سال تحصیلی جدید نزدیک است و از هم اکنون جنب و جوش خانواده ها را در تهیه وسایل مورد نیاز دانش آموزان از روپوش گرفته تا قلم و دفتر و کتاب می توان مشاهده کرد.
کاری پر زحمت و هزینه بر که همه خانواده ها کما بیش ناگزیر از انجام آن هستند. اما خانواده ها و دست اندرکاران آموزش و پرورش به ویژه آموزگاران، وظیفه بس مهم تری نیز بر دوش دارند که اگرچه هزینه چندانی در بر ندارد، اما در جامعه ما کمتر به آن توجه می شود. ایجاد آمادگی ذهنی و روانی برای خود، فرزندان و دانش آموزان و همچنین برنامه ریزی کوتاه مدت و دراز مدت در سال تحصیلی، تا مطمئن شویم که کودکان و نوجوانان ما در فضایی سالم و خلاق بتوانند رشد کنند و بالنده شوند. کتابک برای ایجاد این آمادگی چند رهنمود به خانواده ها و شماری به آموزگاران دارد. بی شک با خواندن این رهنمود ها شما نیز نکاتی به یاد می آورید که می توانید از راه کتابک با دیگران سهیم شوید. بنابراین نوشته را آغازی برای یک هم اندیشی بدانید که با ما شروع شده است و با شما ادامه می یابد.
رهنمود هایی به خانواده ها:
- اگر فرزند شما برای نخستین سال است که مهد کودک می رود یا امسال به کلاس اول وارد می شود، از چند روز پیش از سال تحصیلی او را با فضای مهد کودک یا مدرسه آشنا کنید. به او اجازه دهید که ساعتی را درآن مکان سپری کرده و پشت میزها و نیمکت ها بنشیند، کتابی ورق بزند ویا نقاشی بکشد، با او در حیاط مهد کودک و مدرسه گردش کنید.
- درنخستین روز جداشدن او از شما برایش آسان نیست. از هم اکنون شگردهایی بیاندیشید که او با شادی از شما جدا شود و او را از اینکه به دنبالش خواهید رفت، مطمئن کنید.
- هنگامی که او از مدرسه یا مهد کودک بازگشت، دست از کار بکشید وساعتی را با او سپری کنید. بگذارید او از تجربه های تازه اش با شما سخن گوید.
- می توانید با کودکتان دفتر خاطراتی تصویری بسازید وخاطرات این روزها را با یاری او تصویر کنید.
- اگر همواره با یک برنامه منظم برای او کتاب می خواندید و یا قصه می گفتید، این برنامه را لغو نکنید، فقط ساعت آن را تغییر دهید.
- تلاش کنید کتاب داستان هایی را انتخاب کنید که موضوع آن ها در ارتباط با مدرسه و مهدکودک و یا روزهای آغاز سال تحصیلی باشد.
- در برنامه جدید سال تحصیلی، به ویژه اگر دارای چند فرزند هستید، ساعت هایی را به کارهای دستی، قصه خوانی گروهی و نمایش اختصاص دهید. این برنامه به بهبود رابطه بین فرزندان شما کمک می کند.
- ازابتدای سال تحصیلی به یاری یکدیگر کتابخانه کوچکی در خانه درست کنید. اگر کتابخانه ای از پیش موجود است، به او کمک کنید تا کتابخانه خود را برای سال جدید آماده کند. می توانید ایده هایی برای جذاب کردن کتابخانه پیدا کنید. برای مثال کتابخانه را تعمیر کنید یا رنگ جدید بزنید، کتاب ها را دوباره منظم کنید و یا با توجه به نیاز های جدید آن ها، کتاب های بیشتری برای کتابخانه فراهم کنید.
- به او کمک کنید که شیوه های گوناگون استفاده از کتاب را یاد بگیرد: از کتاب لذت ببرد و یا پاسخ پرسش های خود را درکتاب ها بیابد.
- اگر فرزند شما در سال تحصیلی جدید به کلاس بالاتر می رود می تواند دفترخاطراتی از روزهای ابتدایی مدرسه داشته باشد، درباره دوستان و آموزگار جدیدش بنویسد ویا آنها را نقاشی کند.
