پژوهشها نشان میدهد که خواندن در تابستان احتمال افت مهارتهای خواندن را که به علت دور شدن کودکان از فضای درس و مدرسه رخ میدهد کاهش میدهد.
اطلاعات به دست آمده از پژوهشی که اسکولاستیک در طول دو سال انجام داد نگرانکننده است. این پژوهش نشان میدهد که ۱۴ درصد از کودکان ۹ تا ۱۱ سال و ۳۲ درصد کودکان ۱۵ تا ۱۷ سال امریکایی در تابستان ۲۰۱۸ هیچ کتابی نخواندهاند در حالی که در سال ۲۰۱۶ هفت درصد کودکان ۹ تا ۱۱ سال و ۲۲ درصد از کودکان ۱۵ تا ۱۷ سال در تابستان هیچ کتابی نخواندهاند.
اما کتاب خواندن در تابستان برای کودکان سخت نیست. در این پژوهش ۶۰ درصد از کودکان ۶-۱۷ سال با این گفته موافق بودند که «از خواندن در تابستان واقعا لذت میبرم.»
والدین عزیز! برای این که کودکان در تابستان کتاب بخوانند یک فرمول جادویی وجود دارد و آن شما هستید. شما میتوانید به کودکان کمک کنید تا این لذت را کشف کنند. با وجود سرگرمیهای هیجانانگیز دیگر اولویت قرار دادن کتابخوانی چالش بزرگی برای والدین است. اما همانطور که در بالا اشاره شد خواندن در تابستان بسیار ضروری است. در زیر چند ترفند توصیه شده از سوی کتابداران کودک و کارشناسان خواندن را میخوانید که میتواند به شما کمک کند تا کودکانتان را در تابستان به خواندن کتاب تشویق کنید.
اجازه دهید کودکان خودشان کتاب را انتخاب کنند
کارشناسان خواندن میگویند کودکانی که اجازه دارند کتابی را که در خارج از زمان مدرسه میخوانند خود انتخاب کنند احتمال این که از خواندن لذت ببرند و به کتابخوانی مادامالعمر تبدیل شوند بیشتر است. بنابراین به انتخاب کودکتان احترام بگذارید حتی اگر ترجیح میدهید که به جای خواندن کتابهای غیرداستانی «چگونه میتوان...» یا رمانهای گرافیکی آخرین کتاب برنده جایزه نیوبری را بخواند.
متاسفانه امروزه نسبت به گذشته مدارس بیشتری کودکان را ملزم به خواندن کتابهایی میکنند که برای پایه تحصیلی آنها مناسب تشخیص داده شده است که این میتواند یکی از موانع لذت بردن از خواندن باشد زیرا اغلب این کتابها برای کودکان جذاب نیست. بنابراین والدین باید فرزندانشان را در انتخاب کتابهایی که در اوقات فراغتشان میخوانند آزاد بگذارند.
تعریفتان را از خواندن گسترش دهید
اجازه دهید کودکان فرمتی را برای خواندن انتخاب کنند که دوست دارند. کتابهای صوتی و کتابخوانهای الکترونیکی برای برخی از کودکان میتوانند دروازه ورود به دنیای خواندن باشد. برای نمونه، کتابهای صوتی این فرصت را فراهم میکنند که کودکان به کتابهایی گوش دهند که خواندنشان برایشان بسیار سخت است. کتابهای صوتی همچنین برای کودکان بیقرار و پرجنب و جوش ایدهآل است زیرا میتوانند در حال انجام فعالیتهای دیگر مثلا کشیدن نقاشی به کتابها گوش کنند.
کتابخوانهای الکترونیکی با فراهم کردن امکانات ویژه کتابها را برای کودکان با ناتوانیهای یادگیری دسترسپذیرتر میکند. میتوانند اندازه فونت را برحسب نیازشان تغییر دهند یا برای نمونه متن را به شکل صوتی تبدیل کنند. این کتابخوانها همچنین برای کودکانی که به فناوری علاقمند هستند مناسب است.
