۲۰ نوامبر (۳۰ آبان)، روز جهانی کودک و سالگرد تصویب پیمان نامه جهانی حقوق کودکان است.
سازمان ملل متحد در ۲۰ نوامبر سال ۱۹۸۹، پیمان نامه جهانی حقوق کودک را تصویب کرد و به پیشنهاد یونیسف، این روز به عنوان روز جهانی کودک نامگذاری شد.
تمرکز ویژه در مراسم بزرگداشت روز جهانی کودک در بیستم نوامبر، بر ترویج مواد پیمان نامه حقوق کودکان است. این پیمان نامه بزرگ ترین حرکت جهانی برای تامین نیازها و رعایت حقوق کودکان در تاریخ بشر است. این پیمان نامه هم چنین تنها قرار داد جهانی است که بیشتری تعداد کشورهای جهان آن را تصویب کرده اند.
بر اساس پیمان نامه حقوق کودک، همه کودکان حق دارند زندگی کنند و به بهترین شکلی که می توانند رشد کنند. این وظیفه بر عهده دولت ها گذاشته شده که امکانات برابر برای همه کودکان فراهم کنند تا بتوانند توانایی های خود را پرورش دهند.
کودکان حق دارند از خدمات اجتماعی و فرهنگی و اقتصادی برابر برخوردار شوند. از خشونت های جسمی و روحی دور بمانند. آن ها نباید مورد شکنجه، رفتارهای بی رحمانه و تحقیر آمیز قرار بگیرند و در صورتی که در جامعه با خشونتی روبه رو شدند، باید مورد حمایت قانون قرار بگیرند.
پیمان نامه جهانی حقوق کودک، به هر کودک هم به عنوان یک فرد نگاه می کند و هم عضوی از خانواده و جامعه و از این دو جهت به حقوق او می پردازد. اما چگونه می توان از رعایت حقوق کودکان در جهان اطمینان پیدا کرد؟ آیا مواد ۵۲ گانه پیمان نامه حقوق کودک رعایت می شوند؟
یونسکو، سازمان علمی، فرهنگی و آموزشی سازمان ملل، برای بررسی این موضوع در روز ۲۰ نوامبر، یک گردهمایی را برگزار می کند. این گردهمایی "حقوق کودکان از تصویب تا اجرا" نام دارد. در این نشست، درباره میراثی که یانوس کرکزاک نویسنده و فعال اجتماعی اهل لهستان در زمینه احترام به حقوق کودکان برجای گذاشت سخن گفته می شود. او، یک پزشک و آموزگار بود که گفته می شود نخستین کسی بود که زمزمه رعایت حقوق کودکان را سرداد.
اما ابتکار امسال سازمان ملل در ارتباط با روز جهانی کودک، راه اندازی یک پروژه جدید با نام "آموزش اولویت دارد" است. این برنامه به ابتکار بان کی مون دبیر کل سازمان ملل شکل گرفته و می کوشد تا تلاش های سیاسی برای ترویج آموزش با کیفیت در جهان را تقویت کند. در این برنامه همچنین تلاش می شود تا منابع مالی پایدارتری برای فراهم کردن امکان آموزش برابر برای همه کودکان در جهان به دست آید.
هم اکنون در برنامه های جهانی، در میان جنبه های مختلف حقوق کودکان به حق برخورداری از آموزش برابر توجه ویژه ای می شود. این توجه ویژه از این باور برمی آيد که آموزش پایه های یک جامعه رشد یافته را می سازد. اگر انسانی بتواند از حق خود برای آموزش برابر بهره ببرد، می تواند آینده خود و جامعه اش را بسازد.
بر اساس آمارهای جهانی، هم اکنون یک میلیارد و هشتصد میلیون کودک بین ۵ تا ۱۹ سال در جهان وجود دارد. از این میان، ۶۹۱ میلیون کودک به آموزش ابتدایی دسترسی داشته یا دارند که ۳۲۹ میلیون تن ازآن ها دختران هستند. برهمین اساس بیشترین تعداد کودکان بازمانده از آموزش دختران هستند.
امروز، ۲۲ سال از تصویب پیمان نامه حقوق کودکان در سازمان ملل می گذرد. از آن زمان تاکنون، سازمان ملل و بسیاری از نهادهای دولتی و غیردولتی در کشورهای مختلف در تلاشند تا با آگاهی بخشی و تدوین سیاست های درست، رعایت حقوق کودکان گستره بیشتری را در بربگیرد.
روز جهانی کودک بر همگان فرخنده باد!
