تابستان، فصل تعطیلی مدرسه‌ها و زمان استراحت کودکان است. در این فصل تغییراتی در عادت‌های فیزیکی و رفتاری کودکان روی می‌دهد. اگرپدران و مادران به این تغییرات توجه داشته باشند، می‌توانند از این فصل، بهتر به سود کودکان استفاده کنند. در زیر، به چند گونه از این تغییرات فیزیکی و رفتاری اشاره می‌کنیم. درمواردی که در زیر می‌خوانید، همچنین به چند بیماری تابستانی و راه‌های پیشگیری از آن‌ها اشاره شده است.
- تغییر در زمان خواب و بیداری کودکان: سعی کنید این تغییر را در اندازهٔ متعادل نگه دارید تا به ساعات خواب و بیدار شدن زمان مدرسه نزدیک باشد. با توجه به دورهٔ طولانی تعطیلات برای تغییر عادتی که شکل می‌گیرد، باید زمان بیشتری گذاشت. تغییر در ساعت‌های خواب و بیداری، ارتباط ذهنی کودک را در روزهای نخست باز شدن مدرسه، با کلاس و درس دچار آشفتگی می‌کند و شروع سال تحصیلی به کابوسی برای کودکان تبدیل می‌شود. کودکان ما به سبب نبودجاذبه های مثبت در محیط آموزشی، ارتباط خوبی با این محیط بر قرار نمی کنندو تغییرات رفتاری در تابستان، هم مشکل را دو چندان می‌کند.
- فعال نگه داشتن ذهن کودکان: بهترین کار در این زمینه، ترغیب کودکان به مطالعهٔ کتاب‌های غیر درسی است. برای فراهم کردن امکانات در این مورد، با فرزندانتان از فرهنگسراها، کتابخانه‌ها، کانون‌های فرهنگی و سایت‌های آموزشی دیدن کنید. با خرید کتاب‌های مناسب با مشارکت خود آن‌ها، فرزندانتان هر چه بیشتر به خواندن کتاب علاقه مند خواهند شد.
در آموزک بخوانید: کدام بهتر است: بازی در فضای بسته یا بازی در فضای باز؟
- بازی‌های کامپیوتری: این بازی‌ها، به سبب جذابیت و هیجانشان، گاه بیشترین زمان فعالیت کودکان را می‌گیرند. البته محروم کردن آن‌ها از این بازی‌ها روش درستی نیست. در این بازی‌ها، کودکان به سبب نداشتن فعالیت فیزیکی، بیشتر با شیوه‌های واکنش سریع آشنا می‌شوند که تا حدودی سودمنداست. اما باید توجه کرد که اختصاص زمان طولانی به این بازی‌ها، به انزوای کودکان و ضعف دربرقرای ارتباط آن‌ها با دیگران می‌انجامد. این بازی‌ها همچنین کودکان را چاق می کنندو گاهی اضافه وزن آن‌ها تا پایان عمر ادامه دارد. برخی پدر و مادران، ناآگاهانه یا خاطرنداشتن وقت برای بودن با فرزندان خود یا بی توجهیِ به پرورش ذهنی و جسمی آن‌ها، این بازی‌ها را در اختیار کودکان می‌گذارند و خوشحال‌اند که آن‌ها دیگر مزاحمشان نمی‌شوند. عادت به بازی‌های کامپیوتری ، بیشتردر فصل تابستان شکل می‌گیرد و بعدها به عادتی در تمام طول سال تحصیلی تبدیل می‌شود.
- ورزش: بهتر است فعالیت ورزشی کودکان در گرمای تابستان، در زمان‌های بین صبح تا پیش از ظهر انجام شود. گرم‌ترین ساعت هادر تابستان، بعد از ظهر از حدودساعت ۱۴ تا ۱۷ است. در این فاصله، نباید فعالیت فیزیکی انجام داد. با غروب آفتاب وخنک تر شدن هوا، کودکان می‌توانند دوباره برنامه‌های ورزشی را شروع کنند یا ادامه دهند.
- آفتاب سوختگی: در فصل تابستان، کودکان با انجام فعالیت‌های ورزشی، به ویژه در فضای باز، بیشتر در معرض آفتاب قرار می‌گیرند. برای حفاظت پوست آن‌ها از آفتاب سوختگی، حتماً از کرم‌های ضد آفتاب با درجهٔ نگهدارنده مناسب استفاده کنید. استفادهٔ درست و به اندازه از این کرم‌ها، بسیار اهممیت دارد. البته مصرف کرم‌های ضد آفتاب در تمام فصل‌های سال توصیه می‌شود، زیراعوارض آسیب‌های پوست در کودکی، تا پایان عمر باقی می‌مانند.