رمانهای گرافیکی یکی دیگر از فرمتهای محبوب کودکان است که معمولا والدین مخالف آنها هستند. تصاویر میتوانند کتابها را قابل دسترستر کنند اما این به این معنا نیست که آنها را سادهتر میکند. برخی از کارشناسان خواندن استدلال میکنند که خواندن رمانهای گرافیکی در واقع یک تمرین برای ذهن است زیرا خوانندگان باید همزمان کلمات و تصاویر را تفسیر کنند. رمانهای گرافیکی نیز تحسین میشوند. از رمانهای گرافیکی تحسینشده میتوان به کتاب «کر قهران» نوشته سی سی بل اشاره کرد که مدال نقره جایزه نیوبری را دریافت کرده است.
کتابخوانی را به اولویت همه افراد خانواده تبدیل کنید
برای کتابخوان شدن کودکان، درگیر شدن والدین نقش بسیار مهمی را بازی میکند. بسیاری از والدین هم اکنون از اهمیت تعیین محدودیت برای تماشا کردن برنامههای تلویزیونی و استفاده از ابزار دیجیتالی آگاه هستند. بله، درست است، توجه کودکان را از دستگاههای دیجیتالی منحرف کردن دشوار است، به همین دلیل بسیار مهم است که کودکان بزرگسالان را در حال لذت بردن از خواندن کتاب ببینند. پیدا کردن حتی ۱۰ دقیقه برای نشستن و خواندن چیزی غیر از ایمیل و یا رسانههای اجتماعی برای پدر و مادر پرمشغله به نظر ناممکن میآید، اما برای این که فرزندتان را متقاعد کنید که خواندن لذتبخش است ضروری است که الگوی او باشید.
چرا کتاب خواندن را به یکی از فعالیتهای لذتبخش خانوادگی تبدیل نمیکنید؟ در فهرست بلند آخر هفتههایتان ۳۰ دقیقه یا بیشتر هم برای خواندن کتاب و لذت بردن از آن در نظر بگیرید.
گروهی کتاب بخوانید
خواندن فردی را فراموش کنید و برای بلندخوانی برنامهریزی کنید. برای کودکتان کتاب بخوانید یا مثلا در یک سفر بین شهری (برای نمونه رفتن به فروشگاه) به کتاب صوتی گوش بدهید. در این روش کتاب را با هم سهیم میشوید و درباره آن گفت و گو میکنید. راه دیگر کتاب خواندن رفتن به باشگاههای کتابخوانی مخصوص کودکان و والدین است.
روش دیگر هم خواندن کتابهایی است که براساس آنها فیلم ساخته شده است. از روی بسیاری از کتاب های کودکان فیلم ساخته شده است. ابتدا کتابها را بخوانید و سپس به سینما بروید و فیلمها را با هم ببینید و در راه بازگشت هم درباره فیلم و کتاب گفت و گو کنید.
کتابخوانی را به بازی تبدیل کنید
بسیاری از کتابداران توصیه میکنند که کتابخوانی را به بازی تبدیل کنید. در برنامههای تابستانی کتابخوانی که در کتابخانههای محلی برگزار میشود نامنویسی کنید. براساس داستان بازیهایی مثل بینگو طراحی کنید.
یکی از کتابداران اهل واشنگتون بازیای اختراع کرده است که میتوانید شما هم آن را با کودکتان امتحان کنید. در این بازی یک کتاب را انتخاب میکنید و هر دو میخوانید. شما داستان را تا نیمه میخوانید و کودکتان داستان را تا پایان میخواند و چند پایانبندی برای داستان مینویسد. شما باید حدس بزنید که کدام پایانبندی متعلق به کتاب است.
برای گفت و گوی بیشتر میتوانید از کودک بخواهید که از تجربههای شخصیاش در رابطه با موضوع کتاب یا درباره سوالهایی که دوست دارد از نویسنده کتاب بپرسد صحبت کند. این کتابدار بر این باور است که «آنچه که این بازی را برای کودکان جذاب میکند، این است که بزرگسال موافقت میکند آنچه را که برای کودکان اهمیت دارد بخوانند. بیشتر اوقات در برنامههای سرگرمکننده کتابخوانی کودکان به جای این که کتابهای که خودشان دوست دارند را بخوانند کتابهای را میخوانند که ما انتخاب کردهایم. با هم خواندن کمک میکند که همدیگر را بهتر بشناسیم.»