیات کودک به روال هر سال زادروز هانس کریستین اندرسن و روز جهانی کتاب کودک را گرامی خواهند داشت. اما نام‌دار بودن پدیده‌ی عجیبی است. اولین چیزی که به ذهن می‌آید این است که همه، یا دست‌کم بیش‌تر مردم، فرد نام‌دار را می‌شناسند. با این حال گاهی در مسیر گسترشِ نام، صاحب‌اش فراموش می‌شود. فراموش می‌کنیم چرا آن نام آن‌قدر بزرگ است و چه شد که گرامی‌اش می‌داریم؟ بیش‌تر ما چیز زیادی درباره‌ی زندگی اندرسن نمی‌دانیم. این‌که کودکی و نوجوانی‌اش چه‌طور گذشت؟ چه شد که به سرزمین قصه‌ها پا گذاشت؟ قصه‌های او چه ویژگی‌هایی دارند؟ مسیر زندگی او چه تاثیری بر قصه‌های‌اش گذاشته است؟ و...
هفته‌های پایانی سال، و هفته‌های آغازین سال نو که به روز تولد اندرسن منتهی می‌شود فرصت مناسبی است تا با زندگی و داستان‌های او ــ هم‌اندازه و هم‌سنگِ نام و آوازه‌اش ــ آشنا شویم. از این رو، موسسه‌ی پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان و برنامه‌ی «با من بخوان» از شما دعوت می‌کنند امسال برای گرامی‌داشت این نویسنده‌ی نام‌دار به پیشواز زادروزش برویم و هم‌راه با کودکان و نوجوانان به دنیای پرماجرای اندرسن سفر کنیم!
برای ورود به دنیای اندرسن کلیدی در دستان‌مان داریم: کتاب «سفر زندگی هانس کریستین اندرسن» که هاینز یانیش، نویسنده‌ی اتریشی، و مایا کاستلیک تصویرگر اسلوونیایی آن را خلق کرده‌اند و انتشارات موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان (کتاب تاک) با ترجمه‌ی سپیده قلی‌پور آن را به فارسی منتشر کرده است. خواندن این داستان گرافیکی جذاب می‌تواند پلی باشد برای آشنایی کودکان با این نویسنده، و مشوقی برای خواندن داستان‌های او.
خرید کتاب سفر زندگی هانس کریستین اندرسن
در سایت کتابک بخوانید: بررسی کتاب «سفر زندگی هانس کریستین اندرسن»، شگردهایی برای خواندن یک کتاب خوب
در این کتاب، کودکان و نوجوانان در جریان سفری دل‌انگیز با کالسکه، که افزارِ سفر در روزگار اندرسن بوده است، کم‌کم با زندگی او آشنا می‌شوند. اما اندرسن در این سفر تنها نیست. مادر و دختری در آن کالسکه با اندرسن هم‌راه هستند. دخترک کنج‌کاو که نام‌اش السا است پرسش‌هایی را مطرح می‌کند که شاید کودکان زیادی دوست دارند پاسخ‌شان را بدانند، و اندرسن نیز به همه‌ی پرسش‌های او به زبان قصه پاسخ می‌دهد.
می‌توانید ضیافت گرامی‌داشت اندرسن را با بلندخوانی این کتاب آغاز کنید. هنگام بلندخوانی از تصویرگری ویژه‌ی این کتاب غافل نشوید. تصاویر کتاب، که بی‌شباهت به کتاب‌های کمیک‌استریپ نیست، هم‌چون صحنه‌های فیلم کنار هم نشسته‌اند و با تغییر رنگ‌بندی ما را به سفر در زمان می‌برند تا داستان زندگی هانس را از کودکی تا بزرگ‌سالی به نظاره بنشینیم. هم‌چنین در این کتاب تصاویر خیال‌انگیزی با الهام از برخی قصه‌های معروف اندرسن آمده است که خود اندرسن و السا هم در آن حضور دارند.
هم‌نشینی روایت تصویری و متن کتاب آن را برای گروه‌های سنی گوناگون جذاب می‌کند. گرچه با داستان کوتاهی روبه‌رو نیستیم، اما متن روان و آسان‌خوان در کنار تصاویر زیبا و گویا مخاطب را با خود هم‌راه می‌کند. هم‌چنین این ویژگی‌ها فرصتی به وجود می‌آورند تا کودکانی که در سال‌های پایانی دبستان هستند اما چندان علاقه‌ای به کتابخوانی ندارند، پا در مسیر مطالعه بگذارند.
فعالیت‌هایی که می‌توانید در پیوند با این کتاب و زندگی و آثار اندرسن انجام دهید:
• از کودکان بپرسید که آیا تا به حال داستانی از هانس کریستین اندرسن خوانده‌اند؟ یا برخی از داستان‌های معروف او را می‌شناسند؟ «جوجه اردک زشت»، «لباس تازه‌ی پادشاه»، «پری دریایی کوچولو»، «سرباز سربی»، «دخترک کبریت‌فروش»، «بندانگشتی» و «ملکه‌ی برفی» از جمله داستان‌های معروف اندرسن هستند که شاید کودکان و شما با آن آشنا باشید.
• می‌توانید این قصه‌ها را به کلاس یا کتابخانه بیاورید و با کودکان بخوانید و نشست‌هایی برای بلندخوانی داستان‌های اندرسن برگزار کنید.
• از کودکان بخواهید برداشت خود از زندگی او را نقاشی کنند. یا می‌توانید از کودکان بخواهید که هر کدام یکی از داستان‌های اندرسن را که بیش‌تر دوست دارند انتخاب کنند و به شکل فردی یا گروهی آن را به تصویر بکشند. نمایشگاهی از این نقاشی‌ها برپا کنید.
• می‌توانید متن کتاب «سفر زندگی هانسن کریستن اندرسن» را هم‌چون یک نمایشنامه در نظر بگیرید و با هم‌کاری کودکان و نوجوانان نمایش زندگی اندرسن را اجرا کنید. یا مانند پدر هانس جعبه‌ی نمایشی درست کنید و با هم‌راهی کودکان نمایش را به اجرا درآوردید.
• فیلم‌ها و انیمیشن‌های زیادی براساس داستان‌های اندرسن ساخته شده است. می‌توانید نمونه‌هایی از آن‌ها را که باکیفیت، هنرمندانه و متناسب با سن کودکان باشند پیدا کنید و کودکان را در کتابخانه، مدرسه، یا خانه به تماشای آن‌ها دعوت کنید.
این‌ها فقط چند فعالیت پیشنهادی هستند. بی‌شک می‌توانید با خلاقیت خودتان فعالیت‌های بیش‌تری طراحی کنید و برنامه‌های متنوعی را در این چند هفته به مناسبت روز جهانی کتابک کودک و بزرگ‌داشت اندرسن برگزار کنید.
عکس‌ها، فیلم‌ها و تجربه‌های خود از فعالیت‌های در پیوند با زادروز اندرسن را در شبکه‌های اجتماعی با هشتگ‌های زیر به اشتراک بگذارید و دیگران را هم به پیوستن به این مناسبت دعوت کنید؛ به این بهانه در آستانه‌ی بهار به یک‌دیگر یادآور شویم که: «زندگی، خود، دل‌انگیزترین قصه‌ی پریان است!»
#روز_جهانی_کتاب_کودک
#هانس_کریستین_اندرسن
#HansChristianAndersen
بیش‌تر بخوانید:
مروری بر احوال، آثار و افکار هانس کریستین اندرسن