- گرما زدگی: یکی از عوارض فعالیت‌های ورزشی کودکان در تابستان، گرمازدگی است که نشانه‌های آن، ضعف و خستگی, درد عضلات، استفراغ و حالت تهوع، رنگ پریدگی، سرگیجه و سر درد هستند. رفته‌رفته با پیشرفت بیماری، درجه حرارت بدن بیمار بالا می‌رود، پوست اوخشک و داغ می‌شود، دیگر عرق نمی‌کند، تنفس او کوتاه و سریع می‌شود، نبض بالا و ضعیف وسردرد شدید دارد و مردمک چشم‌هایش گشاد می‌شوند. در این مواقع باید فعالیت بدنی بیمار را به سرعت متوقف کرد و او را به جایی که سایه و هوای خنک دارد، انتقال داد. به او نوشیدنی خنک بدهید. در صورت بروز نشانه‌های مرحلهٔ دوم، حتماً به یک مرکز درمانی مراجعه کنید.
- مشاوره در زمینهٔ ورزش کودکان: این مشاوره باید در تمام سال ادامه داشته باشد. به سبب نبود یا کمبود امکانات ورزشی و وقت کافی، کودکان، بیشتر درفصل تابستان ورزش می‌کنند. این ورزش‌ها باید طبق الگوی خاص و متناسب با توانایی، سن و وضعیت جسمی کودک باشند. مشاوره با کارشناسان ورزشی، می‌تواند به آگاهی شما و فرزندانتان از شیوه‌های درست ورزش کردن در تمام دوران زندگی کمک کند.
- آسیب‌های ناشی از ورزش: به آسیب‌های ورزشی باید بسیار اهمیت داد، به ویژه آسیب‌هایی که به مغز و شکم وارد می‌شوند. اگر آسیب و ضربه به جمجمه، همراه با نشانه‌هایی مانند بیهوشی حتی برای کمتر از یک دقیقه، سر درد استفراغ واختلال در راه رفتن باشد، حتماً باید کودک ۴۸ ساعت تحت نظر باشد و با یک مرکز درمانی مشاوره شود. بی‌توجهی و دست کم گرفتن ضربه‌های وارد شده به شکم، به ویژه اگر ضربه به ناحیهٔ کبد و طحال وارد شده باشد، کودک دچار پارگی این دو عضو شود و زمان از دست برود، ممکن است عوارض غیر قابل برگشت داشته باشد. اگر ناحیهٔ شکم دردناک شود، فشار کودک افت کند و رنگ پریدگی داشته باشد، باید فوراً با یک مرکز اورژانس مجهز مشاوره کنید. در مورد عوارض دیگر مانند آسیب به عضلات و تاندون‌ها، با متخصص مربوط مشاوره کنید تا مزمن نشوند.
در آموزک بخوانید: کودک و طبیعت
- عفونت گوش: بیماری دیگری که درفصل تابستان زیاد مشاهده می‌شود، به بیماری گوش شناگران شهرت دارد که به سبب عفونت گوش خارجی و مجرای آن پیش می‌آید. در زمان زیادی که کودکان در استخر سپری می‌کنند، آب وارد مجرای گوش‌هایشان می‌شود و به خاطردرصد بالای کلر در آب، محیط اسیدی گوش، قلیایی می‌شود. در صورتی که پیشتر، خراش‌های کوچکی در گوش به وسیلهٔ ناخن، گوش پاک کن یا استفادهٔ نابه جا از وسایلی مانند کلید که گاه برای پاک کردن گوش استفاده می‌شود ایجاد شده باشد، میکروب‌ها از این خراش‌ها به داخل گوش نفوذ می‌کنند و سبب عفونت مجرای گوش می‌شوند که با درد شدید همراه است. برای درمان عفونت مجرای گوش باید به پزشک مراجعه کرد. برای پیشگیری از این مورد، می‌توان پس از شنا، از چند قطره سرکهٔ سفید و الکل سفید طبی به نسبت نصف به نصف استفاده کرد. این محلول خاصیت میکروب کشی و خشک کنندگی دارد و در جلوگیری از عفونت گوش مؤثر است. اگر آب وارد گوش شده باشد، برای خشک کردن گوش می‌توان از مو خشک کن با سرعت کم استفاده کرد تا آب داخل گوش خارج شود.
در کتابک بخوانید: بازی سنتی قدیمی و محلی
- دستگاه گوارش: مصرف مواد غذایی و نوشیدنی‌های غیر بهداشتی در تابستان، به عفونت دستگاه گوارش می‌انجامد. بهتر است ازمواد غذایی سالم و آب معدنی استفاده کنید. در صورت تشنگی زیاد کودکان، به جای نوشابه به آن‌ها دوغ بدون گاز بدهید. این نوشیدنی به خاطر نمک موجود در آن، نمک از دست رفته از طریق تعریق را جبران می‌کند. در صورتی که بدن کودک بر اثر ورزش گرم شده باشد، بهتر است برای رفع تشنگی، از آب یخ استفاده نشود.