- با اینکه او به کلاس بالاتر رفته است وحجم درس ها ومطالب حفظی زیاد شده حتما زمانی را برای مطالعه کودک درنظر بگیرید چرا که این کار به یادگیری بیشتر درس ها به او کمک فراوانی خواهد کرد
- به یاد داشته باشید که مدرسه رفتن تنها بخشی از آموزش و رشد کودک را تامین می کند و هنوز بخش بزرگی از آموزش کودک، در خانواده صورت می گیرد.
رهنمود هایی به آموزگاران
- آشنایی با دانش آموزان جدید درابتدای هرسال یکی از شیرین ترین ودشورا ترین کارها برای آموزگاران است بنابراین تلاش کنید که برای نخستین روزهای کلاس از قبل برنامه ریزی کنید.
- بسیاری از آموزگارانی که پیش از ورود به چارچوب های برنامه و معرفی مقررات کلاس تلاش می کنند که با شاگردان آشنا شوند وخودشان را نیز به آن ها معرفی کنند موفق ترند. این معرفی می تواند با شیوه های گوناگونی چون کشیدن نقاشی پای تخته، اجرای نمایش کوتاه ویا تعریف کردن یک خاطره باشد.
- به دانش آموزانی که از مدرسه ها و یا کلاس های دیگر آمده اند فرصت بیشتری دهید تا خود را با محیط جدید سازگار کنند.
- گام بعدی می تواند نوشتن قانونی برای برقراری نظم در کلاس باشد. این قانون اگر با مشارکت دانش آموزان تهیه شود و حتی شیوه های برخورد با کسی که قانون را زیرپا گذاشته از همان ابتدا روشن شود جلوی هررفتار نابجایی را می گیرد وآن ها با مفهوم قانون آشنا می شوند. توجه به ویژگی های هر گروه سنی ودرک حقوق کودکان ونوجوانان درگرفتن این مشارکت بسیار اهمیت دارد
- آموزگار برای این که بتواند کلاسی پویا ، شاد و آموزنده داشته باشد، باید زمانی را به کتابخوانی اختصاص دهد. این کتابخوانی می تواند گاه از سوی او و گاه به شکل گروهی با مشارکت همه دانش آموزان انجام شود.
- برای گسترش کتابخوانی در کلاس و تشویق هر چه بیشتر دانش آموزان به خواندن کتاب، به یاری خود دانش آموزان کتابخانه ای کلاسی بر پا سازید. هر دانش آموز می تواند کتابی به این کتابخانه اهدا کند و یا برخی از کتاب های کتابخانه خانگی خود را برای استفاده دوستان خود برای یکسال در کتابخانه کلاسی به امانت بگذارد.
- اگر امکان داشته باشد دانش آموزان می توانند هر ماه مبلغ اندکی برای خریدن کتاب کنار بگذارند و به شکل گروهی آن را جمع کنند و با آغاز هر ماه تازه در گروه های چند نفره برای کتابخانه کلاسشان کتاب بخرند.
- آموزگار می تواند روزی را به عنوان"بهترین کتابی که در تابستان خواندم" نام گذاری کند و در آن روز هر بار یک یا چند دانش آموز کتاب های خوبی را که خوانده اند به دیگران معرفی کنند. می توان از آن ها خواست که کتاب های مورد علاقه خود را در کتابخانه کلاسی بگذارند تا درطول سال، دانش آموزان دیگر هم آن ها را امانت گرفته و بخوانند.
- از میان کتاب های معرفی شده، می توان با رای دانش آموزان بهترین کتاب را برگزید و به دانش آموزان پیشنهاد کرد که به شکل فردی یا گروهی آن را تصویرگری کنند. می توان از تصویر ها برای تزئین کلاس نیز سود جست.
- آموزگاران باید در نشست هایی که با خانواده دانش آموزان می گذارند، درباره نقش موثر کتابخوانی در رشد و پرورش کودکان و نوجوانان سخن گویند و با یاری آن ها برنامه های کتابخوانی را در خانه و مدرسه هماهنگ پیوسته و همیشگی سازند.
- کودکان ذهنی آماده آموختن دارند و آموزگار ۹ ماه فرصت در اختیار دارد تا ذهن آن ها را شکل بخشد و در نگرش آینده آن ها به زندگی و جهان نقش مهمی بدست گیرد. این زمان، برای آموختن انجام کارها به شکل گروهی، همکاری و پذیرش دیگران، توجه به حقوق خود و دیگران و سایر موجودات زنده مناسب ترین زمان است.
